Περιστέρια: Μία σύντομη ανάλυση στις σκοτεινές πτυχές της διαλεκτικής

Εισαγωγή

Ξέρω, είμαι απαράδεκτος που τόσο καιρό απείχα από τον θαυμαστό χώρο της αρθρογραφίας και αυτό οφείλεται σε δύο βασικούς λόγους.
Πρώτον λόγω της ενασχόλησης με το μεταπτυχιακό που ευτυχώς η δυστυχώς τρώει πολλούς πόρους μέσα στην μέρα και δεύτερον από μια φοβία που έχω τον τελευταίο καιρό.

Φοβάμαι τα περιστέρια.
Όχι τα αντιπαθητικά πτηνά που χρησιμοποιούν το φρεσκοπλυμένο αμάξι σου ως τουαλέτα. Φοβάμαι τα διαλεκτικά περιστέρια.
Αυτό τον ορισμό τον βγάζω αυθαίρετα από ένα παλιό ρητό που λέει:
«Ποτέ μην παίζεις σκάκι με ένα περιστέρι. Γιατί όσο καλά κι αν παίζει, αυτό στο τέλος θα ανέβει στην σκακιέρα, θα κλωτσήσει τα πιόνια και θα γυρίζει γύρω γύρω με βλέμμα νικητή».

Αλλά επειδή αυτό μπορεί να σας μπερδεύει πάμε σε ένα χειροπιαστό παράδειγμα. Και για αυτό θα χρειαστώ την βοήθεια του εθνικού μας Μπογδάνου.

Δείτε λοιπόν στο βίντεο πώς ενώ δεν έχει κανένα πραγματικό επιχείρημα καταφέρνει να κάνει χαμό και τελικά να μην ακουστεί τίποτα από ό,τι λένε οι υπόλοιποι.

Και επειδή δεν φτάνει αυτό σε ένα σωστό περιστέρι, στο τέλος αρχίζει να φωνάζει ότι κατατρόπωσε το Λούμπεν, ότι νίκησε τον Πολάκη και είμαι σίγουρος ότι αν τον άφηναν λίγο ακόμα θα μας έλεγε την ιστορία για το πώς είναι ο καλύτερος κυνηγός ανεμόμυλων σε όλο το βασίλειο.
Γενικά το να πολεμάς σκιάχτρα χρησιμοποιώντας το straw man argument fallacy^[1] είναι πάγια τακτική των περιστεριών.
Συγνώμη που σας ανάγκασα να δείτε Μπογδάνο, αλλά έπρεπε για να μπείτε στο πνεύμα.

Βέβαια μπορεί να μου πείτε «Ο Μπογδάνος είναι το πρόβλημα; Τέτοιους γραφικούς τους ξέρουμε». Το θέμα μας δεν είναι μόνο ο Μπογδάνος, ή ο κάθε κυβερνητικός αλητάμπουρας που κάνει φασαρία γιατί λέγε λέγε κάτι θα μείνει, ούτε τα παπαγαλάκια τους στα μίντια, ή στα σόσιαλ μίντια. Αυτοί έτσι κι αλλιώς την δουλειά τους κάνουν (γιατί μπορεί η δουλειά να μην είναι ντροπή, αλλά τελικά η ντροπή είναι δουλειά), αυτό που θα συζητήσουμε σήμερα είναι για το μικρό περιστέρι που έχουμε όλοι μέσα μας, που έχει θραφεί από τις συνθήκες που βιώνουμε και πώς θα την βγάλουμε καθαρή από όλη αυτή την κατάσταση.

Αυτό το κείμενο ξεκίνησα να το γράφω αρχές Δεκεμβρίου. Και αυτό γιατί τότε έλαβαν χώρα δύο περιστατικά.
Το πρώτο ήταν στο ποστ ενός φίλου που επειδή χρησιμοποίησε την λέξη «κορεκτίλα» για να χαρακτηρίσει κάποιες υπερβολικές συμπεριφορές των τυπάδων που υποστηρίζουν το cancel culture^[2] (ενώ είναι οι ίδιοι τύποι που λένε ότι είναι κατά της λογοκρισίας, λολ) τον έβγαλαν από alt-right^[3] μέχρι Μπογδάνο με περούκα.

