Το “προοδευτικοχώρι” δεν ξεπέρασε ποτέ το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα

Ποια είναι όμως αυτή η σοσιαλδημοκρατία;

Είναι αυτή που θέλει έναν δημοκρατικό σοσιαλισμό, χωρίς αίματα και βία, δηλαδή χωρίς επανάσταση και θυσίες.

Είναι αυτή που προσφέρει σε ψηφοφόρους έτοιμες μασημένες λύσεις εδώ και τώρα, με έναν νόμο και ένα άρθρο. Και μαζί, την ιστορική πείρα πως τίποτα εύκολο δεν είναι λύση. Αλλά τα συμπεράσματα παραείναι δύσκολο ζητούμενο για όσους έχουν εθιστεί στις ευκολίες.

Είναι η Λερναία Ύδρα, που κόβεις ένα κεφάλι και βγαίνουν δυο στη θέση της -αν δεν ξεριζώσεις το σύστημα που είναι στην καρδιά της. Και έχει κοψοχέρηδες ψηφοφόρους, που πάντα βρίσκουν χέρια να την ψηφίσουν, στη θέση αυτού που έκοψαν μετά την κάλπη.

Είναι γλυκιά αυταπάτη κι ας καταντά γλυκερός ο λόγος της, σαν τους παπάδες που εύχονται ειρήνη και ισότητα, χωρίς να κάνουν κάτι για αυτό.

Είναι αυτή που έχει πάντα δίκιο: και όταν “πολεμά” την ΕΟΚ και τα μνημόνια, και όταν τα ψηφίζει.

Είναι αυτή που προσφέρει ελπίδα σε πολύ καλές τιμές, μα την κρατάει κλειδωμένη στον πάτο του ψηφοδόχου κουτιού. Αυτή που στέλνει απογοητευμένο τον κόσμο σπίτι του, να ιδιωτεύσει.

Είναι αυτή που παίρνει όσα κατακτά το κίνημα και τα παρουσιάζει ως δικό της έργο και επιτυχίες. Αυτή που μπορεί να γίνει χίλια κομμάτια, μεταμοντέρνα, στο όνομα της πολυφωνικής σύγχυσης. Το ένα μπορεί να είναι “ρεαλιστικό” και να κυβερνά, το άλλο να είναι “ρομαντικό” κι “ευαίσθητο” και να διαδηλώνει στον δρόμο, ενάντια σε αυτά που ψήφισε.

Είναι αυτή που θα την ψηφίσει όλο το ευαίσθητο “προοδευτικοχώρι”, για να μην έρθει η επάρατος δεξιά, η χούντα του Καραμανλή, ο ακροδεξιός λόχος του Σαμαρά και ο Μητσοτάκης-κάθαρμα (ο Τραμπ, η Λεπέν κοκ). Με μισή καρδιά -η άλλη μισή στην Κίνα βρίσκεται. Και όλη μαζί ξεπουλήθηκε στο εκλογικό γιουσουρούμ, στο εμπόριο ελπίδας. Λες και δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το τικ-τακ του εκκρεμούς, “αριστερά-δεξιά” και πάλι από την αρχή…

Είναι αυτή που θα επιλέξουν από το ένα ή το άλλο μονοπάτι όσοι απεχθάνονται τον κομμουνισμό ως ιδεολογία και πρακτική, αλλά θέλουν να τηρήσουν τα προσχήματα. Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στον τρίτο δρόμο…

Είναι αυτή η παμπάλαια σκουριά που γοητεύει πάντα όσους ψάχνουν κάτι νέο και άφθαρτο, κάτι φρέσκο, διαφορετικό, που θα είναι μία από τα ίδια, αλλά θα είναι σα να μην είναι…

Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα ήταν όλα αυτά, καλύτερα από κάθε άλλον. Λόγω προσωπικού χαρίσματος, αλλά πρωτίστως λόγω της συγκυρίας και των καιρών, που διέψευσαν την αφελή βεβαιότητα πως στη χώρα μας δεν υπάρχει έδαφος για την ανάπτυξη της σοσιαλδημοκρατίας. Και αν σήμερα το πνεύμα των καιρών (zeitgeist) δεν ευνοεί το νεο-κεϊνσιανό ρεύμα, οι σοσιαλδημοκράτες συνεχίζουν το ίδιο βιολί, με άλλες νότες: την επίδραση της αστικής τάξης στο εργατικό κίνημα (που ήταν ένας σύντομος ορισμός του Λένιν για τον οπορτουνισμό).

Κι αυτή η πράσινη ανάμνηση συνεχίζει να στοιχειώνει το προοδευτικοχώρι -το μεγαλύτερο μέρος του, σε κάθε περίπτωση- που έχει βγάλει και memes για να δείξει μεταξύ (πολύ) σοβαρού και (λιγότερο) αστείου την αγνή νοσταλγία του για το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα.

Και πάνω απ’ όλα, είναι έτοιμο από καιρό για το δις, το τρις και πολλαπλώς εξαμαρτείν, και πρόθυμο να επαναλάβει τα λάθη του κάθε φορά με ακόμα χειρότερους όρους. Εμπειρία, άλλωστε, είναι το όνομα που δίνουμε στα λάθη μας, για να μας κολακεύουν…

Χτες ήταν η επέτειος του θανάτου του Ανδρέα. Αλλά το δικό του ΠΑΣΟΚ ποτέ δεν πεθαίνει, γιατί ζει στις ψυχές των “προοδευτικών” αυτού του τόπου και στοιχειώνει τα μικροαστικά τους όνειρα.