Ενσυναίσθηση

Αυτό το κείμενο ξεκίνησε να γράφεται το καλοκαίρι, που όπως όλοι ξέρουν είναι άλλη μια εξαιρετική ευκαιρία για επενδύ…. Εεε συγνώμη, μα τι λέω.
Άλλη μια τραγική περίοδος πυρκαγιών.
Αλλά αφέθηκε για λίγο στα σκοτεινά ντουλάπια μου για να ωριμάσει και πλέον μετά από άλλα τέσσερα ή πέντε τουλάχιστον καταστροφικά γεγονότα νομίζω ήρθε η ώρα να βγει.  

Προς έκπληξη κανενός λοιπόν, όπως και το καλοκαίρι που κάηκε η μισή χώρα, έτσι και μετά με τις πλημμύρες και τώρα με το χιόνι (όπως και πέρυσι με το χιόνι, ή και τα προηγούμενα καλοκαίρια με τις φωτιές) ο κρατικός μηχανισμός ήταν ανύπαρκτος, οι κάτοικοι παλεύαν και πάλι μόνοι, το 112 ήταν εκεί και έκανε τόση δουλειά όσο ο Μάνταλος στο κέντρο της ΑΕΚ (που πραγματικά μια πόρτα με ένα κανονικό μάνταλο να βάζανε πιο πολύ θα έκοβε, πάλι εκτός Ευρώπης από τον Ιούλιο γτχμ) και γενικά δέντρα κάηκαν, ζώα κάηκαν, σπίτια κάηκαν και την θέση τους θα πάρουν οι Ανεμογεννήτριες οι μιζώδεις (του είδους Anemogennitrius mizopartius), επίσης ένα λεωφορείο έγινε υποβρύχιο, εκατοντάδες άνθρωποι εγκλωβίστηκαν στο κέντρο της Αθήνας μέσα στα αυτοκίνητά τους και τα λοιπά και τα λοιπά.

Αλλά αυτά πλέον είναι γνωστά και τετριμμένα (και δεν φοβάμαι τίποτα περισσότερο στον κόσμο από το να γίνω τετριμμένος). Οπότε δεν θα συζητήσουμε ούτε για πολιτική και τον Μητσοτάκη που πλέον όλοι ξέρουμε τι κάνει, ούτε για τον Μιχαλάκη-λάκη-λάκη και την μάνικα (μου έχει κολλήσει το γοριλάκι από τότε στο μυαλό και δεν λέει να φύγει, έχουν περάσει σχεδόν εφτά μήνες από όταν το έγραψα αυτό το κείμενο ακόμα δεν λέει να φύγει), ούτε για τους ινφλουένσερς και τα λαμπρά αστέρια του ιντέρνετ που ξεκινάνε ήδη την αναδάσωση πριν καν σβήσει η φωτιά, πλέον και μεταφορικά γιατί κάηκε και αυτών ο απαυτός τέλος πάντων μετά τα πρόσφατα γεγονότα στην Θεσσαλονίκη.

Θα μιλήσουμε για κάτι πιο γενικό. Για την ανθρώπινη φύση και το κατά πόσο η ανιδιοτέλεια και ο αλτρουισμός είναι κομμάτι της, αλλά και που γίνονται ενοχλητικά.
Αλλά θα μου πεις «Εδώ ο κόσμος καίγεται (pun intended) και εσύ ασχολείσαι με αυτά;»
Ναι.

Και αυτό είναι ακριβώς το πρόβλημα εδώ φίλοι μου. Ότι κατά την διάρκεια ΚΑΘΕ ΦΥΣΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ έχουμε όλα τα προβλήματα ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ και είχαμε και τους γνωστούς κριτές του ιντέρνετ που έβγαλαν τα ευαισθητόμετρά τους και τους μετρητές ενσυναίσθησης για να μας δείξουν πόσο νοιάζονται για τις πληγείσες περιοχές και πόσο αναίσθητοι είμαστε οι υπόλοιποι.

