Πέθανε, έτσι δεν είναι;

Στεκόταν έξω από το Εφετείο μαζί με χιλιάδες κόσμο, περιμένοντας κι αυτός την απόφαση. Θυμόταν τις μέρες που ο φασισμός αποκτούσε δυνάμεις, τις φορές που τον σταματούσαν στον δρόμο φασιστικά θρασίμια και του ζητούσαν ταυτότητα, εκείνο το βράδυ που μπήκαν στο σπίτι του και τον γρονθοκόπησαν, επειδή ήταν ξένος.

Στην ανακοίνωση της απόφασης συγκινήθηκε και ξέσπασε σε χειροκροτήματα, σκέφτηκε ότι τώρα ο φασισμός ήταν νεκρός. Όμως δεν ήταν σίγουρος και ρώτησε τη μητέρα του, που στεκόταν δίπλα του, συγκινημένη αλλά ψύχραιμη, διατηρώντας την αυτοκυριαρχία της: «Πέθανε, έτσι δεν είναι;»

Η μητέρα του δεν απάντησε, του είπε πως θα το κάνει αργότερα στον δρόμο προς το σπίτι. Περπατώντας, συνάντησαν κάποιον να γράφει στον τοίχο του εβραϊκού νεκροταφείου ναζιστικά συνθήματα, γονείς έξω από σχολεία να λιντσάρουν προσφυγόπουλα, βουλευτές τους κυβερνώντος κόμματος να συμμετέχουν σε αντιπροσφυγικές συγκεντρώσεις. Πλησίασαν προσεκτικά για να μην τους αντιληφθούν και ακούμπησαν μερικούς από δαύτους στα χέρια και τα πόδια, σε σημεία του σώματος που δεν καλύπτονταν από κάποιο κομμάτι ύφασμα. Στη συνέχεια, απομακρύνθηκαν βιαστικά.

«Τους είδες; Είναι ζωντανοί. Το σώμα τους είναι ζεστό», αποκρίθηκε η μητέρα του.

Ο γιος της δεν μπορούσε να το πιστέψει, νόμιζε πως μετά από τη δικαστική απόφαση θα μπορούσε τώρα να κυκλοφορεί αμέριμνος, χωρίς φόβο για τη ζωή του.

Η επόμενη μέρα ήταν μία πολύ κρύα μέρα, γι’ αυτό και είχε ντυθεί καλά. Πήγαινε στη δουλειά του, όταν αντίκρισε έναν από αυτούς που είχε συναντήσει χθες έξω από τα σχολεία να ουρλιάζει εναντίον των προσφυγόπουλων, να κείτεται ξαπλωμένος στο πάρκο, με κλειστά τα μάτια.

Τον πλησίασε προσεκτικά και έπιασε το μέτωπό του. Ήταν παγωμένο. Θυμήθηκε τα λόγια της μητέρας του κι ένα αδιόρατο χαμόγελο σχηματίστηκε στο πρόσωπό του. Πίστεψε πως ήταν νεκρός.

Χαλάρωσε τις άμυνές του, κάθισε κοντά του και κοίταξε τον ουρανό ανακουφισμένος.

Δεν πέρασε παρά λίγη ώρα, όταν τον αισθάνθηκε να σηκώνεται από δίπλα του. Το φασιστικό φίδι απομακρύνθηκε προσωρινά και επέστρεψε έχοντας στο πλευρό του κι άλλους ομοϊδεάτες του. Δεν μπορούσε να κάνει τη «δουλειά» μόνος του, οι πραγματικοί άνθρωποι είναι πολύ πιο δυνατοί από «φίδια» σαν του λόγου του.

Έβγαλαν τις άθλιες, ναζιστικές γλώσσες τους και ετοιμάστηκαν να χιμήξουν. «Δεν μπορούν να μου κάνουν κακό», σκέφτηκε ο ξένος. «Ειναι νεκροί».

Αυτοί όμως ζύγωσαν πιο κοντά και τον τσίμπησαν.

* Μια ιστορική μέρα, μια μεγάλη νίκη, μια σπουδαία δικαίωση. Ο φασισμός όμως δεν επιδέχεται εφησυχασμό. Οι νίκες στα δικαστήρια αποκτούν γερά ερείσματα μόνο αν συνοδεύονται από νίκες στους δρόμους.