Ηλίας Ατματσίδης: Ένας λαϊκός αντι-ήρωας με γάντια

Αν το ποδόσφαιρο ήταν τέχνη -για κάποιους είναι- κι είχε στενή συγγένεια με το θέατρο, θα παραφράζαμε το “ένας ήρωας με παντούφλες” και θα βαφτίζαμε τον Ατματσίδη έναν λαϊκό ήρωα με γάντια. Και αυτός θα ξεσπάθωνε, όπως σε μια συνέντευξη τύπου, που το ξέκοψε γιατί “ήρωες είναι ο Παπαφλέσσας, ο Κολοκοτρώνης αυτοί που πολεμάνε για την πατρίδα, εμείς μπάλα παίζουμε”.

Κι αν συνδέαμε το ποδόσφαιρο με τη μουσική, ο Ατματσίδης θα ήταν ένας λαϊκός βάρδος με ροκ ξεσπάσματα, με πρότυπο τον Καζαντζίδη και επιρροές από ποντιακή λύρα και τον… Σφακιανάκη.

Λαϊκό παιδί, Ποντιακής καταγωγής, που έβγαζε στο γήπεδο την ψυχή του και μπόλικο τσαμπουκά, πάλευε σα λαβωμένο λιοντάρι και δε φοβήθηκε ποτέ τη σύγκρουση, ακόμα και με δικούς του ανθρώπους, αν παραβίαζαν αυτό που αντιλαμβανόταν ως ηθικό, ως ποδοσφαιρική “μπέσα”.

Η Βικιπαίδεια γράφει ότι γεννήθηκε στις 24 Απριλίου του 1969, αλλά τα γενέθλιά του πέφτουν δύο μέρες νωρίτερα -στις 22 του μήνα. Γεννήθηκε στην Κοζάνη κι έπαιζε μπάλα από μικρό παιδί, αρχικά ως εξτρέμ, πριν βρει την κλίση του στο τέρμα. Έμαθε από τον πατέρα του να υποστηρίζει ομάδες με προσφυγική καταγωγή και τον δικέφαλο στο στήθος και μόνο δικές τους φανέλες φόρεσε. Από τα τοπικά και τους Πόντιους Κοζάνης στη Γ’ Εθνική με τους Πόντιους Βέροιας. Και από τα αλώνια στα σαλόνια, με τα χρώματα των δύο δικεφάλων: ΑΕΚ και ΠΑΟΚ.

Το καλοκαίρι του ’92 τον διεκδικεί ο Ολυμπιακός, αλλά κατηφορίζει στην Αθήνα για την πρωταθλήτρια ΑΕΚ του Μπάγεβιτς και του Μελισσανίδη. Κερδίζει τον ανταγωνισμό με τον Μήνου, γίνεται βασικό και αναντικατάστατο στέλεχος της ομάδας και παίρνει μαζί της δύο πρωταθλήματα -πριν πέσει πάνω στα χρόνια της παράγκας- και 4 Κύπελλα, όπου η ΑΕΚ έβγαζε συνήθως τα σπασμένα.

Το ζευγάρι ΑΕΚ-Ολυμπιακός γίνεται εκρηκτικό εκείνα τα χρόνια, επισκιάζοντας ακόμα και τα ντέρμπι αιωνίων. Ο Ατματσίδης κατεβάζει ρολά σε μια νικηφόρο έξοδο στο ΟΑΚΑ, για να γειώσει μετά τον δημοσιογράφο που τον αποκάλεσε ήρωα. Λίγα χρόνια αργότερα όμως ζει σαν μοιραίος αντι-ήρωας τη συντριβή της ομάδας του με 6-1 στο Κύπελλο (στη ρεβάνς του επεισοδιακού αγώνα με τις δύο αποβολές και τη διοικητική εντολή “πέστε κάτω” στους Ενωσίτες) και το όνομά του γίνεται ειρωνικό σύνθημα στα χείλη των ερυθρόλευκων οπαδών. Ένας οπαδός της ΑΕΚ ανεβαίνει με ακροβατικά στον ηλεκτρονικό πίνακα του ΟΑΚΑ και η αντίπαλη κερκίδα απαντά στο β’ ημίχρονο.

-Βάλτε τον Ηλία στο ρολόι, να μετράει πόσα τρώει…

Η καριέρα του Ατματσίδη είναι γεμάτη μπάλα, τσαμπουκάδες και σκαμπανεβάσματα. Η πιο χαρακτηριστική στιγμή είναι ο τελικός Κυπέλλου με τον Παναθηναϊκό στο Καραϊσκάκη, που πάει στα πέναλτι, με τον Άτμα να στέλνει το τελευταίο στο “γάμα” και να τρέχει να το πανηγυρίσει στην κερκίδα με τους φανατικούς.

