«Ex Shaman» – Το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ του Luiz Bolognesi για έναν πολιτισμό που χάνεται

Από τις 17 Οκτώβρη, η New Star παρουσιάζει σε πρώτη προβολή το ντοκιμαντέρ του Luiz Bolognesi: «Ex Shaman».

«Συγκινητικό, αυθεντικό σινεμά που χειρίζεται το θέμα του με την απαιτούμενη ευαισθησία και μετατρέπει τους θεατές σε μάρτυρες των τελευταίων στιγμών ύπαρξης ενός παμπάλαιου πολιτισμού γεμάτου σοφία. Η τελευταία ανάσα»

Η ταινία επιλέχθηκε από το Φεστιβάλ του Βερολίνου 2018 για παγκόσμια πρώτη προβολή στα πλαίσια του Berlinale Panorama, όπου κέρδισε τις εντυπώσεις, έχοντας 3 υποψηφιότητες και παίρνοντας το βραβείο Ειδικής Αναφοράς (Glashutte Original Documentary, Special Mention).

“Το « Ex Shaman» είναι μια κομψή, όμορφα συνθετική ματιά στις ανησυχητικές εντάσεις μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας.” – Chicago Film Festival

“Ένα κομψό ντοκιμαντέρ-ταινία”- Variety

“Μια ταινία που μιλά για τον αντίκτυπο της νεωτερικότητας στους ανθρώπους της”- Radio France International

“Στον πλήρη κινηματογράφο του πραγματικού”- IL PICCOLO

Παραγωγή:  Buriti Filmes

Ηθοποιοί: Perpera Suruí, Kabena Cinta Larga,Agamenon Suruí,Kennedy Suruí,Ubiratan Suruí,Mopidmore Suruí,Arildo Gapamé Suruí

Σκηνοθεσία: Luis Bolognesi

Σενάριο: Luis Bolognesi

Παραγωγoί : Fabiano Gullane, Caio Gullane, Luiz Bolognesi, Laís Bodanzky

Μοντάζ: Ricardo Farias

Μουσική: Rodrigo Macedo

Διάρκεια: 81’

Σύνοψη

Από τότε που πρωτοήρθαν σε επαφή με τον Δυτικό κόσμο, το 1969, οι Paiter Suruí, φυλή ιθαγενών που ζουν στην κοιλάδα του Αμαζονίου, έχουν υποστεί ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές. Smartphones, βενζίνη, ηλεκτρικό ρεύμα, φάρμακα, όπλα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν πλέον αντικαταστήσει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους. Το ρίσκο της αλλοτρίωσης είναι μεγάλο, για μια κοινότητα όλο και περισσότερο ανήμπορη να  προστατευθεί από τον εκμοντερνισμό των λευκών ή την εξουσία της Εκκλησίας. H εθνοκτονία απειλεί να καταστρέψει την ψυχή τους. Μέσα σε αυτή την κατάσταση ο Perpera, ένας εκχριστιανισμένος πρώην σαμάνος, προσπαθεί με τεράστια επιμονή να επαναφέρει την παλιά ζωτικότητα στο χωριό του. Παλεύει να θεραπεύσει εκείνους που υποφέρουν, έρχεται όμως ταυτόχρονα αντιμέτωπος με τα πνεύματα του δάσους τα οποία πεπεισμένα πως τα έχει εγκαταλείψει, εκφράζουν την οργή τους.

