Η Δεύτερη Ανάγνωση

Τα παλιά τα χρόνια, κυρίως στη τηλεόραση τη δεκαετία του ’80 και πρωτίστως του ’90, η ανασκόπηση της χρονιάς ήταν μια υπερπαραγωγή που κινητοποιούσε επί σχεδόν δυο προεορταστικές εβδομάδες το σύνολο των εργαζομένων στο ειδησεογραφικό τμήμα, αλλά και τους μοντέρ, το αρχείο, το πρόγραμμα. Δουλειά δύσκολη, συλλογική και συνάμα δοκίμαζε τη κρίση του καθενός και της καθεμιάς, αφού η επιλογή, η διάρκεια, η θέση των θεμάτων, απαιτούσε αξιολόγηση πέραν του ημερολογίου. Σήμερα, που το… ευκολάκι να γεμίζεις ιστοσελίδες και εκπομπούλες με τη μηχανική αποτύπωση “σαν σήμερα” σε περίληψη, ισοπεδώνει τη σημασία στο επίπεδο της υποκειμενικής επιλογής. Όλοι διαθέτουν κι από μια ανασκόπηση, με τον τυφλοσούρτη της εποχής, δηλαδή την παράθεση καμμιάς εικοσαριάς “φωτό” του τάδε ή του δείνα επιλογέα, με ενδιάμεσα διαφημιστικά μπανεράκια που κανείς δεν κάνει τον κόπο να τα ταιριάξει κάπως με το θέμα και ξεμπερδεύεις με τους απολογισμούς. Έτσι όταν πέσω σε καμμιά τέτοια εμπειρία σα στερημένος καπνιστής που μαζεύει καμμιά μακρυά γόπα απ’ το τασάκι του διπλανού για να στανιάρει, αισθάνομαι μια σπάνια επαγγελματική νοσταλγία για την περίφημη τότε κι ασήμαντη τώρα Ανασκόπηση, που έχει δώσει τη θέση της σε εξειδικευμένες και επιχορηγούμενες “αφιερωματικές” σεντονιάδες.

Δε θα με χάλαγε όμως αν κάποιος-α, απ’ το εκλεκτό σκεπτόμενο, δημιουργικό, συμμετοχικό αναγνωστικό κοινό της Κατιούσας μας εδώ, αποκάλυπτε την ερανιστική του μανία και μας έστελνε μια ανασκόπηση του τι, για παράδειγμα, παίχτηκε στα θέατρα στην Αθήνα το 2017, ελληνικό, ξένο ρεπερτόριο, τι τράβηξε και πόσο το κοινό, μιας και σε καιρούς κρίσης οι “καταναλωτές κουλτούρας” (μοντερνιά ορολογίας, ουάου) δεν μειώθηκαν σε επίπεδο είδους προς εξαφάνιση. Έτσι για το γαμώτο, η έννοια της ανασκόπησης, να μην πάει χαμένη στη μηχανιστική άκαυλη παράθεση κοινών, τάχαμου, “σημαντικών γεγονότων” που στο τέλος αφήνουν μια πικροχολιά κι όχι τη γλυκόξινη αυτοκριτική “κρίμα που τό’χασα”. Όμως αυτές οι μέρες οι εορταστικές, δεν περνάνε χωρίς αξιοποίηση ή και αναγκαστική επιμέτρηση των ημερολογιακών ημερών. Ακόμα κι όσοι ξέρω φίλοι μου, που παλεύουν με το Χάρο, κύματα βουνά απ’ το ανεπιθύμητο Αναπάντεχο, που συνθλίβονται αλλά δεν ευτελίζονται ,από παρατεταμένες δυσκολίες, όσοι βαστάνε εκείνη τη γενναία, χωρίς μοιρολατρία στάση,”τη σκαπουλάραμε και σήμερα κουφάλες… “, νοιώθω ότι θά’θελαν ένα μαγικό εργαλείο, μυστικό και συνάμα κοινό, αόρατο αλλά αξιόπιστο, που κι αν δεν μαντεύει το απολύτως έστω κοντινό μέλλον, να δείχνει, να εντοπίζει βρε αδερφέ, πού έχει κρυμμένες λίγες σταγόνες νερό στην έρημο των επισήμων προβλέψεων περί δυστοπικού αύριο. Είναι όλοι εκείνοι που δεν πιστεύουν μήτε σε μάντισσες, μήτε σε χαρτορίχτες, μήτε σε άστρα, πλανήτες και πλανευτές, άθλιους εμποράκους της ελπίδας, αλλά γατζώνονται επ’ ολίγον κι αναθαρρεύουν ρίχνοντας “για πλάκα” μια ματιά σε χύδην μαντείες που εμφιλοχωρούν παντού μέρες που είναι.

Για να μη μείνω έξω απ’ το δωροπαίχνιδο της περιόδου, έχω ένα δώρο να καταθέσω εδώ για φίλους, γνωστούς κι αγνώστους. Είναι ένα υπενθυμιστήρι. Αμφίστομο μαχαιράκι, χωράει στην κωλότσεπη του μυαλού, σώζει από μεγάλες προσδοκίες, λειτουργεί ως αντίδοτο στη βαρυγκόμια της επανάληψης, εξουδετερώνει το δηλητήριο της αμφιβολίας και της αρρωστημένης αμφισβήτησης, είναι μεζούρα κριτικής επάρκειας, αλλά κυρίως βοηθάει με τα μεγάλα λόγια, ιδίως τα απεριόριστα απεχθή και τα παραλόγως αρεστά. Λέγεται Δεύτερη Ανάγνωση. Αυτή που ο διαθέσιμος χρόνος συχνά αναβάλλει για όταν είναι άχρηστη. Κι όμως στην ώρα της και στην αμεσότητά της, εμπλουτίζει τις γενικές και προσωπικές… ανασκοπήσεις και ξεδιπλώνει αόρατες πλευρές του άγνωστου μέλλοντος σε κάθε απόπειρα να το διαβάσεις. Προσθέτει μυαλό στο συναίσθημα ή συναίσθημα στο μυαλό, κατά την επεξεργασία της όποιας πληροφορίας, είναι χόμπυ που δεν κοστίζει, αποκρυπτογράφος της ασάφειας, σταγόνα δροσιάς στον καύσωνα της εμπειρίας και ξυλαράκι που γίνεται προσάναμμα σε ώρες παγωνιάς. Έχει τόσες χρήσεις όσοι κι οι χρήστες του. Δουλεύει με κείμενα, με εξαγγελίες, με παραγγελίες, με απρόοπτα, με γκαντεμιές, με σχέσεις, με λάθη και με σωστά, με παρέα ή και στη μοναξιά, ιεραρχεί τα βάθρα για θεούς κι ανθρώπους, αφαιρεί άλλοθι χωρίς να εξαλείφει τα εγκλήματα. Προσφέρεται για παραμονή πρωτοχρονιάς, που μπορεί να είναι και κάθε μέρα. Δεύτερη Ανάγνωση, είπα καλέ, όχι δευτέρα παρουσία, έλεος… Καλή Χρονιά.-