Το ‘χε ξανακάνει όμως και σε κανονική ροή αγώνα, σε έναν αγώνα πρωταθλήματος με την Ξάνθη, στην τελευταία αγωνιστική, δείχνοντας το θάρρος που έλειπε από τους συμπαίκτες του.

Ένα άλλο πέναλτι με τον ΟΦΗ και μια φοβερή διπλή απόκρουση είναι ίσως το καλύτερο στιγμιότυπο της καριέρας του. Αλλά στον αντίποδα υπάρχουν και διασκεδαστικές γκάφες, όπως ένα του Ηρακλή από τα 30 μέτρα, που προσπάθησε να το βγάλει στον αέρα, ενώ κοιτούσε προς την εστία…

Αλλά όπως λέει ο ίδιος, τα λάθη που έκανε ήταν ελάχιστα σε σχέση με τα ρίσκα που έπαιρνε στο παιχνίδι του.

Αλλά ένα αφιέρωμα στον Ατματσίδη θα ήταν λειψό χωρίς αναφορά στους τσαμπουκάδες και τα ροκ ξεσπάσματα κατά δικαίων και αδίκων. Τα πιο γνωστά είναι το ξύλο με τον Τάσο Μητρόπουλο στα αποδυτήρια του Ολυμπιακού (!) γιατί του έκανε χειρονομίες, αλλά ακόμα και με συμπαίκτες του, όπως με τον Καψή στην ΑΕΚ, μετά από μια παρεξήγηση στην προπόνηση. Τα διηγείται κι ο ίδιος πιο γλαφυρά από όλους.

Η σύγκρουσή του με την ΕΠΟ, στα χρόνια της παράγκας, και η αποχώρησή του από την Εθνική, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για όσα γίνονταν στο ελληνικό πρωτάθλημα, έκλεισε πρόωρα αυτό το κεφάλαιο που είχε ανοίξει το ’94, με τις μεγάλες προσδοκίες για το Μουντιάλ στις ΗΠΑ και τον Άτμα να κάθεται κάτω από τα γκολπόστ στην εφιαλτική τεσσάρα με τους γείτονες Βούλγαρους. Αργότερα οι συμπαίκτες του (Ντέμης και Κασάπης) επέστρεψαν στην Εθνική, ο ίδιος όμως δυσκολευόταν να αναιρέσει την απόφασή του, για να μη θεωρηθεί κωλοτούμπας…

Είχε όμως και “αγαπησιάρικες” στιγμές στην καριέρα του, όπως όταν παραχώρησε ως αρχηγός τη θέση του στον Τόνι Σαβέφσκι για να σηκώσει εκείνος πρώτος το Κύπελλο που πήρε η ΑΕΚ…

Ήταν από τα αγαπημένα παιδιά του Μελισσανίδη, αλλά είχε τεταμένες σχέσεις με τον Ψωμιάδη και επί δικής του προεδρίας γράφτηκε άδοξα ο επίλογος στη σχέση του με την ομάδα. Έπαιξε για τρία χρόνια στον ΠΑΟΚ, όπου κέρδισε άλλο ένα Κύπελλο το ’03, και στα 36 του ζήτησε από τον Νικολαΐδη να επιστρέψει τιμητικά στην Ένωση, για να κλείσει την καριέρα του, αλλά προσέκρουσε στην άρνηση του Σάντος, που δεν ήθελε να χαλάσουν οι ισορροπίες στην ομάδα.

Κρέμασε αναγκαστικά τα παπούτσια του, για να επιστρέψει ένα φεγγάρι στα 44 του, στις ερασιτεχνικές κατηγορίες της Κρήτης και να εμφανιστεί πρόσφατα στο πλευρό του Κωστένογλου, ως… υπηρεσιακός βοηθός προπονητή, για δύο αγώνες.

Η σημερινή (ακόμα πιο) επαγγελματική εποχή του ποδοσφαίρου μπορεί να βγάζει καλύτερα ταλέντα. Ελάχιστοι όμως από τους υπεύθυνους “καλοσιδερωμένους” επαγγελματίες μπορούν να νοστιμίσουν το παιχνίδι και όσα το περιβάλλουν με την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα τους. Κι ας μην ήταν το καλύτερο παιδί των γηπέδων…