Το όπιο του λαού

Στην Ελλάδα, η φίλαθλη κοινή γνώμη πανηγυρίζει την τεσσάρα ενάντια στο θηρίο του Γιβραλτάρ και τη συμμετοχή στα μπαράζ, όπου μπορεί να κάτσει αντίπαλος στην κλήρωση η Ιταλία και να κοπούν απότομα τα γέλια. Προς το παρόν, μπορούμε να γελάμε και να κλαίμε μαζί με την επίθεση στις κερκίδες στο Καραϊσκάκη και το ξύλο που έφαγε ένας φίλαθλος, γιατί φορούσε πράσινη φανέλα του ΠΑΟ. Ό,τι πιο κοντινό στο “γιατί έχει αθηναϊκές πινακίδες” ή στο “γιατί φορούσε πράσινα παπούτσια”…

Στη ζώνη της Λατινικής Αμερική είχαμε Χατζηγεωργικό φινάλε (χιτσκοκικό, θριλερικό, γκρανκινιολικό). Η Αργεντινή -που στοιχειώνει το θυμικό πιο πολύ κι από την Καταλονία- γλίτωσε το match-ball και προκρίθηκε απευθείας στο Μουντιάλ της Ρωσίας, με χατ-τρικ και σόου του Μέσι. Το καλοκαίρι θα πλανάται το ερώτημα αν του οφείλει τελικά -ή όχι- ένα τρόπαιο σε Μουντιάλ η ποδοσφαιρική ιστορία. Αλλά ως τότε, στην Αργεντινή έχουν χρόνο να προετοιμαστούν και να σκεφτούν με ποιον πρωτότυπο τρόπο θα απαντήσουν αρνητικά -κι ευτυχώς δε βιάστηκαν να το κάνουν από τα προκριματικά.

Τη γειτονιά όμως ελάχιστα την απασχόλησαν όλα αυτά. Όπου γειτονιά, είναι ένα τετράγωνο στην Αχαρνών, στο ύψος του σταθμού, πάνω από το Κύτταρο (έλα Ηπείρου κι Αχαρνών να σε συναντήσω). Όχι επειδή είχε πιο σοβαρά πράγματα να ασχοληθεί -που έχει δηλ, αλλά προτιμά να βρίσκει άλλα για να ξεχνιέται. Όσο γιατί την απασχολούσαν άλλες ζώνες της προκριματικής φάσης: Αφρική και Ασία, που έχουν αραβικό στοιχείο.

Το αιγυπτιακό καφενείο-μπαράκι (όχι ακριβώς…) -μεζεδοπωλείο (μπα, ούτε), -τεκές με ναργιλέδες (πλησιάζουμε) -εντευκτήριο… Το αιγυπτιακό μαγαζί στη γωνία, λοιπόν, μετατρέπεται σε οπαδικό πέταλο, κάθε φορά που “αρχίζει το ματς” στην τηλεόρση. Ναι αλλά ποιο ματς και σε ποιο κανάλι είναι το ζήτημα.

Με ελληνικό πρωτάθλημα δεν ασχολούνται, δείγμα ότι δεν έχουν απορροφηθεί από την κοινωνία, όπως οι Αλβανοί πχ που γίνονται σχεδόν όλοι Ολυμπιακοί. Κι έρχονται οι ξένοι και παίρνουν τις δουλειές από τα δικά μας καλόπαιδα-χούλιγκαν κι ο Ουάρντα έφαγε τον Αθανασιάδη…

Παρακολουθούν τις δικές τους ομάδες και τα δικά τους πρωταθλήματα, αλλά ρίχνοντας φευγαλέες ματιές στην οθόνη καθώς περνάω, μόνο το Αλ Αχλί-Ζάμαλεκ έχω αποκωδικοποιήσει από τις ενδείξεις στο αράβικο αλφάβητο.
Βλέπουν πολύ Ρεάλ Μαδρίτης, λόγω Μπενζεμά και Ζιντάν ίσως -αλλά κι ο Κριστιάνο κάνει θραύση ως κάγκουρας- λιγότερο Μπαρτσελόνα, ως το αντίπαλο εναλλακτικό δέος, και αρκετή Παρί Σεν Ζερμέν, προφανώς γιατί υπάρχει κάποια σύνδεση με το γαλλικό στοιχείο και τα πετροδόλαρα των Αράβων ιδιοκτητών της.

Που αν το καλοσκεφτείς, δεν υπάρχει καμία απολύτως σύνδεση, ούτε καν στα JUMBO δεν μπορούν να πάνε μαζί για να βιώσουν τη “δημοκρατία της χαράς”, αλλά έτσι δουλεύει ο μηχανισμός ταύτισης στο ποδόσφαιρο. Όλοι ίσοι είμαστε κι όλοι στη γη θα καταλήξουμε, απλά κάποιοι προπονούνται από τώρα με τη “ζωή εν τάφω”. Έτσι παράλογα λειτουργεί ο μηχανισμός ταύτισης στο ποδόσφαιρο κι αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο με την ενότητα για τις εθνικές ομάδες -σαν την ενότητα των Φαραώ με τα έμψυχα κτερίσματα που θάβονται μαζί τους για να τους συνοδεύσουν στην… ανυπαρξία.

