Αλεξάντερ Γκομέλσκι: Ο στρατηγός του σοβιετικού μπάσκετ

Ο Αλεξάντερ Γκομέλσκι ήταν ίσως η μεγαλύτερη προπονητική μορφή του εικοστού αιώνα, όχι μόνο στη Σοβιετική Ένωση, αλλά συνολικά στην ιστορία του μπάσκετ. Για τις αναμφισβήτητες ικανότητές του κέρδισε τα προσωνύμια “στρατηγός” και “αλεπού των πάγκων”.

Από τα νεανικά του χρόνια στην ASK

Ξεκίνησε την προπονητική σε πολύ νεαρή ηλικία από τη Σπαρτάκ Λένινγκραντ και πέντε χρόνια αργότερα, μεταπήδησε στην ASK Ρίγα, την πρώτη δυναστεία του ευρωπαϊκού μπάσκετ, με την οποία κατέκτησε πέντε σερί χρονιές το Πρωτάθλημα της Σοβιετικής Ένωσης και τρεις συνεχόμενες φορές το Κύπελλο Πρωταθλητριών. Μετά από 16 χρόνια στο τιμόνι της ομάδας, έρχεται η σειρά της ΤΣΣΚΑ Μόσχας, στα τέλη της δεκαετίας του 60′. Μένει στην τεχνική της ηγεσία παραπάνω από μια δεκαετία, κερδίζει συνεχόμενους τίτλους στο εσωτερικό και κατακτά μια ακόμα φορά μαζί της την κορυφή της Ευρώπης.

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του όμως έρχονται με την εθνική ομάδα της Σοβιετικής Ένωσης, που την καθοδηγεί μαεστρικά σχεδόν για τρεις δεκαετίες και κερδίζει μαζί της τα πάντα: έξι χρυσά μετάλλια στο Ευρωμπάσκετ, δύο Παγκόσμια Πρωταθλήματα κι ένα χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο, στη Σεούλ το 88′, που ήταν και το κύκνειο άσμα του. Το 72′ οι Σοβιετικοί είχαν κατακτήσει το πρώτο χρυσό ολυμπιακό τους μετάλλιο, αλλά ο Γκομέλσκι έμεινε πίσω την τελευταία στιγμή και δεν ήταν μέλος της ομάδας -μία υπόθεση στην οποία σπεκουλάρουν τα δυτικά ΜΜΕ σχετικά με την εβραϊκή καταγωγή του “Στρατηγού” και μια πιθανή αυτομόλησή του στο Ισραήλ…

Έφοδος στον ουρανό από τους παίκτες του στη σοβιετική εθνική ομάδα

Το πιο σημαντικό επίτευμα ωστόσο του Γκομέλσκι δεν ήταν οι τίτλοι κι οι διακρίσεις, αλλά η φιλοσοφία του Γκομέλσκι, που ήταν λάτρης της πειθαρχίας και πίστευε πως οι πνευματικές αρετές των παικτών υπερείχαν των σωματικών τους προσόντων και ήταν πιο σημαντικές για το παιχνίδι. Εξίσου σημαντικό είναι πως κατάφερε να διαχειριστεί τρεις διαφορετικές γενιές σοβιετικών παικτών και να δημιουργήσει μεγάλες ομάδες από την αρχή.
Η παντοκρατορία των Σοβιετικών στο ευρωπαϊκό μπάσκετ ήταν τόσο εντυπωσιακή, που κανείς μας λογικά δε θα ζήσει αρκετά, για να δει τα επιτεύγματά της να καταρρίπτονται.

Δίπλα στο γίγαντα Βλαντίμιρ Τκατσένκο

Το 1987 η Σοβιετική Ένωση του Γκομέλσκι έπαιξε τον τελευταίο της τελικό σε Ευρωμπάσκετ και γνώρισε την ήττα από την εθνική μας ομάδα στην παράταση, με 103-101. Πάνω στα νεύρα της ήττας, ο Γκομέλσκι διαμαρτυρήθηκε για την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στο ΣΕΦ κι είπε ότι “με τέτοιες συνθήκες, ακόμα κι η Μαυριτανία μπορούσε να αναδειχτεί πρωταθλήτρια…”. Σε γενικές γραμμές όμως, ο Γκομέλσκι αναγνώριζε ιπποτικά την αξία των αντιπάλων κι ήταν αυτός που είχε χαρακτηρίσει το Νίκο Γκάλη ως “παίκτη του 21ου αιώνα”! Στον ημιτελικό του Ζάγρκεμπ το 89′ δε βρισκόταν στον πάγκο, φρόντιζε όμως να δίνει με το γιο του ραβασάκια με οδηγίες στον Γκαράστας που ήταν Ομοσπονδιακός τεχνικός -αλλά είχε κι αυτός τη δική του καθοδήγηση…

БАСКЕТБОЛ. АЛЕКСАНДР ГОМЕЛЬСКИЙ.
ФОТО АЛЕКСАНДРА ФЕДОРОВА “СЭ”.

Μετά το τέλος της προπονητικής του καριέρας, ο Γκομέλσκι είχε διοικητικό πόστο στην αγαπημένη του ΤΣΣΚΑ. Γεννημένος στις 18 Γενάρη του 1928, πέθανε από την επάρατη νόσο, το 2005, σε ηλικία 77 ετών. Εκτός από τις πολλές διακρίσεις και βραβεύσεις του, όσο ήταν εν ζωή αυτός και η Σοβιετική Ένωση, σήμερα φέρουν το όνομά του προς τιμήν του, το βραβείο για τον καλύτερο προπονητή της Ευρωλίγκα και το τουρνουά που διοργανώνει η ΤΣΣΚΑ κάθε καλοκαίρι (Gomelsky Cup). Παράλληλα έγινε μέλος του Hall of Fame της FIBA αλλά και του ΝΒΑ. Και μένει ως σήμερα μία από τις πιο θρυλικές μορφές του αθλήματος που σφράγισαν την ιστορία του και την εξέλιξή του…