Από τον Γκάλη στο Γιάννη

Η εθνική ετοιμάζεται για την όγδοη συμμετοχή της σε Μουντομπάσκετ και η Κατιούσα κάνει μια μικρή αναδρομή στο πρόσφατο ένδοξο παρελθόν της και τη διαδρομή της στην ιστορία του θεσμού, από το 1986 και τους 53 πόντους του Γκάλη στον Παναμά, μέχρι το ντεμπούτο του Αντετοκούμπο και τον γρήγορο, κλασικό αποκλεισμό, με την κατάρα των χιαστί.

1986 – Μουντομπάσκετ Ισπανίας

Πρώτη παρουσία στο θεσμό με την απουσία του Φασούλα να ξεχωρίζει. Ο Πάνι δοκιμάζει το αμερικάνικο όνειρο σε κολέγιο, κάνει όμως υπερατλαντική κλήση για να μάθει το αποτέλεσμα στον κρίσιμο προκριματικό αγώνα της Εθνικής στο Εκεντρεβίλ της Γαλλίας (!). Η ομάδα νικάει τους Γάλλους 130-126 στην τρίτη παράταση και η αράχνη πιστεύει πως ο Φιλίππου τον τρολάρει, όταν του λέει το σκορ. Για το ματς της Εθνικής σε ρώτησα πόσο ήρθε, όχι το Σέλτικς-Λέικερς.

Παρά την απουσία του, η Εθνική δίνει μια πρόγευση για την απογείωση που θα ερχόταν την επόμενη χρονιά, στο Ευρωμπάσκετ της Αθήνας. Ο Γκάλης φορτώνει με 53 πόντους το καλάθι του Παλαμά, που είναι το προσωπικό του ρεκόρ στην Εθνική, και βγαίνει πρώτος σκόρερ, στο μοναδικό Μουντομπάσκετ της καριέρας του, περνώντας στο νήμα το θρύλο Όσκαρ Σμιτ. Στη συνέχεια όμως πέφτουν οι βιορυθμοί του και η ομάδα ασθμαίνει, χάνοντας από τη σοσιαλιστική Κούβα, για να καταλήξει στην τιμητική δέκατη θέση. Οι συνθήκες όμως ωρίμαζαν…

1990 – Μουντομπάσκετ Αργεντινής

Ο Γκάλης τραυματίζεται ανήμερα των γενεθλίων του στην προετοιμασία και βγαίνει νοκ-άουτ. Ο διόσκουρος -εντός γηπέδου και μόνο- Γιαννάκης παίζει σαν Γκάλης και το κοινό της Αργεντινής τον αποθεώνει σα Μαραντόνα. Ο Φάνης όμως παίζει για το ξενοδοχείο του και για να μην τρέχει στο β’ γύρο “στις Σάλπες και τις Μάλτες” -την έδρα του άλλου ομίλου. Ο Γαλακτερός είναι η αποκάλυψη της διοργάνωσης και παραλίγο από μηχανής ήρωας με σουτ στην εκπνοή στο ματς με τις ΗΠΑ, που κρίνεται όμως εκπρόθεσμο -και ενώ η οβίδα του Παταβούκα από τα είκοσι μέτρα στριφογύρισε στη στεφάνη.

Η διοργάνωση αποκτά μουσειακό, συλλεκτικό χαρακτήρα, όχι μόνο για το αρχαίο κλειστό στάδιο, που είχε φιλοξενήσει και το πρώτο Μουντομπάσκετ της ιστορίας (1950), αλλά γιατί την τελευταία εμφάνιση -με αυτή τη μορφή τουλάχιστον- παραδοσιακών δυνάμεων, που καθόρισαν την μπασκετική ιστορία του εικοστού αιώνα. Οι ΗΠΑ θα έφερναν πλέον τους επαγγελματίες του ΝΒΑ, ενώ Γιουγκοσλαβία και Σοβιετική Ένωση θα διαλύονταν στα κύματα της αντεπανάστασης, στα εξ ων συνετέθησαν.