Τώρα που είπες Φαραώ, την Κυριακή το βράδυ, η Αίγυπτος έπαιζε για την πρόκρισή της στο Μουντιάλ, την πρώτη φορά (αριστερά) μετά από το 1990, που υπήρχε ακόμα Σοβιετική Ένωση -ήταν κι αυτή στο Μουντιάλ της Ιταλίας- και έπαιζαν στον ΠΑΟΚ ο Μαγκντί Τολμπά κι οι αδερφοί Χασάν.

Όσοι είδαν τον αγώνα μιλάνε με θαυμασμό για το 45χρονο τερματοφύλακα, τους έξαλλους πανηγυρισμούς του εκφωνητή, το παραλήρημα στην κερκίδα. Νομίζω πως μπορώ να το καταλάβω από τους πανηγυρισμούς στη γειτονιά, χωρίς να έχω παρακολουθήσει ούτε δευτερόλεπτο από τον αγώνα ή τα στιγμιότυπα. Πέρυσι στο Κόπα Άφρικα, είχαν στήσει ένα μικρό χορό στην Αχαρνών, όταν προκρίθηκαν οι Φαραώ -το παρανόμι της ομάδας- στον τελικό, κόβοντας προσωρινά την κυκλοφορία. Αλλά εκεί έχασαν από το Καμερούν με ανατροπή κι έμειναν με την όρεξη.

Όπως έμειναν κι οι γείτονες Σύριοι (γείτονες στην Αίγυπτο, αλλά κι εδώ στη γειτονιά) που έκαναν προχτές τη δική τους μικρή κερκίδα στο καφενείο-τεκέ-εντευκτήριο. Η Συρία έφτασε μια ανάσα κι ένα δοκάρι μακριά από το όνειρο, αλλά τους το στέρησαν δυο κεφαλιές του Κέιχιλ κι αποκλείστηκε με ψηλά το κεφάλι.

Δεν ξέρω αν ισχύει πως οι περισσότεροι Σύριοι που έρχονται είναι αντικαθεστωτικοί, γιατί οι άλλοι επιλέγουν να μείνουν και να πολεμήσουν -ίσως έχει μια δόση αλήθειας, αλλά μου φαίνεται υπερβολική γενίκευση. Πάντως όσοι είναι εδώ, υποστηρίζουν φανατικά την εθνική τους, που τους έδωσε μια χαραμάδα διεξόδου από τη μαυρίλα του πολέμου και της προσφυγιάς. Και αυτό -ή έστω παρόμοιο- ήταν το σκεπτικό δύο διεθνών Σύριων που επέστρεψαν στην εθνική, παρά την πολιτική τους αντίθεση στον Άσαντ.

Η Συρία είδε το ωραίο ποδοσφαιρικό της παραμύθι να έχει λυπημένο τέλος, αλλά είναι ηθικά νικήτρια και μόνο για την προσπάθεια με αυτές τις συνθήκες και δε χρειάζονται δάκρυα. Don’t cry for me Syria. Ας τα κρατήσουμε για την Αργεντινή το καλοκαίρι. Ή ας παρηγορηθούμε με τον αποκλεισμό των ΗΠΑ, μετά από 32 χρόνια, που ήρθε μάλιστα με γκολ-φάντασμα (έτσι, για να πονάει περισσότερο, θα μπορούσε να πει ένας δικός τους οπαδός, που δε θα διέφερε πολύ από τη λογική των δικών μας κάφρων).

Ο τρόπος που εκδηλώνονται είναι άγριος, σχεδόν αγελαίος, οπωσδήποτε υπερβολικός -αλλά και ποιος φανατικός που παθιάζεται με την μπάλα, δεν υπερβάλλει; Αν προσπαθείς δηλαδή να κρίνεις από τις φωνές του το σκορ, χωρίς να βλέπεις τον αγώνα, θα νομίζεις πως έχουν μπει καμιά 15αριά γκολ, ενώ θα είναι πχ στο 1-1.

Γιατί χαίρεται όμως και χαμογελά ο κόσμος πατέρα; Σε τι θα τον βοηθήσει αυτό να αλλάξει τη ζωή του; Σε τίποτα απολύτως. Του δίνει όμως μια αφορμή για μια εφήμερη χαρά, ένα διάλειμμα από την πραγματικότητα.

Κι έτσι το ποδόσφαιρο δικαιολογεί τον τίτλο του, ως όπιο των λαών. Το οποίο όμως δεν είναι απλά ένα αφιόνι που δηλητηριάζει την ταξική τους συνείδηση και τους εμποδίζει να μπουν ενεργά κι αυτοτελώς στο ιστορικό προσκήνιο. Δρα περισσότερο ως παυσίπονο, ως η καρδιά ενός άκαρδου κόσμου -για να θυμηθούμε τη συνέχει εκείνης της φράσης του Κάρολου, που παρερμηνεύεται συχνά. Σα νανούρισμα για ένα απατηλό όνειρο, που σου δίνει “διέξοδο” από μια απάνθρωπη πραγματικότητα.

Ένα άθλημα από μόνο του, όσο δημοφιλές ή λαϊκό κι αν είναι, ως εκεί μπορεί να φτάσει. Μην περιμένουμε να κάνει περισσότερα, καλύπτοντας το δικό μας κενό…