Το ποίημα που έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος λίγο μετά τη δολοφονία της νεαρής κομμουνίστριας φοιτήτριας Σωτηρίας Βασιλακοπούλου, που δολοφονήθηκε έξω από το εργοστάσιο της ΕΤΜΑ επειδή μοίραζε προκηρύξεις στους εργάτες, στις 28 του Ιούλη 1980.
Γραμμένο από τον Παύλο Σιδηρόπουλο σε ηλικία 16-17χρονών μετά από ένα ταξίδι που είχε κάνει με τον πατέρα του στη Γιουγκοσλαβία, σ’ ένα μικρό τετράδιο που είχε μαζί του, και γέμιζε τις σελίδες του όπως ένα ημερολόγιο.
«- Μια μάνα κουβάλησε τον Κώστα μου εδώ. Της χρωστάω να κουβαλήσω το λαβωμένο της παιδί απόψε…»
Η Σέλι από την Κυψέλη, αγαπούσε πιο πολύ από όλα το μάθημα των καλλιτεχνικών. Ήταν μόλις 8 ετών, όμως ζωγράφιζε υπέροχα. Ο πατέρας της, της είχε δωρίσει ένα μικρό μεταλλικό κουτί με κηρομπογιές που φυλούσε με πολλή προσοχή στο συρταράκι του γραφείου της.
Στις 26 του Ιούλη 1944 το άψυχο σώμα της κομμουνίστριας ηρωίδας Ηλέκτρας Αποστόλου παραμορφωμένο και μισοκαμένο, κείτεται πεταμένο στην άκρη ενός δρόμου της Αθήνας. Η Ηλέκτρα υπερασπίστηκε τα ιδανικά, την ιδεολογία και τους αγώνες της, και χιλιάδων ακόμα λαϊκών αγωνιστών, για μια κοινωνία λεύτερη από εκμετάλλευση και ειρηνική, με το λαό να κάνει κουμάντο στον τόπο του και θυσίασε τη ζωή της γι’ αυτά.
«Ο βλάχος ήταν πιο στεγνός, δεν είχε αυτό το χαμόγελο. Ήταν ψαρομάλλης, τσαγκός, φωνακλάς και βλάσφημος. Μια ρομφαία. Μαύρο πουκάμισο, μαύρο παντελόνι. Ψηλός, με στήθος λίγο σκαμμένο. Μ’ έναν αέρα λύπησης κι αγρύπνιας στο πρόσωπο. Αν δε φας θαλασσινά στου βλάχου δεν ξέρεις τι θα πει Θεσσαλονίκη…»
Ένα διήγημα του Μπάμπη Καββαδία
«Όταν κυκλοφόρησε στους κύκλους των πνευματικών εκπροσώπων ο τραγικός θάνατος του Καρυωτάκη (21 Ιούλη 1928), βιαστικά και αβασάνιστα ειπώθηκε και έγινε αποδεκτό: «η τελευταία μετάθεσή του στην Πρέβεζα υπήρξε η χαριστική βολή». Όχι! Του έδωσε την επιθυμητή λύτρωση. Για τον Καρυωτάκη ήταν το ελιξήριον της πικρής ζωής του. Ήταν το αναμενόμενο και ποθούμενο ιδανικό τέλος».
Η σατιρική διάθεση του Κώστα Καρυωτάκη, στοιχείο που το κουβάλησε στη ζωή του από μικρός μέχρι τη μέρα που αυτοκτόνησε, στις 21 του Ιούλη 1928, γίνεται σαρκασμός στο ποίημά του που αναφέρεται στο κολοσσιαίο άγαλμα – σύμβολο του «αμερικανικού ονείρου», που βρίσκεται απέναντι από το Μανχάταν της Νέας Υόρκης.
Ένα επίκαιρο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου για τη μαρτυρική Κύπρο και το διαχρονικό έγκλημα του ιμπεριαλισμού στο νησί.
