Τα δόγματα κι η αλήθεια…

«Γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιωάν. 8,32).

Οι μεγάλες ανατρεπτικές στιγμές οικοδομούν την άλλη πραγματικότητα, αυτή που μας αναγνωρίζει, που μας αποδέχεται και μας σφιχταγκαλιάζει όλους, δίχως εξαίρεση, με ακένωτη τρυφερότητα, αγάπη και φιλοστοργία… Κι εκεί, σ’ εκείνη την ιστορική συγκυρία, αποκαλύπτεται η αυθεντική ουσία της ύπαρξης κι εκεί φανερώνονται και προβάλλονται σύντονα οι διαχρονικές αλλά και οι μεταβαλλόμενες αλήθειες της ζωής… Οι άνθρωποι ζουν στον ενεστώτα χρόνο όμως το όραμα κι η ελπίδα τους αναφέρονται στην αλαργινή θέα των πραγμάτων, στη μεθόριο των χρονικών οριζόντων, στη μελλοντική εξέλιξη, γιατί γνωρίζουν πολύ καλά πως ο θάνατος των ζωντανών ψυχών απάνω στο ανηφορικό και κρημνώδες χώμα αποτελεί τη μεγαλύτερη τραγωδία της ζωής… Κάθε φορά που αποχαιρετά τον κόσμο ένας θνητός, μια ελπίδα ξεθωριάζει και σβήνει, κάθε φορά που κάποιος άλλος αντικρίζει το αδιάλειπτο κι ανεξίτηλο φως του ήλιου μια ελπίδα αναγεννιέται από την τέφρα και τη σκόνη… Κι οι ελπίδες θάλλουν και ευωδούν πάνω στη φρυγμένη γη των θεών και των ανθρώπων κι απλώνουν φύλλα και κλαριά κι υπερυψώνονται με ζήλο και με σπουδή για να εξαλείψουν και να εκμηδενίσουν την αβυσσαλέα απόσταση ανάμεσα στη γη και στον ουρανό…

Η αλήθεια δεν υπάρχει από μόνη της. Ο άνθρωπος δημιουργεί τις προϋποθέσεις για να υπάρξει, για να έχει τη δυνατότητα να εκφράσει αποφασιστικά και κυρίαρχα τις αγωνίες, τους μύχιους πόθους, τις μυστικές ελπίδες και τη γήινη αισιοδοξία του… Μα πάντα η αλήθεια στέκεται ψηλότερα από το μπόι των ανθρώπων κι αυτοί καλούνται να σοφιστούν τα μέσα και τις τακτικές για ν’ αποχτήσουν την απαιτούμενη ιδιοφυΐα και την επάρκεια, για να την προσεγγίσουν, να την αγγίξουν, να την κατακτήσουν…

Ανιχνεύω τα σύμπαντα, ψάχνοντας εναγώνια να εντοπίσω το πεπρωμένο μου, αλλά η μοίρα μου δεν είναι γραμμένη σε καμιά επιτύμβια στήλη τ’ ουρανού… Η μοίρα μου είμαι εγώ ο ίδιος, με την ηθική μου αντίληψη, με τη συνείδησή μου και με τον ορθό λόγο που επωάζει κι επινοεί το πνεύμα μου.

