Ο Χουάν Μάτα κι ο φόρος Τόμπιν του ποδοσφαίρου

Την περασμένη βδομάδα έγινε ο τελικός του ευρωπαϊκού Σούπερ-Καπ, Ρεάλ-Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, που θα μπορούσε να μείνει για πολλά -κι ενδιαφέροντα- στην ιστορία. Για το πρώτο ραντεβού του Μουρίνιο με την παλιά του ομάδα, τα μεταγραφικά σενάρια για τον Μπέιλ, το σερί της Ρεάλ που δε χάνει σχεδόν ποτέ ευρωπαϊκό τελικό, το επιστημονικό μάρκετινγκ των δύο ομάδων, την επιστροφή της Γιουνάιτεντ στα σαλόνια -ή μάλλον στα σεντόνια- του Τσάμπιονς Λιγκ, το ζευγαρωμα δύο θρύλων που δεν είχαν βρεθεί ποτέ αντίπαλοι στο πρόσφατο παρελθόν… Ακόμα και για το τρομερό στιγμιότυπο με το Φελαϊνί να τρώει την μπάλα στα μούτρα και να παραμορφώνεται προς στιγμήν το πρόσωπό του από τη σύγκρουση.

Υπάρχει όμως και μια ενδιαφέρουσα ιστορία, με ευρύτερες προεκτάσεις, και πρωταγωνιστή τον Ισπανό σταρ της Μαν-Γιου, Χουάν Μάτα. Ο οποίος θεωρεί, προς τιμήν του, αφύσικο κι υπερβολικό το χορό εκατομμυρίων στο σύγχρονο ποδόσφαιρο για παίκτες, μεταγραφές, μάνατζερ, χορηγίες, διαφημίσεις, τηλεοπτικά συμβόλαια, κοκ. Και γνωρίζει πολύ καλά πως η κανονική ζωή δεν είναι η δική του, αλλά αυτή των φίλων του, που ψάχνουν να βρουν μια δουλειά για να βγάλουν το μήνα ή τρόπο να φύγουν στο εξωτερικό.

Την περασμένη άνοιξη είχε δηλώσει μεταξύ άλλων.

Με σεβασμό στην υπόλοιπη κοινωνία, εμείς είμαστε σε θέση να παίρνουμε έναν απίστευτο μισθό. Η πραγματική ζωή είναι αυτή των φίλων μου. Έχουν μείνει άνεργοι και έχουν αναγκαστεί να πάνε να σπουδάσουν στο εξωτερικό και να μεταναστεύσουν. Η ζωή που κάνω ως ποδοσφαιριστής δεν είναι φυσιολογική. Με φοβίζει μερικές φορές όταν σκέφτομαι πόσο προστατευμένος είμαι. Ο κόσμος του ποδοσφαίρου δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική ζωή. Είναι σαν να ζούμε σε μία φούσκα.

Παραθέτουμε κι άλλη μία πρόσφατη δήλωσή του για τα οικονομικά συμφέροντα στο σύγχρονο ποδόσφαιρο.

Δεν μου αρέσει η επιχειρηματική πλευρά του ποδοσφαίρου. Αγαπάω το ποδόσφαιρο, την προπόνηση και τον ανταγωνισμό. Θα ήμουν χαρούμενος να αγωνιστώ με λιγότερα χρήματα αν οι επενδύσεις στο άθλημα ήταν λιγότερες.

Εδώ σταματάνε όμως οι ευχάριστες εκπλήξεις για τα αυτονόητα (που ωστόσο κάθε άλλο παρά δεδομένα είναι για την κοινωνική θέση του Μάτα και για πολλούς νέους που πλουτίζουν κι αποκτούν φήμη τόσο γρήγορα) κι αρχίζουν οι περιορισμοί (της θέσης του) κι η πεπατημένη της φιλανθρωπίας, που χτυπά τις συνέπειες αντί για τις αιτίες.