Η Ταινία

Κανείς δεν θα ήταν καταλληλότερος να διηγηθεί την ιστορία του «Ex Shaman» από τον Luis Bolognesi. Έχοντας σπουδάσει ο ίδιος Ανθρωπολογία και έχοντας αφιερώσει χρόνια στη μελέτη των ανθρώπινων πολιτισμών, επιδεικνύει βαθύ σεβασμό και ευαισθησία στην προσπάθεια του να κατανοήσει και να φανερώσει, μέσα από την ιστορία του πρώην σαμάνου Perpera Surui,την ρήξη του ανθρώπου με τις παραδόσεις του. Οι ανθρώπινες παραδόσεις και η σχέση τους με το περιβάλλον στο οποίο υφίστανται, επιβιώνουν ή χάνονται ως θεματική αποτελεί κοινό σημείο αναφοράς στο μέχρι τώρα έργο του Bolognesi, έχοντας κάνει την εμφάνισή της τόσο στο βραβευμένο ντεμπούτο του «Rio 2096: A Story of Love and Fury» όπως επίσης και σε ταινίες των οποίων το σενάριο έχει επιμεληθεί, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το «Birdwatchers» του  Marco Bechis. Με αυτή την ταινία ο  Bolognesi  κοιτάζει κατάματα την πραγματικότητα και η λύπη που φαίνεται να καλύπτει σαν πέπλο ολόκληρη την ταινία λειτουργεί περισσότερο ως προσωπικό, αλλά συνάμα πλήρως εμπεριστατωμένο, σχόλιο του σκηνοθέτη για την εν λόγω πραγματικότητα και σίγουρα όχι ως απλή, αντανακλαστική αντίδραση ενός ακτιβιστή. Ο σκηνοθέτης παίρνοντας τη θέση ενός “οπτικού ανθρωπολόγου“ βρίσκει, χωρίς να ασκεί καμία κριτική, την κατάλληλη ισορροπία έτσι ώστε να μην καταστήσει τη φυλή ακόμη πιο ευάλωτη. «Η ταινία απεικονίζει την εμπειρία των ιθαγενών της Βραζιλίας του σήμερα, από μέσα προς τα έξω. Παραμένει όσο το δυνατόν απαλλαγμένη από ρομαντικά κλισέ.» αναφέρει ο  σκηνοθέτης, επιβεβαιώνοντας πως πρόκειται για μια ταινία αλληλεγγύης ανάμεσα στους ιθαγενείς και εκείνους που υποστηρίζουν τον αγώνα τους. Είναι όμως και μια ταινία για την απελπισία και παροτρύνει το κοινό να αντισταθεί απέναντι στην αδικία και την πολιτισμική εθνοκτονία.

Το «Ex Shaman» ακροβατεί ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και τη μυθοπλασία- καταργώντας το διαχωρισμό μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας- ακριβώς όπως και ο πρωταγωνιστής Perpera ακροβατεί ανάμεσα στα πνεύματα του παρελθόντος και ένα παρόν που τον έχει καταστήσει περιττό, παραμένοντας μετέωρος. Η ταινία καταγράφει με ευαισθησία το πώς η δυτική τεχνολογία και η εκκλησιαστική προσευχή «καταπίνουν» της ζωές  μιας φυλής, της οποίας ο κόσμος στο παρελθόν οριζόταν από το κυνήγι, τον θερισμό και τα κοινά γεύματα της κοινότητας. Η ταινία εκτυλίσσεται σε πυκνές, ατμοσφαιρικές εικόνες και αποκαλύπτει τον βαθύ δεσμό με το απρόβλεπτο τροπικό δάσος, από τον οποίον ο  Perpera, αντλεί την δύναμη που χρειάζεται για να αντισταθεί στην εξολόθρευση της πολιτισμικής τους ταυτότητας. Η ακλόνητη πίστη του στο υπερφυσικό του επιτρέπουν να κινείται μεταξύ ήσυχης υποταγής και στοχευμένης προστασίας των υπαρξιακών αξιών που χαρακτηρίζουν την φυλή των Paiter Suruí.

Ο Bolognesi ερωτώμενος σε συνέντευξη εξήγησε πως ο ίδιος ήρθε αντιμέτωπος με αρκετούς περιορισμούς αναφορικά με το τι του επιτρεπόταν να μαγνητοσκοπήσει, χωρίς να προβεί σε λεπτομέρειες. Η ταινία ωστόσο έγινε πραγματικότητα χωρίς καμία παρέμβαση από την κυβέρνηση της Βραζιλίας η άλλων θεσμών.