Το δεύτερο περιστατικό ήταν σαφώς πιο προσωπικό. Σε μια συζήτηση με μια κοπέλα σε θέματα πολιτικής και οικονομίας (ναι, δεν είμαι σίγουρος πώς φλερτάρουν οι φυσιολογικοί άνθρωποι, αλλά είμαι σίγουρος πως δεν υπάρχει πιο ερωτική ατάκα από το «Έλα να κοινωνικοποιήσουμε μαζί τα μέσα παραγωγής»), όταν της είπα πως σύμφωνα με το μοντέλο του Μαρξ δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνία χωρίς σχέσεις εξουσίας, τόσο σε ταξικό επίπεδο όσο και σε διαπροσωπικό, γιατί αυτές οι σχέσεις καθορίζονται από το οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο της εκάστοτε εποχής και κοινωνίας, αυτή βρήκε την ευκαιρία για ρήξη που έψαχνε πιθανόν από την αρχή.

Και ενώ μπορώ να δεχτώ ότι χωράει παραπάνω ανάλυση το κείμενο του Μαρξ πόσο μάλλον η δική μου ερμηνεία, σίγουρα ο όρος «γλείφτης μπότας της αστυνομίας» δεν νομίζω είναι ο πιο δόκιμος να αποδώσεις σε κάποιον που σου μιλάει τόση ώρα για Μαρξ.

Αλλά εδώ δεν είμαστε η Lifo και το Thank you next να γράφουμε τα ερωτικά μας και η εμπειρία είναι το βιβλίο της σοφίας των μωρών όπως είπε και ο μέγας Ναπολέων. Έτσι ξεκινάμε με baby steps για να δούμε τι συμβαίνει και ίσως να βρούμε μια μεθοδολογία για να εμποδίσουμε στο μέλλον τα περιστέρια από το να αφοδεύσουν στην σκακιέρα της ζωής μας.

Εμείς και ο κόσμος

Ο άνθρωπος είναι ένα κοινωνικό πλάσμα. Ζούμε μαζί και αλληλοεπιδρούμε συνεχώς ο ένας με τον άλλο, γι’ αυτό κατασκευάσαμε την γλώσσα, τον διάλογο, τα γράμματα, τα τηλέφωνα και τα social media, αλλά όπως και με κάθε καινοτομία έχουμε ένα μοναδικό ταλέντο να βρίσκουμε τις σκοτεινές της πτυχές και να τις αξιοποιούμε στο έπακρο.
Καυγάδες, κόσμος που ενδιαφέρεται να μιλήσει χωρίς να ακούσει και άνθρωποι βόμβες με πολύ κοντό φυτίλι έτοιμοι να σκάσουν, άνθρωποι που ζουν σε ένα echo chamber^[4] και δεν είναι έτοιμοι να λερωθούν στην διαλεκτική αρένα.

Ειδικά στον χώρο του διαδικτύου αυτό είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται σχεδόν από την αυγή αυτής της εποχής. Το παγκόσμιο χωριό που σου δίνει την ευκαιρία να μαλώσεις με ανθρώπους από όλο τον κόσμο, η ανωνυμία και η ψυχολογία του όχλου που δημιουργείται σίγουρα συμβάλει, αλλά το πρόβλημα είναι πιο βαθύ.
Ο ίδιος ο αλγόριθμος^[5] θέλει να είσαι ένας διαδικτυακός μονομάχος, έτοιμος να πολεμήσεις για να υπερασπιστείς την άποψή σου απέναντι σε όποιον σκέφτεται διαφορετικά. Και σίγουρα το κάνει καλά. Πολλές φορές έχω πέσει και εγώ στα πλοκάμια του, είτε για πλάκα τρολλάροντας αυτούς που πίστευα ότι το αξίζουν, είτε διαφωνώντας έντονα  στην προσπάθεια μου να υπερασπιστώ τα πιστεύω μου.
Γιατί αν όχι εγώ, ποιος;
Αν όχι τώρα, πότε;

Αλλά τον τελευταίο καιρό τα πράγματα έχουν γίνει ακόμα πιο ακραία.

Πανδημία, εμβόλια,  μέτρα-lockdown, θεωρίες συνομωσίας, Me Too, υπόθεση Κουφοντίνα, αστυνομική βία και τρομοκρατία παίζουν σε καθημερινή βάση.  Τα mainstream media πουλημένα και τσακωμένα με όποια μορφή αντικειμενικότητας.
Οι απόψεις όσοι και οι άνθρωποι. Κλίμα διαφωνίας και διχασμού.
Και με αυτά ακριβώς τρέφονται τα περιστέρια. Απλώνουν τα νύχια τους έτοιμα να επιτεθούν σε όποιον λέει κάτι διαφορετικό, δεν θέλουν να συζητήσουν, θέλουν να έχουν δίκιο. Και δεν θα σταματήσουν μέχρι να το αποδεχτούν όλοι. Θα πιαστούν από την κάθε λέξη για να σου την πουν, θα χρησιμοποιήσουν ad-hominem^[6] (ή θα κατηγορήσουν εσένα ότι το κάνεις) και άλλες λογικές πλάνες που θα έκαναν τον Σοπενχάουερ να γράψει νέο βιβλίο, θα υποβαθμίσουν την συζήτηση με ποικίλούς τρόπους, θα βρίσουν, θα φέρουν φίλους, θα βγάλουν όλο το μίσος και τα νεύρα που μπορεί να έχουν.