1994 – Μουντομπάσκετ Καναδά

Η ανταρσία του Φασούλα για ένα “ρεπό” και μια εκδρομή. Το τελεσίγραφο του Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου στην ΕΟΚ -χωρίς ΝΑΤΟ- “εγώ ή αυτός”, που απαντήθηκε ως εξής: Αυτός (1-0). Ο Μάκης Δενδρινός αφιερώνει την πρώτη νίκη στον πρώην κόουτς, αλλά ο Φασούλας -που κάνει το τουρνουά της ζωής του- τον διορθώνει πως ανήκει μόνο στους παρόντες. Στα ματς του ομίλου μάλιστα λανσάρει με αυταπάρνηση μουστάκι Άγιου-Βασίλη, με ένα άσπρο βαμβάκι να καλύπτει πρόχειρα την πληγή στο χείλος του.

Ο Σιγάλας αποτυγχάνει να αστοχήσει στη βολή με το Πουέρτο Ρίκο και μας στέλνει κατά λάθος στον καλό όμιλο. Η ομογένεια του Καναδά -πληγωμένη από τον τουρισμό της ποδοσφαιρικής εθνικής του Αλκέτα στο Μουντιάλ των ΗΠΑ- αφαιρεί το πλεονέκτημα της έδρας από τους Καναδούς κι ανταμείβεται με την πρόκριση στα ημιτελικά. Εκεί περιμένει η δεύτερη -και εμφανώς κατώτερη- εκδοχή της Ομάδας-Όνειρο του Σακίλ, που κουνούσε μάλιστα ελληνικό σημαιάκι σε έναν αγώνα της. Η Ελλάδα περνάει μπροστά προς στιγμήν 17-14, αλλά ο διαιτητής δε σφυράει λήξη. Γνωρίζει τη συντριβή, αλλά γίνεται η πρώτη ομάδα που κρατά τους επαγγελματίες του ΝΒΑ κάτω από τους 100 πόντους.

Αυτή είναι η κορύφωση μιας χρυσής γενιάς, που ήταν βασικά παρέα, στα όρια του ερασιτεχνισμού, διάλεγε ανερυθρίαστα αντιπάλους, μιλούσε για τη διαιτησία, έκοβε τους προπονητές που χαλούσαν το κλίμα, ενώ άναβε πούρα στα αποδυτήρια για να γιορτάσει τις επιτυχίες της.

1998 – Μουντομπάσκετ Αθήνας

Η Εθνική παίρνει την αγαπημένη της τέταρτη θέση για πέμπτη φορά μες σε έξι χρόνια -συν μια πέμπτη θέση στην Ατλάντα, στο ενδιάμεσο. Ποτέ άλλοτε όμως μια τέταρτη θέση δεν είχε τόσο ξενέρωμα και γεύση αποτυχίας, όσο στο Μουντομπάσκετ της Αθήνας, όπου οι απουσίες των Γιούγκων και των ΗΠΑ -λόγω λοκ-άουτ στο ΝΒΑ- γεννούσαν μεγάλες προσδοκίες, ακόμα και για το χρυσό.

Στον ημιτελικό με τη Γιουγκοσλαβία, παίζεται σε επανάληψη το έργο από το Ευρωμπάσκετ του 95′. Ο κόσμος βράζει με τη διαιτησία και τις βολές του Παπανικολάου -βάλε μία ρε παιδί μου…- κι η Εθνική χάνει τον αγώνα στην παράταση, και το μετάλλιο με κατεβασμένα χέρια από τους επίλεκτους των ΗΠΑ στο μικρό τελικό. Ο Γιαννάκης φεύγει ως αποτυχημένος, για να εγκαινιάσει πέντε χρόνια μετά το νέο χρυσό κύκλο της Εθνικής, όταν ο Ιωαννίδης προτιμήσει την πολιτική καριέρα με τη ΝΔ.