Άβατη και δυσπρόσιτη η έκταση της αντικειμενικής αλήθειας όπως άλλωστε απλησίαστη κι απροσπέλαστη είναι κι η ίδια η γη της ύπαρξης. Αν όμως, θεωρήσουμε ως δεδομένο πως οι παραστάσεις πηγάζουν από το πνεύμα κι από την ψυχή των έμβιων όντων, τότε, η ολότητα του υλικού κόσμου βρίσκεται μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο. Η βούλησή του αποτελεί την κλίμακα της αξιολόγησης που προσδιορίζει το μέτρο της ζωής, οι ιδέες του διαμορφώνουν την εγερτική συνείδηση κι η ηθική του αντίληψη καθορίζει τη στάθμη και το επίπεδο του πολιτισμού του… Κι ο νους του, αυτός ο ακάματος αγωγιάτης – ταξιδευτής, με τη φιλοπονία που τον διακρίνει, διαπραγματεύεται αδιάλειπτα με τις οικουμενικές και διανθρώπινες ιδέες της ζωής που συγκροτούν τ’ αστέρια του δικού του ελπιδοφόρου ορίζοντα… Όμως, για τη βελτιστοποίηση και για την αναβάθμιση του ανθρώπου και της κοινωνίας, απαιτείται η εξασθένηση και η κατάπτωση των δογμάτων, γιατί έτσι μόνο θα κατορθώσει το ανύσταχτο πνεύμα να βαδίσει μέσα από τα πυκνά σκοτάδια της ύλης, να συναντήσει στο πέρας τους το λυτρωτικό φως της αυτόδηλης αλήθειας, ν’ αντικρύσει τις χρυσές αμμουδιές, τα ρηχά, γαλαζοπράσινα νερά και την αρμύρα των αμνημόνευτων καλοκαιριών του αναμενόμενου παραδείσου… Οι γλαυκοί ορίζοντες, χιλιετίες τώρα, έχουν προσηλωμένο το βλέμμα τους στους θνητούς που ενσαρκώνουν τη μοναδική ζωντανή απαντοχή, τα ευγενικά τους ιδεώδη και την ακατάσβεστη ελπίδα τους. Οι ουρανοί και τα σύμπαντα όμως δε βολεύονται μέσα στην περίκλειστη και σιδερόφρακτη ιδέα του θεού. Ασφυκτιούν, λαχανιάζουν, σκυθρωπιάζουν κι αθυμούν… Κι οι θεότητες, σκυφτές, γερασμένες και καταβεβλημένες από την πεζοπορία τους στους αιμοδιψείς αιώνες απόμειναν ίσκιοι θλιβεροί, μια μελανή κηλίδα στο αχανές διάστημα, γέρικα δέντρα που τα σαπίζουν οι άνεμοι κι βροχή, οι συρράξεις, οι εμφύλιοι σπαραγμοί και το αίμα (εξουθενωμένα κουφάρια που δε μπορούν πλέον να θρέψουν φύλλα, άνθη και καρπούς)… Η ανενεργή παρουσία τους, ο ξεπεσμός κι η αστοχία τους επιβάλλουν τον ξεριζωμό και τον αφανισμό τους από προσώπου γης, αφού στη φύση δεν υπάρχουν αναντικατάστατες κι αμετακίνητες αλήθειες. Κι η λογική του νου, που βρίσκεται πάντα σε μια ιστορική ακολουθία, δε δέχεται να υποταχθεί μήτε στην αλληλουχία του ασυμπλήρωτου χρόνου που κυλά αδιάκοπα κι αναπότρεπτα, μήτε στο αφώτιστο, αδιαπέραστο και αινιγματικό σκοτάδι… Κι αντιλαμβάνεται σαφώς, πως όλα τα δόγματα συγκλίνουν σε μια βλέψη, σ’ έναν κοινό σκοπό: να διατηρήσουν αλώβητη την κρατούσα κατάσταση, να διαιωνίσουν την ανισότητα, την αδικία και την προκατάληψη κι όλα εκείνα τα στοιχεία που ευνοούν τη συσσώρευση του αθέμιτου πλούτου για τους λίγους, για τους κραταιούς, για τους περιβεβλημένους με επιβολή, με ισχύ και με εξουσία. Στη βάση αυτής της διαπίστωσης κι αυτού του συμπερασμού, οι απαιτητικοί καιροί απαιτούν δράση, για την απελευθέρωση της πνευματικής ενέργειας του απλού πολίτη, για την απόδραση του πνεύματός του από τούτα τα ναρκοθετημένα πεδία, για την απεμπλοκή της σκέψης του από τον πανούργο σχεδιασμό, για τη σωτηρία της ίδιας του της ύπαρξης από την περιφρόνηση, την τυραννία και τη βαρβαρότητα των θεών και των ανθρώπων… Γιατί η διαστρέβλωση κι η κακοποίηση της αλήθειας αποτελεί το υπόστρωμα της ιδεολογίας του ιερατείου και της κάστας που υπηρετεί, προσβλέποντας στην αποστέρηση της φυσιογνωμίας, της ταυτότητας και του αγαθού δικαιώματος των απλών ανθρώπων, προκειμένου να διατηρήσουν από κοινού την πολιτική και οικονομική εξουσία, την ηγεμονία και την κυριαρχία τους πάνω στους χειρώνακτες, στους μεροδουλευτές και στους καματάρηδες της γης…

ΓΙΩΡΓΟΣ Δ. ΜΠΙΜΗΣ.