Θάλασσα λανθασμένη δε γίνεται…

Τέλειωσε κι ο Αύγουστος, και τυπικά και ημερολογιακά, ξαρμυρίζουν τα κορμιά απ’ τη θάλασσα και γυρνάνε στην αρμύρα του ιδρώτα. Ο άνθρωπος και η θάλασσα μια σχέση προαιώνιας αρμονίας είναι, πολιτισμικά αποτυπωμένη σε μας όμως, εκτός από την ορφική λύρα στη ράχη του δελφινιού και στη φοβερή τρίαινα του ποσειδώνιου θυμωμένου κυματισμού. Την έχουμε τραγουδήσει, διασχίσει, δουλέψει, ζήσει τη θάλασσα, έχει εμπνεύσει κι ανυψώσει θαλασσοπόρους, ποιητές, εξερευνητές, λοστρόμους και καπεταναίους, ψαράδες, και μικρούς και θηριώδεις.

Εχει τον τρόπο της η θάλασσα να σε κάνει να νιώθεις ελεύθερος, ακόμα και με τίμημα την ίδια τη ζωή. Κι όμως, εκείνος ο στίχος του τραγουδιού, που αναρωτιόταν πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σκοινιά, σ’ αυτήν την εξευτελιστική καπιταλιστική διεφθαρμένη ντεκαντέντσα απαντήθηκε μια χαρά και σε μεγάλη στρατιωτική και εφοπλιστική κλίμακα, και σε μικρή της παραλίας και της τουριστικής εκμετάλλευσης. Το πρώτο πένθιμο καμπανάκι χτύπησε μέσα μου όπως και σε πολλούς άλλους όταν έπρεπε με το ζόρι να κατανοήσουμε τον όρο θαλάσσια οικόπεδα! Μετά ήρθαν οι ζώνες, τα διόδια, τα περατατζίδικα, οι θηριώδεις ανεμογεννήτριες μες στο νερό, και τέλος καπάκι η ρύπανση και στα βάθη και στην επιφάνεια, αλλά κυρίως η κατάτμηση του απέραντου γαλάζιου της θάλασσας, των ωκεανών αυτών καθαυτών, σε συμφεροντολογικά τιμάρια.

Από τις πυρηνικές δοκιμές στις νήσους Μπικίνι, υποθαλάσσιες και τρομακτικές, έως τα απόνερα – απόβλητα του ξεχασμένου Θρι Μάιλ Αιλαντ στη Νέα Υόρκη, έως τη Φουκουσίμα, οπότε τα πυρηνικά εργοστάσια χτίστηκαν, λειτούργησαν και καταστράφηκαν παρά θιν’ αλός, στις ακτογραμμές των πλούσιων κρατών, η θάλασσα υπονομεύτηκε ως πηγή ζωής. Εγινε μονόμπαντα πηγή εκμετάλλευσης από τις ακτές έως τα βάθη της, σκουπιδότοπος, νεκροταφείο, στρατόπεδο… Κι άρχισε να ξερνάει και να εκδικείται και να συσσωρεύει τα εγκλήματά μας, πετώντας μας κατά πρόσωπο τα αποτελέσματά τους. Λες και αυτή η τεράστια υδάτινη του πλανήτη αγκαλιά, που ‘χει στον κόρφο της τη στεριά ημών των θνητών, συνειδητοποίησε ότι τρέφει σ’ αυτόν το φίδι της απληστίας.

Πολύ πριν μιλήσουμε παγκοσμίως περί κλιματικής αλλαγής, τη θάλασσα μάθαμε να την έχουμε ως έννοια ξεγραμμένη ως παράγοντα ζωής. Χταποδάκι, ουζάκι, ψαράκι φτηνό αλλά και πανάκριβο, κονσέρβες, κατεψυγμένα, ο Μόμπι Ντικ και το μουρουνόλαδο, η αποθέωση των πειρατών παντρεμένη με την ουρά της αχλάδας των πυρπολυτών. Και έτσι ξεχάστηκε πως η θάλασσα είναι νερό. Νερό κι αλάτι. Βλέπεις, οι …αρμυρές τιμές δεν βγήκαν απ’ τη θάλασσα. Βγήκαν από το βασιλικό και αυτοκρατορικό μονοπώλιο επί του ορυκτού άλατος στην Κεντρική Ευρώπη. Και τώρα που μιλάμε για λειψυδρία, με αφορμή όμως τους τουρίστες στα νησιά, δεν μιλάμε ούτε για μονάδες αφαλάτωσης αλλά ούτε και γι’ αυτές τις επεξεργασίες λυμάτων, που ειδικά στον τόπο μας θα έπρεπε να είναι προτεραιότητα ζωτικής σημασίας.

Βλέπω την παραλία στον Βόλο, το παχύ στρώμα από τα ξερασμένα ψάρια του γλυκού νερού, ακούω για καταστροφή της παράλιας οικονομίας, να σου και οι εισαγγελείς, να σου και ο μπέης της περιοχής μαινόμενος, βρισιές, τιγκάρισε η ατζέντα της αηδίας. Κι όμως, ούτε γενική κινητοποίηση βλέπω, ούτε πραγματικό φόβο για το αύριο της θάλασσας και της σχέσης της με την ξηρά. Ο μεγάλος κίνδυνος παραμονεύει. Θα ξεχαστεί κι αυτό, όπως και το ξεβρασμένο πτώμα του μικρού Αϊλάντ και τα προσοδοφόρα έργα τέχνης, τα φτιαγμένα με σωσίβια προσφύγων.

Μένουμε στις απορίες του τύπου πού βρέθηκε τόσο νερό στην αποξηραμένη Κάρλα, και στα αστειάκια ότι όπου να ‘ναι θα ξεβραστούν και οι καρχαρίες της στεριάς. Ο ιπτάμενος Ολλανδός είναι drone και εταιρεία στον κάμπο. Δεν βαριέσαι, η θάλασσα τελειώνει με την τουριστική σεζόν. Κι αυτό θα αποδειχθεί πως είναι, εκτός από έγκλημα, και αυτοκτονία. Ελπίζω φέτος τον χειμώνα να υπάρξει επαρκής αριθμός μαγειρικών εκπομπών που να υπενθυμίζουν πως όποιος κατουράει στη θάλασσα το βρίσκει στο αλάτι. Εμείς είμαστε το λάθος. Γιατί όπως λέει και ο ποιητής, «θάλασσα λανθασμένη δε γίνεται».