Έτσι, λοιπόν, το καλοκαίρι έβλεπες ποστ που έλεγαν ότι δεν πρέπει να ανεβάζουμε φωτογραφίες από παραλίες όσο μαίνεται η φωτιά (λες και οι πυρόπληκτοι τσέκαραν κάθε 2 λεπτά τα stories στο Instagram και το βασικό τους πρόβλημα είναι ότι ζήλευαν που δεν είναι στην Χαλκιδική), ή ότι δεν πρέπει να χαιρόμαστε που φυσάει γιατί οι φωτιές καίνε ακόμα (τώρα, το πως το ελάχιστο αεράκι στην Θεσσαλονίκη που μας έσωσε από την θερμοπληξία επιδεινώνει τις φωτιές στην Αθήνα εμένα με ξεπερνάει) και κάθε χειμώνα το ίντερνετ χωρίζεται στα δύο. Από την μία βλέπεις δύο εις την δέκατη έβδομη ποστ και φωτογραφίες ανθρώπων να παίζουν με το χιόνι και μετά βλέπεις τα δίπλα από τους «ευαίσθητους του ίντερνετ»™ να μας λένε πως δεν πρέπει να χαιρόμαστε όταν χιονίζει και να σκεφτόμαστε και λίγο τον συνάνθρωπο (λες και μπορούμε να χορέψουμε τον χορό της βροχής ξέρω γω).

Βέβαια η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και με ώθησε να γράψω αυτό το άρθρο είναι ότι μία μέρα του καλοκαιριού που έβρεχε είδα ένα ποστ στο facebook από κάποιον πήγε στο σουπερμάρκετ και λέει στην ταμία χαρούμενος ότι θα βρέξει και αυτή του απαντάει κάπως προβληματισμένα ότι δεν χαίρεται πάρα πολύ γιατί δεν ξέρει πώς θα γυρίσει σπίτι.

Και ο τύπος τα χάνει. Της τα χώνει (στο ποστ) γιατί δεν έχει ενσυναίσθηση και σκέφτεται μόνο τον εαυτό της και σιγά την δουλειά που κάνει και κουράζεται και θέλει να γυρίσει με άνεση σπίτι (αυτό με ξεπερνάει, λες και πρέπει να τις βγάζουμε έξω να δούμε ποιος έχει πιο σκληρή δουλειά για να μπορεί να γκρινιάζει για την βροχή. Που εντωμεταξύ και πιο σκληρή δουλειά να έκανε, πάλι κάτι θα έβρισκε να γκρινιάξει) και να πάρει μια ομπρέλα, ή ένα ταξί και ότι όσοι υπερασπιστήκαμε την κοπέλα στα σχόλια είμαστε κακομαθημένοι και δεν γίνεται να έχεις επιλεκτική ενσυναίσθηση και δεν σκεφτόμαστε τους πυρόπληκτους και έφτασε μέχρι και σε σύγκριση της κοπέλας με την Τούνη που ήθελε ανοιχτά μαγαζιά μέσα στον καύσωνα γιατί «Δεν σκέφτονται τους άλλους. Ποια η διαφορά;».
Όλα αυτά γιατί μια εργαζόμενη κοπέλα δεν συμφώνησε με αυτόν στο θέμα της βροχής.

Από όλο αυτό το παραλήρημα λοιπόν εγώ κρατάω δυο λέξεις (γιατί μεταξύ μας το υπόλοιπο μόνο με ψυχοθεραπεία λύνεται) επιλεκτική ενσυναίσθηση.