Φυλή Paiter Suruí

Τα μέλη της φυλής Suruí στην περιοχή Rondônia της Βραζιλίας, αποκαλούν τους εαυτούς τους Paiter που σημαίνει « οι αληθινοί άνθρωποι, εμείς οι ίδιοι». Η γλώσσα που μιλούν ανήκει στην ομάδα Tupi και τη γλωσσική οικογένεια Monde.Κατοικούν στην περιοχή Sete de Setembro στην κοιλάδα του Αμαζονίου και ο πληθυσμός τους ανέρχεται σε 920 κατοίκους, οι οποίοι είναι μοιρασμένοι σε έντεκα χωρία κατά μήκος των ‘γραμμών πρόσβασης’ όπως αποκαλούνται από την εποχή της αποικιοκρατίας δρόμοι οι οποίοι επιτρέπουν την πρόσβαση σε κατά τ’ άλλα απρόσιτες εκτάσεις ενώ ταυτόχρονα οριοθετούν γεωγραφικά την περιοχή. Έχουν σχηματίσει έτσι μια βάση η οποία καθιστά δυνατή την προστασία τους ενάντια στην επέλαση των λευκών στα εδάφη τους. Οι Paiter είναι οργανωμένοι σε πατριές που αποτελούνται από πατρογονικές, μη ομόαιμες ομάδες και είναι πολυγαμικοί, με τους  γάμους να πραγματοποιούνται ανάμεσα στους άντρες και μέλη της οικογένειάς τους, παραδοσιακά με την κόρη της αδερφής τους. Φυσικά η παρουσία στα χωριά των Βαπτιστών και των Χριστιανικών δογμάτων γνωστών με το όνομα «Συνάξεις του Θεού», έχουν συμβάλει σημαντικά στη μετάλλαξη του πολιτισμού και των παραδόσεων τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι η εξαφάνιση των pajés (σαμάνων),όπως ο Perpera της ιστορίας μας, οι οποίοι ύστερα από απαγόρευση της Εκκλησίας έχουν σταματήσει να ασκούν τις πρακτικές τους. Όπως δηλώνει σαφώς ο Almir Narayamoga Suruí « Έχουμε πολλούς pajés οι οποίοι έχουν σταματήσει να είναι ενεργοί εξαιτίας των θρησκειών. Τα πνεύματα των ζώων συνομιλούν με τους σαμάνους και οι σαμάνοι εξαιτίας των θρησκειών έχουν πει στα πνεύματα πως δεν θέλουν να είναι πια σαμάνοι, γιατί τα πνεύματα ζηλεύουν το Θεό αυτών των θρησκειών.». Όσον αφορά την πολιτική οργάνωση των Surui, η εξουσία είναι μοιρασμένη ανάμεσα σε πολλούς αρχηγούς πατριών και χωριών. Κάθε πατριά έχει τον δικό της αρχηγό ενώ οι αρχηγοί αλλάζουν κατά καιρούς με τη θέση να περνά συνήθως διαδοχικά από τον πατέρα στο γιό ή από έναν αδελφό στον άλλον εάν ο αρχηγός δεν έχει γιούς. Για την εκπροσώπηση της φυλής ενώπιον αντιπροσώπων της εθνικής κοινότητας, οι Suruí εκλέγουν νέους σε ηλικία αρχηγούς οι οποίοι μιλούν καλά Πορτογαλικά. Καθώς η πολιτική δεν παίζει κεντρικό ρόλο στην οργάνωσή τους, σε πολλές περιστάσεις η έλλειψη ομοφωνίας ανάμεσα στους τοπικούς αρχηγούς έχει επιφέρει εσωτερικές συγκρούσεις οι οποίες καθιστούν την υιοθέτηση μιας κοινής γραμμής που εκφράζει και αντιπροσωπεύει το σύνολο της φυλής, μη βιώσιμη.

