REVOLTERPIECES: Κράτα τα σκουπίδια σου φιλάνθρωπε

Το κείμενο παίρνει την πάσα από την είδηση που αναρτήθηκε εδώ στην Κατιούσα για το πώς κάποιοι θεώρησαν καλή ευκαιρία την αλληλεγγύη στους πυρόπληκτους για να ξεφορτωθούν σκουπίδια που πλέον είχαν μετατραπεί από κακές επιλογές του παρελθόντος σε άχρηστο χώρο στη ντουλάπα τους¹. Ξεκαθαρίζω εξ αρχής ότι προφανώς δεν αφορά όλους τους ανθρώπους που πραγματικά δίνουν από το χρονικό/οικονομικό/συναισθηματικό/διανοητικό υστέρημά τους για να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη, ο καθένας με τον τρόπο του. Μιλάω για τους κυνηγούς ευκαιρίας ανάμεσα μας, αυτούς που μπροστά στην τραγωδία βρίσκουν αφορμή να αναπαράγουν τις χειρότερες πτυχές του ναρκισσισμού τους αλλά και της εδραίωσης της ταξικής διαστρωμάτωσης της κοινωνίας.

Στη πραγματικότητα η δράση τους όχι μόνο δεν είναι αλληλεγγύη, αλλά αγγίζει τις χειρότερες πτυχές της φιλανθρωπίας. Ο νεοέλληνας βρίσκει ευκαιρία να ξεφορτωθεί σαβούρα και ταυτόχρονα να θεωρήσει ότι έκανε και το ηθικό του καθήκον, εξαγοράζοντας τον νυχτερινό του ύπνο σε τιμή ευκαιρίας. Έτι δε περισσότερο, με αυτό το τρόπο θεωρεί πως εξαγοράζει και την ευγνωμοσύνη, δηλαδή την οπτική από τα κάτω προς τα πάνω, αυτών που έχει “βοηθήσει”.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της λογικής η προσωπική μου μαρτυρία μεσήλικων γυναικών με τον κοινωνικό ρόλο της “κουτσομπόλας” οι οποίες κάναν πηγαδάκι για τους “ανήθικους” Κούρδους πολιτικούς πρόσφυγες του στρατοπέδου στο Λαύριο οι οποίοι- άκουσον, άκουσον!- πέταγαν στα σκουπίδια παρόμοια κουρέλια που τους φέρναν Λαυριώτες! Ποια είναι η ηθική κατηγορία εδώ; Ότι τα δικά σου σκουπίδια που τους πέταξες στη μούρη, είναι εξίσου άχρηστα και για αυτούς. Αντί δηλαδή οι φτωχοί και καταφρονεμένοι να σε εξυμνούν για τη χάρη που τους έκανες, λειτουργούν με βάση τις ανάγκες και την αξιοπρέπειά τους. Πού ακούστηκε! Να έχουν και κριτήριο οι ζητιάνοι, αντί να σκύψουν και να μας φιλήσουν και τα πόδια για τη μεγαλοψυχία μας. Δυστυχώς για τις εν λόγω κουτσομπόλες, οι Κούρδοι του Λαυρίου είναι πολιτικοί πρόσφυγες, άνθρωποι που έχουν πολεμήσει για κάποια κοινωνικά οράματα, τα οποία μάλιστα εκείνες τις δεκαετίες ήταν και μπολιασμένα με σοσιαλιστικά προτάγματα, οπότε είχαν αρκετά καλό κριτήριο για να μην υποτιμήσουν τον εαυτό τους τόσο εύκολα.

Εδώ λοιπόν βλέπουμε τη ποιοτική διαφορά μεταξύ αλληλεγγύης και φιλανθρωπίας. Αλληλεγγύη είναι η κίνηση στήριξης μεταξύ ίσων, με σκοπό την εξύψωση αμφότερων. Φιλανθρωπία είναι η πραγμάτωση της ταξικής και κοινωνικής ανισότητας, η κίνηση των από πάνω να πετάξουν τα περισσευούμενα τους στους από κάτω. Το ίδιο είναι όταν οι καπιταλιστές μας πετάνε μερικά ψίχουλα που για εμάς είναι “ευσεβή ποσά”, το ίδιο είναι και όταν αδειάζουμε τα σκουπίδια της ντουλάπας μας στη μούρη όσων έχουν ανάγκη. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι καπιταλιστές είναι καλύτεροι και σε αυτό από τους μικροαστούς γιατί εξασφαλίζουν μαζί και φοροαπαλλαγές, ολοκληρώνοντας το φλος της επιτυχημένης κίνησης.

Για τους φιλάνθρωπους, οι ομάδες που δέχονται τα κουρέλια τους είναι λίγο πολύ παρόμοιες με τα κουρέλια τα ίδια: σκουπίδια που οι αρμόδιοι πρέπει να διαχειριστούν σε διαφόρων μορφών χωματερές, έτσι ώστε να μην μπλέκουν και πολύ στα πόδια μας. Από το πολυφορεμένο παπούτσι και το ξεθωριασμένο σου μπλουζάκι μέχρι τους μετανάστες και τους πυρόπληκτους, όλα είναι άχρηστα στοιχεία που δε τα θέλουμε στο οπτικό μας πεδίο. Και, γιατί όχι, είναι και μια κίνηση αναπαραγωγής της ιδέας της υποτίμησης όσων έχουν ανάγκη: όταν τον άλλο τον μαθαίνεις να εξαρτάται από τα ψίχουλα, αύριο θα δουλέψει για εσένα για τα ίδια ψίχουλα.

Καλό είναι να το έχουν όλο αυτό στο νου τους οι άνθρωποι που πραγματικά νοιάζονται για τους συνανθρώπους τους και να μην δίνουν στους οπορτουνιστές το χώρο να δρουν δίπλα τους. Μπορεί στα μάτια κάποιου παραέξω οι δύο δράσεις να φαντάζουν πάνω κάτω το ίδιο πράγμα, αλλά στη πραγματικότητα είναι άκρως αντιθετικές. Και οι ψοφοδεείς μετριοπαθείς προσεγγίσεις νομιμοποίησης αυτών των λογικών του τύπου “ε, ας βοηθήσει ο καθένας όπως μπορεί μωρέ, όλα καλά είναι” το μόνο που έχουν σαν αποτέλεσμα είναι να ανέχονται τον κοινωνικό κανιβαλισμό και όχι να τον ξεριζώνουν. Η αλληλεγγύη δε μπορεί παρά να λειτουργήσει ως εχθρική στη φιλανθρωπία, όχι σαν συμπλήρωμα της.

Give them hope, give them strength, give them live
Like a candle burning in the black of night
We’re all with you in our hearts and in our minds
And we’ll pray for the workers through their darkest times