Γιατί οι άνθρωποι έχουμε φτιαχτεί για να νοιαζόμαστε και υπάρχουν ορμόνες για αυτό, έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες επιβίωσης. Όμως δεν είναι απόλυτα αλτρουιστικό αυτό, γιατί κάθε φορά που νοιάζεσαι για κάποιον ο οργανισμός σου σε επιβραβεύει και πολλοί εθίζονται σε αυτή την επιβράβευση και πιστεύουν ότι μπορούν να νοιάζονται για τα πάντα και κάποιοι το εκμεταλλεύονται αυτό.
Γιατί ξέρετε κάτι; Δεν μπορείς να νοιάζεσαι πραγματικά για όλα.

Όντως λοιπόν, εγώ θεωρώ ότι έχω επιλεκτική ενσυναίσθηση.

Και είναι και λογικό άλλωστε. Γιατί αλλιώς θα έπρεπε όταν ξυπνάω να σκέφτομαι όσους πεθαίνουν από την πείνα στην Αφρική, μετά το μεσημέρι μαζί με το φαγητό μου να σκέφτομαι τους Ινδούς εργάτες που πεθαίνουν κατά δεκάδες την εβδομάδα στα έργα στο Ντουμπάι και πριν κοιμηθώ το βράδυ θα έπρεπε να κλαίω για όλα τα θύματα του trafficking και της παιδικής εργασίας σε χώρες του τρίτου κόσμου.
Καταλαβαίνετε ότι κάτι τέτοιο προφανώς δεν είναι εφικτό.

Και όσο πάει χειροτερεύει.
Πλέον το θέμα δεν είναι να είσαι ευαίσθητος, είναι να πιστεύει ο κόσμος ότι είσαι ευαίσθητος.
Βγάζεις φωτογραφίες στο χιόνι;
ΚΑΘΑΡΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ ΤΟΥΣ ΑΣΤΕΓΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΔΕΣΠΟΤΑ

Πας διακοπές το καλοκαίρι ενώ έχει φωτιές;
ΚΑΤΑΚΑΘΙ ΠΟΥ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΗΝ ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΔΙΑΦΟΡΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΠΟΝΟ.

Όλα αυτά κάνουν μια επίκληση στην ατομική ευθύνη μέσω της ευαισθησίας και ακόμα κι αν δεχτώ την καλή της πρόθεση, δεν είναι πάντα τόσο αθώα.
Γιατί έτσι μπορείς επίσης να δικαιολογήσεις κι άλλα πράγματα όπως ότι δεν φταίνε τα αφεντικά που αφήνουν τους διανομείς να δουλεύουν σε ακραίες συνθήκες, εσύ φταις που παραγγέλνεις, δεν φταίει το κράτος και η Αττική Οδός με το αισχρό σύστημα διαχείρισης, εσύ φταις που δεν πήρες αλυσίδες, δεν φταίνε οι εταιρίες που ρυπαίνουν το περιβάλλον με δισεκατομμύρια τόνους σκουπιδιών, φταις εσύ που πίνεις σε πλαστικό ποτήρι με πλαστικό καλαμάκι.
Και οκ, μπορεί αυτές να μην είναι οι καλύτερες συνήθειες και να φταις λίγο, αλλά δεν συγκρίνονται με τα εγκλήματα των πραγματικά υπεύθυνων.
Όμως το θέμα είναι ότι κανένας δεν μπορεί να επιτεθεί ουσιαστικά σε εκείνους μόνος του (πέρα από μερικά θυμώμενα ποστ) και την πέφτουν σε αυτούς που μπορούν.
Σε εσένα, το αναίσθητο γουρούνι του καναπέ.

Ουσιαστικά έχουμε μπει σε μια πραγματικότητα όπου ευαισθητοποιούμαστε για πράγματα που μας λέει το Τουίτερ να ευαισθητοποιηθούμε. Με το που βγαίνει ένα νέο hashtag τρέχουν όλοι να το υποστηρίξουν απλά για να δείξουν στους άλλους ότι είναι ευαίσθητοι και κοινωνικά ενεργοί.
Πλέον η ενσυναίσθηση και η ευαισθησία είναι κάποιου είδους στάτους το όποιο μπορείς να επιδεικνύεις, όπως παλιότερα τον πλούτο, ή τους τίτλους. Μόνο που είναι εντελώς επίπλαστο και σε κάνει να ακολουθείς Παβλοφικές συνθήκες που σου επιβάλουν τα σόσιαλ μίντια γιατί κάποτε όταν το έκανες σου έδιναν κουλουράκι.