Ο Μάτα αναπτύσσει σημαντική φιλανθρωπική δράση, ενώ το καλοκαίρι πέρασε μεγάλο μέρος των διακοπών του στο Μουμπάι της Ινδίας, για να βιώσει από κοντά τις συνθήκες ζωής των κατοίκων μιας εξαθλιωμένης περιοχής. Επιστρέφοντας από την Ινδία, άρχισε να σκέφτεται τρόπους για να βοηθήσει το φτωχό πληθυσμό της περιοχής και να εξασφαλίσει στα παιδιά τα απαραίτητα, για να μπορούν να παίξουν ποδόσφαιρο και να βρουν μια διέξοδο στο παιχνίδι, που (θα έπρεπε να) είναι αναφαίρετο δικαίωμα για κάθε παιδί.

Του Πάνου Ζάχαρη από τη σειρά Working Dead στο SoComic

Αποφάσισε λοιπόν στο εξής να δίνει το ένα εκατοστό των συνολικών απολαβών του σε ένα συλλογικό ταμείο που λέγεται “κοινός στόχος” και θα το διαχειρίζονται 120 φιλανθρωπικές οργανώσεις, με δράση σε διάφορες χώρες του κόσμου. Ενώ κάλεσε όλους τους συναδέλφους του να συμβάλουν σε αυτό το σκοπό, γιατί μόνος του δεν θα μπορέσει να αλλάξει τίποτα, κι ο αθλητισμός του έμαθε πως χρειάζεται ομαδική δράση για να εκπληρώσεις τα όνειρά σου.

It takes more than Juan to win, (ένας Μάτα δε φέρνει την άνοιξη, θα μπορούσαμε να πούμε σε ελεύθερη απόδοση) λέει το σποτάκι που ετοίμασε, το οποίο συγκρίνει το ποδόσφαιρο με την κοινωνική αλλαγή: και τα δύο είναι ομαδικά αθλήματα. Ήδη ο Ματ Χούμελς της Μπάγερν ήταν ο πρώτος διάσημος ποδοσφαιριστής που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του Μάτα κι αποφάσισε να συμβάλει κι αυτός στην προσπάθεια.

Η πρόταση αυτή, που είναι μια ποδοσφαιρική εκδοχή του φόρου Τόμπιν (για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές) έρχεται να προβληθεί ως “αντίδοτο” σε μια περίοδο όπου το ξέπλυμα μαύρου χρήματος στο ποδόσφαιρο οργιάζει, τα ποσά που δαπανώνται αποτελούν κοινωνική πρόκληση, ενώ η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία προβληματίζεται και προσπαθεί να θεσπίσει ένα είδος οικονομικού fair-play, για ν βάλει μια τάξη στη ζούγκλα, όπου επικρατεί ο νόμος του ισχυρού και των πετροδόλαρων.

Την ίδια στιγμή βέβαια, παίκτες και ομάδες βρίσκουν τα κατάλληλα παραθυράκια, για να αποφύγουν την οποιαδήποτε φορολόγηση. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η υπόθεση φοροδιαφυγής των Μέσι και Κριστιάνο Ρονάλντο, που κερδίζουν εκατομμύρια κάθε χρόνο, αλλά κι η πρόσφατη μεταγραφή του Νεϊμάρ, που έφτασε τα 222 εκατομμύρια, με την εφορία να μην παίρνει τίποτα από αυτό το ποσό. Εξίσου χαρακτηριστική είναι και η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δε θεσμοθέτησε το φόρο, θεωρώντας τον ασύμβατο με το νομοθετικό της πλαίσιο.

Τα παραπάνω είναι αρκετά για να δείξουν πόσο ρεαλιστικό είναι το σενάριο να εφαρμοστούν τέτοια μέτρα στο σύγχρονο επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Αλλά και πόσο πολύ χρειάζεται το τελευταίο τις καλές προθέσεις του Μάτα και του κάθε αντίστοιχου Μάτα, σα φύλλα συκής, για να εξασφαλίσει την καλή έξωθεν μαρτυρία του.

Όσο για την κοινωνική αλλαγή, ασφαλώς και είναι ομαδικό άθλημα, αρκεί να μην παίζεις στο γήπεδο του αντιπάλου. Γιατί οποιαδήποτε καλοπροαίρετη κίνηση θα καταλήξει να του κάνει “τα μούτρα-κρέας”. Ειρωνικά προφανώς κι όχι σαν αυτά του Φελαϊνί, στην παραπάνω εικόνα…