2002 – Μουντομπάσκετ Ιντιανάπολις

Η Εθνική αποτυγχάνει (και) στο Ευρωμπάσκετ της Τουρκίας και καταγράφει τη μοναδική της απουσία τα τελευταία 35 χρόνια από το θεσμό. Την ελληνική πινελιά δίνει ο διαιτητής Πιτσίλκας που αφήνει το στίγμα του στον τελικό. Εκεί φτάνουν οι δύο ομάδες που ταπείνωσαν τους Αμερικάνους μες στο σπίτι τους και έκαναν εφιάλτη την πορεία της (κατ’ ευφημισμόν) ομάδας-όνειρο. Η Αργεντινή ήταν η πρώτη που νίκησε τους επαγγελματίες του ΝΒΑ, ενώ οι Γιούγκοι την πέτυχα;ν στον προημιτελικό και την άφησαν εκτός τετράδας και μεταλλίων, σε μια αθλητική συμβολική εκδίκηση για τους Νατοϊκούς βομβαρδισμούς στη χώρα τους.

Στον τελικό, ο Πιτσίλκας θα τους δώσει δύο φορές ασπίδα προστασίας στο τέλος, εφευρίσκοντας φάουλ πάνω στο Σκόλα και κλείνοντας τα μάτια στην τελευταία φάση, με το Σκονοκίνι. Η τραυματισμένη ελληνο-σερβική φιλία των ortodox brothers, αποκαθίσταται υπό τις ευλογίες του Στάνκοβιτς της FIBA -που ήταν παίκτης στο πρώτο Μουντομπάσκετ.

2006 – Μουντομπάσκετ Ιαπωνίας

Η Εθνική πάει με τον τίτλο του φαβορί και της πρωταθλήτριας Ευρώπης. Κάνει μια ανατροπή αλά γκρεκ μια ανατροπή με τους Αυστραλούς, περνάει αήττητη τον όμιλο, αλλά χάνει το Ζήση από την αγκωνιά του Βαρεζάο. Αποκλείει την Κίνα στο ρελαντί, κάνει οικονομία δυνάμεων με τα “ορφανά” του Πάρκερ και ετοιμάζεται για τη μεγαλύτερη ραψωδία της ιστορίας της απέναντι στις ΗΠΑ.

Το σκάουτινγκ του Τομζάνοβιτς φοβάται το σουτ του Διαμαντίδη (;) αλλά δεν μπορεί να προβλέψει αυτό που του έρχεται κατακέφαλα, μετά το αρχικό μούδιασμα. Ο Σοφοκλής χορεύει τους αντίπαλους ψηλούς και κάνει το ΝΒΑ να τον ερωτευτεί. Ο Παπαλουκάς στήνει το ένα πικ εν ρολ μετά το άλλο και έχει διψήφιο αριθμό ασίστ. Ο Κακιούζης απορεί που το κοινό της Ιαπωνίας υποστηρίζει τις ΗΠΑ και τους θυμίζει τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Ο Σπανούλης είναι πρώτος σκόρερ, ο Διαμαντίδης πρώτος στην άμυνα, ο Ντικούδης γράφει στον πίνακα ότι οι Έλληνες έχουν big basket…balls. Και όλοι μαζί κάνουν το ματς της ζωής τους, που λήγει μάλιστα με κατοστάρα, απέναντι στην ομάδα του Λεμπρόν, του Καρμέλο και του Ουέιντ.

Στον τελικό η Ελλάδα βρίσκει την Ισπανία χωρίς τον τραυματία Γκασόλ, αλλά έχει αδειάσει και προσγειώνεται ανώμαλα στη γη, με άθλια ποσοστά ευστοχίας. Συνολικά πετυχαίνει 150 πόντους στο τελευταίο διήμερο, αλλά οι 101 από αυτούς είναι στον ημιτελικό και μόλις οι 47 στον κρίσιμο τελικό -ούτε οι μισοί δηλαδή. Η μεγαλύτερη χαμένη ευκαιρία για έναν παγκόσμιο τίτλο -μέχρι την επόμενη…

2010 – Μουντομπάσκετ Τουρκίας

Τέλος εποχής για το Διαμαντίδη και τις χρυσές στιγμές της Εθνικής, με τη συνηθισμένη ήττα από τους Ισπανούς. Στο ενδιάμεσο έχουμε μπει στη λογική να επιλέξουμε αντίπαλο, για να αποφύγουμε τις ΗΠΑ, και ο Μπλατ γίνεται έξαλλος μαζί μας, γιατί δεν κατάφερε να κάνει το ίδιο η δική του Ρωσία. Αλλά οι καραμπόλες στέλνουν πάνω μας την Ισπανία στους 16 και αυτοί μας στέλνει με τη σειρά της εκτός οκτάδας.

