“Κάτσε κάτω από την ντόπα” – Θύτης και “θύμα” ενός συστήματος

Χτες συμπλήρωσε 70 χρόνια ζωής ο Χρήστος Ιακώβου, το πρόσωπο που συνδέεται με τα περισσότερα ελληνικά ολυμπιακά μετάλλια, αλλά και με τη μεγαλύτερη υπόθεση χρήσης αναβολικών (από όσες έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας τουλάχιστον) στα χρονικά του ελληνικού αθλητισμού.

Γεννήθηκε στις 12 Απριλίου του 1948, στα Πριγκιπονήσια. Αναγκάστηκε να εγκαταλίψει μαζί με την οικογένειά του την Κωνσταντινούπολη και να εγκατασταθεί στην Αθήνα (Κουκάκι). Ασχολήθηκε με διάφορα αθλήματα, αλλά τον κέρδισε η άρση βαρών και ο ΠΑΟ -αν και ΑΕΚτζής από την Πόλη, ο ίδιος. Πήρε μέρος τρεις συνεχόμενς φορές σε Ολυμπιακούς Αγώνες, κέρδισε πολλά πανελλήνια πρωταθλήματα στην κατηγορία του και δύο διεθνή μετάλλια, που ήταν απλώς η πρόγευση για όσα θα πανηγύριζε ως τεχνικός.

Πήγε στις ΗΠΑ όπου δραστηριοποιήθηκε στο χώρο της εστίασης και παράλληλα ως γυμναστής, προπονώντας μεταξύ άλλων και πράκτορες του FBI! Επέστρεψε στην Ελλάδα στα τέλης της δεκαετίας του 80′, ανέλαβε τη θέση του ομοσπονδιακού κι έφτιαξε την ομάδα που θα κέρδιζε τον άτυπο τίτλο της “ντριμ-τιμ”.

Σε αυτό συνέβαλαν καθοριστικά τρεις παράγοντες:

-η γνωριμία και η συνεργασία του με το Γιάννη Σγουρό του ΠΑΣΟΚ, αν και τον έβλεπε αρχικά με καχυποψία, γιατί προερχόταν από το χώρο του μπάσκετ. Στη συνέχεια ο Σγουρός έγινε κατά σειρά ΓΓ Αθλητισμού, γραμματέας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Άρσης Βαρών και Νομάρχης Αθηνών για μια οκταετία, εξαργυρώνοντας τις επιτυχίες και τα μετάλλια της ομάδας.

-Το μοντέλο της “μεγάλης και ισχυρής Ελλάδας” που μεταφέρθηκε στον αθλητισμό, με τη μαζική παραγωγή πρωταθλητών που κέρδιζαν διακρίσεις και μετάλλια, ιδίως μετά την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, που ήταν χοντρικά το ορόσημο για την αρχή της παρακμής.

-η διάλυση της σοσιαλιστικής κοινότητας κι οι δραματικές αλλαγές σε χώρες με μεγάλη παράδοση στην άρση βαρών και δική τους σχολή στο άθλημα που άνοιξαν το δρόμο στις μαζικές ελληνοποιήσεις και την εισαγωγή πρωταθλητών όπως ο Κάχι Κακιασβίλι κι άλλοι αρσιβαρίστες με ελληνικές ρίζες (εντός ή εκτός εισαγωγικών). Αλλά και την επαφή με ύποπτους τεχνικούς, όπως ο Βούλγαρος Αμπατζίεφ, που μέσω του Ιακώβου ήρθε μετά σε επαφή και με τον Τζέκο -τον προπονητή της Θάνου και του Κεντέρη.

Μετά το “μπαμ” της Βαρκελώνης με το χρυσό του Πύρρου Δήμα, η ελληνική “ντριμ-τιμ” κυριάρχησε για μια δεκαετία, σε Ολυμπιακούς Αγώνες (με 12 μετάλλια) και Παγκόσμια Πρωταθλήματα, κι ο Ιακώβου πέρασε στην ιστορία για τις τακτικές του μες στον αγώνα, τη χαρακτηριστική φυσιογνωμία του και βασικά την περίφημη ατάκα “κάτσε κάτω από την μπάρα”, που ήταν μέρος των οδηγιών στους αθλητές κατά τη διάρκεια κάθε προσπάθειας και ήταν η ηχητική τους συνοδεία.

Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, η κάνουλα της χρηματοδότησης άρχισε να κλείνει δραματικά, σε βαθμό που να δυσκολεύται σήμερα η Ομοσπονδία να διεξάγει αγώνες. Το σημείο καμπής ήταν ακριβώς δέκα χρόνια πριν, τον Απρίλιο του 2008, όταν βρέθηκαν θετικοί στη χρήση απαγορευμένων ουσιών και τα 11 μέλη της εθνικής που κλήθηκαν να δώσουν δείγμα. Η ελληνική αποστολή αποκλείστηκε ομαδικά με συνοπτικές διαδικασίες και έτσι γράφτηκε το άδοξο τέλος της “ομάδας-όνειρο” που εξελίχτηκε σε εφιάλτης.

Η υπόθεση πήρε τη δικαστική οδό, ένα κινέζικο εργαστήριο ανέλαβε την ευθύνη του… λάθους για τα παρασκευάσματα που χορήγησε στους διεθνείς, και ο Ιακώβου θεωρητικά… δικαιώθηκε, αλλά αυτό μικρή σημασία έχει κι ελάχιστους πείθει, κατόπιν εορτής.

Το βασικό που μπορούμε να κρατήσουμε ίσως είναι κάποιες παραδοχές σε στιγμές σχετικής ειλικρίνειας του Ιακώβου που προσπαθεί να καθαρίσει το όνομά του, όπου παραδέχεται πως “δε γίνεται αθλητισμός χωρίς βοηθήματα” (εννοώντας προφανώς τον επαγγελματικό αθλητισμό) ιδίως σε αυτό το άθλημα, όπου απαιτείται μεγάλη μυική δύναμη και είναι αδύνατο να προσλάβεις τις απαραίτητες θερμίδες τρώγοντας “αυγά και πέντε μπριζόλες”, χωρίς συμπληρώματα. Σημειώνει πως η WADA “δε σου λέει να μην πάρεις ουσίες, σου λέει να μη σε πιάσω”, ομολογεί πως παίζονται συμφέροντα δις μεταξύ ομοσπονδιών κι εργαστηρίων, και θεωρεί ότι η μοναδική ελπίδα για “καθαρό πρωταθλητισμό” είναι το “ελεγχόμενο ντόπινγκ”, ώστε να παίρνουν όλοι τις ίδιες ουσίες και να κερδίζει ο καλύτερος.

Προφανώς η δική μας ελπίδα δεν ταυτίζεται με αυτήν του Ιακώβου -που επέστρεψε στο χώρο της εστίασης, αλλά αναγκάστηκε να κλείσει το εστιατόριό του, εισπράττοντας πιθανόν και την αποδοκιμασία του κόσμου. Έχει όμως κάθε δικαίωμα να θεωρεί πως τον εγκατέλειψαν αυτοί που τον αποθέωναν κάποτε, αλλά τώρα απομακρύνθηκαν διακριτικά, κι ότι έγινε ο αποδιοπομπαίος τράγος της υποτιθέμενης κάθαρσης ενός συστήματος που τον είχε στον αφρό όσο έφερνε μετάλλια, και τώρα τον πέταξε σα στυμμένη λεμονόκουπα.

Τα μετάλλια πολλοί αγάπησαν, αλλά τον προπονητή-αρχιτέκτονά τους κανείς (εκ των υστέρων). Και ισχύει αυτό που λένε και στην κουζίνα -οπότε θα το ξέρει από πρώτο χέρι ο Ιακώβου- για κάποια εδέσματα: καλύτερα να τα τρως αμάσητα, χωρίς να ξέρεις πώς φτιάχνονται…