 Οπότε ήμασταν όλοι Τούνη, αλλά μετά η Τούνη δεν είναι αρκετά οκ όποτε ας την κάνουμε κάνσελ. Είμαστε με τον Χ influencer που μάζευε τρόφιμα για τους πυρόπληκτους, αλλά τώρα ανέβασε φωτογραφίες από σαλέ, οπότε δεν είναι πια κουλ.
Ας κάνουμε και ένα κάνσελ την Κόκα Κολα (που θυμάστε κάτι ΠΑΟΚτσήδες που έσπαγαν αμάξια με αθηναϊκές πινακίδες για να κάνουν ζημιά στον Κόκκαλη και τον Ολυμπιακό; Ε, την ίδια ζημιά ακριβώς κάνετε στο σύστημα όταν δεν πίνετε κόκα κόλα).
Και πλέον σε αυτή την πραγματικότητα κόσμος ανεβαίνει και κατεβαίνει ανάλογα με το πόσο ευαίσθητος ή όχι φαίνεται και από πίσω χιλιάδες πιστοί ακόλουθοι βουτηγμένοι μέχρι τον λαιμό ¨στην αμαρτία της ανιδιοτέλειας¨ (όλα τα έχει πει ο Νίτσε), έτοιμοι να σου επιτεθούν αν δεν δείχνεις τον βαθμό ενσυναίσθησης που αυτοί πιστεύουν ότι πρέπει να έχεις.

Φτάνοντας λοιπόν στο τέλος νομίζω ότι πρέπει να κλείσω με ένα θετικό μήνυμα γιατί το παράκανα.
Δεν είναι κακή η ευαισθησία και η ενσυναίσθηση.
Ειδικά στην χώρα που είμαστε και είμαστε ξεχασμένοι από οποιονδήποτε επίσημο φορέα όταν βλέπεις πράξεις όπως αυτές του καλοκαιριού που συγκεντρώθηκαν φάρμακα, ρούχα και τρόφιμα για τους πυρόπληκτους, ή όπως τώρα με το χιόνι που κόσμος καλεί στα τηλέφωνα για να βοηθήσει τους άστεγους, ή φτιάχνει αυτοσχέδια σπίτια και βάζει τροφή στα αδέσποτα, ή ακόμα και που κάποιοι εντελώς τρελοί από ένα εντελώς θεοπάλαβο κόμμα βγήκαν με τα πόδια μέσα στο κρύο για να δώσουν φαγητό και νερό σε εγκλωβισμένους οδηγούς, χαίρεσαι και πιστεύεις στην ανθρωπότητα λίγο παραπάνω.

Αλλά, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει αυτή η ανάθεση στην ατομική ευθύνη και στο “εσύ τι έκανες;” γιατί δεν είναι ευθύνη του ατόμου αυτή, αυτό είναι το κάτι παραπάνω που μπορεί ο καθένας και κανένας δεν πρέπει να νιώθει άσχημα που δεν έκανε το κάτι παραπάνω όταν οι επίσημοι φορείς δεν κάνουν ούτε το ελάχιστο.
Και ακόμα παραπάνω δεν πρέπει αυτό το πάτημα στην ατομική ευθύνη να γίνεται αφορμή για γκρίνια, μιζέρια και ιντερνετικές σταυροφορίες απέναντι σε όσους δεν είναι τόσο ευαίσθητοι όσο εμείς.

Αυτά από εμένα και απολαύστε το κρύο. Όσο το έχουμε ακόμα.