Η καλύτερη πιο έντονη ανάμνηση είναι το “φιλικό” προετοιμασίας με τους Σέρβους και οι αστεριξικές μπούφλες με τους ortodox brothers, πασπαλισμένες με μια δόση από την τοξική σύγκρουση των δύο δικών μας αιωνίων. Ο Σοφοκλής σε ρόλο Οβελίξ δεν καταλαβαίνει τίποτα από τα πισώπλατα χτυπήματα του (τιτοϊκού;) Κρίστιτς, που τρέπεται σε φυγή με λεβέντικα πίσω βήματα και πετάει μια καρέκλα πάνω στον Μπουρούση που τον προστάτευε.

Στο Μουντομπάσκετ, η νεανική ομάδα του Ίβκοβιτς θα αποκλείσει τους Ισπανούς στον προημιτελικό με μια τρίποντη βόμβα από τα εννιά μέτρα, αλλά θα πέσει θύμα διαιτητικής σφαγής στον ημιτελικό με τους διοργανωτές Τούρκους, με τη γραμμή που πάτησε ο Τουντσερί στο νικητήριο καλάθι. Στην Ελλάδα πάντως δεν ήταν λίγοι αυτοί που χάρηκαν με την αδικία και τη νίκη των… μούσλιμ μπράδερς, που δεν ήταν πάντως υψηλό εμπόδιο για την team-USA στον τελικό.

2014 – Μουντομπάσκετ Ισπανίας

Η Εθνική του Κατσικάρη κάνει πέντε νίκες στον όμιλο, παίρνει την πρώτη θέση μπροστά από την Αργεντινή και χάνει -κλασικά- στο πρώτο χιαστί από τους Σέρβους, που φτάνουν ως τον τελικό στη συνέχεια. Ο Αντετοκούμπο κάνει ντεμπούτο σε μεγάλη διοργάνωση, αλλά κανείς δε φαντάζεται πως σε μια πενταετία θα είναι ο MVP του ΝΒΑ.

Το σύστημα διεξαγωγής ήταν κομμένο και ραμμένο για έναν τελικό Ισπανίας-ΗΠΑ. Στην πράξη, οι Αμερικάνοι έπαιζαν στο ένα ταμπλό χωρίς αντίπαλο, με ξέπλεκες κοτσίδες, ενώ στο άλλο γινόταν αίμα κι άμμος, όπου οι έσχατοι έγιναν πρώτοι. Οι τέσσερις ομάδες από τον όμιλο της Ισπανίας απέκλεισαν και τις τέσσερις ομάδες από το δικό μας και διασταυρώθηκαν ξανά μεταξύ τους. Μετά οι δύο τελευταίες του αρχικού ομίλου (Σερβία-Γαλλία) απέκλεισαν τις δύο πρώτες (Βραζιλία, Ισπανία) και στη συνέχεια οι Σέρβοι -που ήταν οι τελευταίοι στον όμιλο- απέκλεισαν τους Γάλλους, που στον όμιλο είχαν τερματίσει ακριβώς από πάνω (αυτό ακριβώς, τίποτα άλλο). Και κάπου εκεί έπιασε ταβάνι η υπέρβασή τους.

Οι Σέρβοι είναι ξανά στο προσκήνιο, εδώ και μια δεκαετία, αλλά δεν έχουν πάρει ξανά τίτλο από όταν αποσχίστηκε το Μαυροβούνιο και έπαψαν να είναι και τυπικά ΟΔ Γιουγκοσλαβίας.