Αφεντικά και δούλοι το ίδιο γίναμε ούλοι;

Πριν από κάποια χρόνια, ένας νεαρός Ιταλός είχε πέσει στις γραμμές του τρένου, γιατί δεν άντεχε να βλέπει γύρω του να στήνουν χορό τα εκατομμύρια για μεταγραφές ποδοσφαιριστών, όπως έλεγε στο σημείωμα της αυτοκτονίας του. Οι εργάτες της ΦΙΑΤ δεν έκαναν κάτι αντίστοιχο με τα λεφτά που έδωσε ο Ανιέλι, για να πάρει τον Κριστιάνο Ρονάλντο, προχωρούν όμως σε απεργία, γιατί δεν ανέχονται την κοροϊδία και το κλασικό πρόσχημα “λεφτά δεν υπάρχουν” -για να παραφράσουμε το ΓΑΠ- αφού αποδείχτηκε στην πράξη το αντίθετο.

Πολλά μέσα πρόβαλαν το γεγονός είτε θετικά, είτε χωρίς αξιολογικές κρίσεις -αφού υπάρχει η περιβόητη ελευθερία έκφρασης στη χώρα μας, που δεν αφήνει να γραφτούν πολλά άσχημα πράγματα για τους ευεργέτες επιχειρηματίες. Υπήρξε όμως και ένα άρθρο γνώμης που πέρασε στην αντίπερα όχθη, βγάζοντας κακία, ειρωνεία και χλευασμό για την απόφαση του σωματείου, αναπαράγοντας με τον πιο χυδαίο τρόπο μια σειρά εδραιωμένα στερεότυπα. Πάρτε βαθιά ανάσα και μια σακούλα δίπλα σας.

Θα μπορούσες να το εκλάβεις ως ανέκδοτο… Εργατοπατέρες… Αυτό με το συνδικαλισμό έχει ξεφύγει από κάθε όριο… Οι εργάτες δεν είναι συνέταιροι… Ο επιχειρηματίας δεν πρέπει να τους δίνει λόγο για το πού ξοδεύει τα λεφτά του… (και) αν θέλει μπορεί να κάνει ποδόλουτρο με σαμπάνιες… Ο καθένας παίρνει ό,τι αξίζει… Η εξομοίωση του εργοδότη με τον εργαζόμενο, είναι η επιτομή της αναίδειας, μην πω κάτι βαρύτερο…

Σε αυτό το τελευταίο, αρχίζουμε να χτυπάμε την καρδιά της φιλελεύθερης σκέψης του αρθρογράφου -που αγαπά πάνω από όλα την ελευθερία του επαγγελματία να εκμεταλλεύεται τους μισθωτούς δούλους του. Το απαύγασμα της σκέψης αυτής μπορεί να συμπυκνωθεί στα παρακάτω σημεία.

Η κυρίαρχη διαφορά μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη είναι πως ο δεύτερος επένδυσε, τόλμησε, έβαλε χρήματα από την τσέπη του, ενδεχομένως πήρε δάνειο υποθηκεύοντας την περιουσία του, έχει κάθε μήνα αγωνία πως θα φανεί εντάξει έναντι των υποχρεώσεων που ανέλαβε. Ο υπάλληλος δεν έχει τις παραπάνω έγνοιες, πως γίνεται λοιπόν να είναι ίσα κι όμοια;

Εδώ έχουμε το ιδεολόγημα του τολμηρού, πρωτοπόρου, ιδεολόγου επιχειρηματία, που παίρνει ένα σωρό ρίσκα, πχ όταν καταπατά την εργατική νομοθεσία και μένει στο απυρόβλητο, σε αντίθεση με τον εργαζόμενο που μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει, παίρνει το μισθό του και ζει μια ξέγνοιαστη ζωή, χωρίς τέτοια προβλήματα και βασικά χωρίς να τον εκμεταλλεύονται και να χτίζει με την υπεραξία του το κέρδος του πρωτοπόρου επιχειρηματία. Έχει όμως και συνέχεια.

Γιατί αυτό ακούγαμε τότε πως «είναι σκάνδαλο να παίρνει τόσα λεφτά ο Γκάλης και ο κυρ Μήτσος να παλεύει για το μεροκάματο». Σκάνδαλο θα ήταν αν ο κάθε Γκάλης που γεννούσε τόσο χρήμα αμείβονταν όσο ο κυρ Μήτσος, με όλο το σεβασμό στον κυρ Μήτσο που δεν έθεσε ποτέ τέτοιο θέμα, άλλοι μιλούσαν εξ ονόματός του.

Ο αρθρογράφος σέβεται τον κυρ-Μήτσο και με όλο το σεβασμό του λέει να ζήσει στα σκατά, γιατί ο Γκάλης και ο κάθε Γκάλης είναι αναντικατάστατος. Εδώ μάλιστα βλέπουμε πως ο αθλητής έχει την ικανότητα να γεννάει χρήμα, σε μια υπόθεση που είναι ζήτημα αν θα την συναντούσαμε ακόμα και στα Τζημερο-economics, και την ανάλυσή του για την υπεραξία στη μεταγραφή του Μήτρογλου. Φανταστείτε τον αποτροπιασμό και των δύο για τις σοσιαλιστικές χώρες, όπου οι αθλητές ήταν κατά κανόνα ερασιτέχνες και δεν αμείβονταν με υπέρογκα ποσά, αλλά με βάση την προσφορά τους στην κοινωνία. Ούτε καν με παντεσπάνι -ω Μοντιέ…

Το πρόβλημα λοιπόν για τον αρθρογράφο δεν είναι τελικά πως οι εργαζόμενοι θέλουν να γίνουν συνέταιροι -νταβατζήδες-ελεγκτές τους λέει σε ένα άλλο σημείο- στην επιχείρηση του Ανιέλι. Αλλά ότι τολμάν να συγκριθούν με τον κάθε Ανιέλι και με τον κάθε ακριβοπληρωμένο Ρονάλντο. Από πού κι ως πού σηκώθηκαν τα πόδια να χτυπήσουν το κεφάλι -ή μάλλον το κεφάλαιο; Τι σκάνδαλο θα ήταν αν οι αμοιβές μας δεν είχαν τέτοια ψαλίδα, να βγάζει ένας παίκτης σε ένα μήνα, όσα θα βγάζει ο μέσος εργάτης σε όλη τη ζωή του -και μιλάμε για μια ανεπτυγμένη χώρα του δυτικού και όχι του τρίτου κόσμου… Τι επιτομή της αναίδειας είναι η εξομοίωση του εργοδότη με τον εργαζόμενο -δεν υπάρχουν καπιταλιστές ξέρετε, παρά μόνο εργοδότες…

Σε κάποιο σημείο ο αρθρογράφος αναφέρει πως ο επιχειρηματίας, εφόσον είναι εντάξει στις υποχρεώσεις του, έχει δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει, ακόμα και ποδόλουτρο με σαμπάνια. Μπορούμε να τον φανταστούμε εκεί κοντά, να γλείφει ό,τι περισσεύει από το ποδόλουτρο, περιμένοντας να πάρει αυτό που του αξίζει για τις υπηρεσίες του…