Περί νοηματοδοτικής παραφθοράς

Τα χαλκεία αυτές τις μέρες ζεσταίνουν μηχανές κι ο Νοέμβρης που δε λέει με το κρύο του να μας απαλλάξει για λίγο από κουνούπια, αράχνες και εγχώρια Νόμπελ τηλεοπτικής κακοήθειας με ρατσιστικές τρύπες στο μυαλό, μεγαλύτερες κι απ’ αυτές που σχηματίζει το διχτάκι στις μπασκέτες, το ξέρουμε πως θα τελειώσει με τον ανέξοδο σχολιασμό των όσων κάθε χρόνο, λίγο πριν, λίγο μετά τις 17, μοιάζουν ολοένα και περισσότερο με παιχνίδια νοηματοδοτικής παραφθοράς.

Λες κι όταν πλησιάζει η επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, ανοίγει σαν κιτάπι της κόλασης το ημερολόγιο ενός οιωνεί διαφθορέα της νιότης, σα να πρόκειται για «υγιή ανταγωνισμό» στην «ελεύθερη αγορά» περί τον «αριθμό εισακτέων» στο πάνθεον των ηρώων που δεν έμοιαζαν, δε μοιάζουν και δε θα γίνουν ποτέ καρτούν μιας άλλης κουλτούρας.

Παρά ταύτα σ’ ένα συλλογικό υποσυνείδητο που έχουν εγγραφεί επί τουλάχιστον εκατό χρόνια τώρα, δικτατορίες, βασανιστήρια, χούντες, στρατοδικεία, εκτοπίσεις, ξερονήσια, φυλακές, εκτελέσεις, δωσίλογοι, μαυραγορίτες, δυναστείες, ιούδες της διπλανής πόρτας, χαφιέδες και ξένοι δάχτυλοι, το νόημα του Πολυτεχνείου δε σβήνει, όπως θα απαλειφόταν το τατουάζ μιας σβάστικας κατόπιν αιτήσεως προσλήψεως εις το κατεστημένον των ζοφερών ημερών…

Κάθε τέτοια επέτειος ειναι ευκαιρία να αναλογιστεί κανείς τι υπάρχει εντέλει «στο κάτω κάτω της γραφής». Κατά μίαν εκδοχή η υπογραφή. Κατά την επαναλαμβανόμενη εξαίρεση, που έγινε κανόνας, η βολική ανωνυμία, που τροφοδοτεί τα άλλοθι όσων έχουν ήδη εκδώσει μπλοκάκι επιτηδευματία, ασχολούμενοι με το ξαναγράψιμο της ιστορίας στα μέτρα τους.

Στην εξουσιαστική φάρσα, το φετινό σενάριο του… Πολυτεχνείου έχει ήδη δώσει στη δημοσιότητα μερικές σκηνές, κάτι σαν τίζερ -τρέιλερ του τύπου: το αθάνατο συνδικαλιστικό της ασφάλειας ζει, αναφωνεί η Μικρή Γοργόνα των μπάτσων, και ο Ζορμπάς των ιδίων τραβάει πιστόλι στους οικοδόμους συνδικαλιστές για να μη νοιώσει ποτέ Εκατό Χρόνια Μοναξιάς η αριστερά χωρίς την καμένη δεξιά της, και για να μην μπερδευτούν οι Αδερφοί Καραμαζώφ με τις καραμούζες των γηπέδων και δε φτάσει ποτέ κάτι Νεότερο από το Δυτικό Μέτωπο.

Θα μου πει κανείς γιατί υποκρύπτω τίτλους βιβλίων τέτοιες μέρες σε τέτοια λόγια. Ειναι έξοχα συγκυριακό, φίλοι και σύντροφοί μου, καθώς αυτά ειναι μερικά από τα απαγορευμένα βιβλία στο λίκνο του δυτικού πολιτισμού, Κουβέιτ. Εκεί απ’ το Σεπτέμβρη έχουν αρχίσει διαδηλώσεις νέων με τη συμπαράσταση και μεγαλυτέρων ενάντια στη λογοκρισία, σε μια χώρα που θεωρείται από τις πιο προοδευτικές του αραβικού κόλπου, που άλλοι τον λένε και Περσικό, και μες στο Νοέμβρη τρέχει η διεθνής έκθεση βιβλίου.

Σ’ αυτήν και σε ό,τι έχει κυκλοφορήσει ως βιβλίο -ο κατάλογος των απαγορευμένων είναι πάνω απο 4.000- παρουσιάζεται μόνον ό,τι έχει προδιαβαστεί από την επίσημη νομοθετημένη επιτροπή λογοκρισίας, με έξι αραβόφωνους και έξι αγγλόφωνους προαναγνώστες -λογοκριτές. Η επιτροπή συστάθηκε το 2006 κι οι διαδηλώσεις γίνονται απο το 2014, περιορισμένες στη διάρκεια μιας ώρας, και αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το ρίσκο που αυτό συνεπάγεται. Τα κριτήρια είναι ασαφή, και αυθαίρετα σωματοποιημένα. Έχουν κοπεί βιβλία του Ναγκιμπ Μαχφούζ, του πρώτου Αραβα νομπελίστα λογοτεχνίας, το 1984 του Όργουελ, η Μάγια Αγγέλου, και η εγκυκλοπαίδεια τέχνης επειδή έδειχνε το γλυπτό του Μιχαήλ Αγγέλου, ΔΑΥΙΔ, χωρίς φύλο συκής, αλλά και η Μικρή Γοργόνα του Ντίσνεϊ επειδή φορά μπικίνι…

Πώς να συμπαρασταθεί κανείς  σ’ αυτό το μικρό βιβλιοπολυτεχνείο του Κουβέιτ, όταν το επιχείρημα του… κράτους είναι ότι από 208.000 βιβλία μόνον το 2% έχει απαγορευθεί και τους τελευταίους έντεκα μήνες … μόνον 700 από τα 3.000 βιβλία που κυκλοφόρησαν! Γιατί όποιος ξεχνάει τη συμμαχία των προθύμων που στήθηκε για να εκδιωχθούν από το Κουβέιτ οι Ιρακινοί εισβολείς, το λιγότερο που μπορεί να βρει στο κάτω-κάτω της γραφής, στίβοντας λίγο το μυαλουδάκι του, είναι το ηχητικό ντοκουμέντο από τη δολοφονία του δημοσιογράφου Κασόγκι πριν τεμαχιστεί και ρευστοποιηθεί στο Θαυμαστό Καινούριο Κόσμο του δυτικού πολιτισμού, εξωτικού ή μη. Αυτοπροστατευτείτε…

Λιάνα Κανέλλη