Και πλέον έχουν βγει και στον έξω κόσμο. Στους δρόμους που κάνεις βόλτα, στην ουρά της τράπεζας, στο ταμείο του σούπερ μάρκετ. Άνθρωποι, με σπασμένα νεύρα, ανίκανοι να σηκώσουν το ανάστημά τους και να αντισταθούν σε ό,τι τους καταστρέφει την ζωή, άνθρωποι που νιώθουν μικροί και ανήμποροι και πρέπει να αποδείξουν (κυρίως στον εαυτό τους) πως δεν είναι, άνθρωποι έτοιμοι να τσακωθούν με όλους για τα πάντα για να νιώσουν νικητές.

CD για τα μπαλκόνια της ψυχής

Αν μπεις σε μία μάχη που ο αντίπαλος θέλει να πολεμήσει ενώ εσύ όχι, έχεις χάσει ήδη το παιχνίδι.
Το περιστέρι αποβάλλει τα νεύρα, νιώθει νικητής και αυτά τα νεύρα μεταφέρονται σε εσένα και τα κουβαλάς μετά μαζί σου. Γεννιούνται ερωτήσεις. Τι θα μπορούσες να είχες κάνει καλύτερα, κέρδισες ή στην είπε;

Ο καλύτερος τρόπος άμυνας απέναντι στα περιστέρια (αλλά στο να γίνεις περιστέρι) είναι το «Γνῶθι σεαυτόν», να γνωρίζεις τον εαυτό σου και τις αξίες σου, να ξέρεις τόσο καλά  που να μην νιώθεις ότι χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα σε κανέναν.

Ακόμα το ανοιχτό μυαλό και η καλή διάθεση για συζήτηση βοηθάει σίγουρα να μην βλέπεις τον συνομιλητή σαν εχθρό, αλλά σαν κάποιο που έχει ένα διαφορετικό κομμάτι σε ένα πάζλ, ακόμα κι αν αυτός είναι άσπρο και εσύ μαύρο ποτέ δεν έκανε κακό το να είσαι λίγο πιο γκρι.

Να απολαμβάνεις την συζήτηση σαν το καλό κρασί, να γελάς, να διαφωνείς, να τρολλάρεις αν θες, αλλά σίγουρα να μην αφήνεις να σε αναστατώνει.

Και τέλος, αν ο συνομιλητής σου είναι τόσο ακραίος, ξεροκέφαλος, άξεστος, που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να βρεθεί κοινό σημείο ή αν είναι ένα βρωμερό περιστέρι που τρέφεται από αυτό, χρησιμοποίησε την μέθοδο του σ. Γκιόκα (δες ξανά το βίντεο στην εισαγωγή) και φύγε.

Δεν χρωστάς σε κανένα (γνωστό, ή άγνωστο) να συζητήσεις και να ακούσεις τις μιαρές και σιχαμένες απόψεις του. Ούτε να ικανοποιήσεις τον εγωισμό του.

Η αποχώρηση από μια τέτοια συζήτηση είναι αυτοπροστασία. Γιατί η ψυχική σου υγεία είναι απόλυτα πιο σημαντική από το να έχεις δίκιο.

Επίλογος

Αυτά τα λίγα λοιπόν για τα περιστέρια.
Αυτό είναι ένα διαφορετικό άρθρο από αυτά που γράφω συνήθως, αλλά θα επιστρέψω στα παλιά σύντομα (ελπίζω).
Σίγουρα το άρθρο έχει αδυναμίες και είμαι παραπάνω από χαρούμενος να ακούσω την άποψή σας, τις διαφωνίες και τις διορθώσεις σας. Έτσι γινόμαστε καλύτεροι άλλωστε.
Να προσέχετε τον εαυτό σας και μείνετε μακριά από τα περιστέρια.

Σημειώσεις-Παραπομπές

1. https://www.mylefkada.gr/alles-eidiseis/diafora/i-plani-kai-to-epicheirima-ton-achyranthropon-178003/
2. https://www.dictionary.com/e/pop-culture/cancel-culture/
3. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC
4. https://en.wikipedia.org/wiki/Echo_chamber_(media)
5. https://www.businessinsider.com/facebook-algorithm-sociopath-management-too-greedy-to-stop-it-2020-5
6. http://greekskeptic.blogspot.com/2010/01/1.html