Πυρήνας φυσικά της καθημερινής ζωής των Suruí είναι η κατοικία τους. Παραδοσιακά τα μέλη της φυλής ζουν σε κοινόχρηστα σπίτια τα λεγόμενα « μακρυά σπίτια» με τη χαρακτηριστική τους αχυροσκεπή, τα οποία εσωτερικά είναι χωρισμένα σύμφωνα με τις ομάδες των οικογενειών που στεγάζουν. Τα πάντα συμβαίνουν εδώ, οπού οι καθημερινές ιστορίες αυτών των ανθρώπων εκτυλίσσονται μακριά από τη ζέστη του καυτού ήλιου και την υγρασία των κήπων. Η τροφή διανέμεται από σπίτι σε σπίτι μέσα σε πήλινα δοχεία και καλάθια ακολουθώντας πάντα τους κανόνες προτεραιότητας όπως ορίζονται από τη συγγένεια. Σήμερα τα γηραιότερα μέλη της φυλής εξακολουθούν να ζουν σ’ αυτά τα σπίτια. Ωστόσο, ο αριθμός των ξύλινων οικημάτων έχει αυξηθεί σημαντικά ενώ μάλιστα κάνουν την πρώτη εμφάνισή τους και  σπίτια κατασκευασμένα από τούβλο, ακολουθώντας την αρχιτεκτονική των σπιτιών των αποικιοκρατών.

Τα μέλη των φυλών που απαρτίζουν την κοινωνία των Suruí , υπακούουν στο ίδιο σύνολο κοινωνικών κανόνων και εκπληρώνουν τις μεταξύ τους υποχρεώσεις. Στην κοινοτική ζωή, χωρίζονται σε δύο ομάδες, δυο «μισά» : εκείνους που ασχολούνται με το δάσος και εκείνους που ασχολούνται με τον κήπο, με τις οικογένειες να αλλάζουν πλευρές ετησίως( οι οικογένειες που σχετίζονται με το δάσος πηγαίνουν στον κήπο και αντιστρόφως).Έτσι, κάθε μισό συμμερίζεται την ιδέα ότι όλοι έχουν δεσμεύσεις από την πλευρά τους, στους διάφορους τύπους πιθανής εργασίας όπως στο κυνήγι, την κηπουρική και την κατασκευή αντικειμένων, που συνεπάγονται διαφορετικές απαιτήσεις στις εργασιακές δραστηριότητες. Πάνω σ’ αυτή την αντίθεση ανάμεσα στο δάσος και τον κήπο βασίζεται η οργάνωση του ετήσιου ημερολόγιου των Paiter. Η κατανομή μεταξύ των μισών καθορίζει διάφορες στιγμές κοινωνικής ζωής, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής τροφίμων, των εορτασμών και των τελετουργικών.

Όπως σε πολλές κοινωνίες στις οποίες ο σαμανισμός έχει κεντρικό ρόλο στην κοινωνική ζωή, τα ζητήματα που αφορούν την υγεία και την ασθένεια έχουν μια εγγενή σχέση με το υπερφυσικό σύμπαν. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες πνευμάτων που κάνουν τους άντρες να αρρωσταίνουν και υπάρχουν και εκείνα τα πνεύματα που όταν τα επικαλούνται, μπορούν να απομακρύνουν τις ασθένειες. Υπάρχουν αφηγήσεις που συνδέονται με κάθε ένα από αυτά τα όντα.Οι θαρραλέοι άνθρωποι είναι σε θέση να διασχίσουν το μονοπάτι και να φτάσουν σε μια αιώνια και ασφαλή κατοικία μαζί με όλους εκείνους που ήταν σαμάνοι. Οι δειλοί ή αυτοί που διέπραξαν αιμομιξία πεθαίνουν για δεύτερη φορά ή συνεχίζουν να ζουν στα χωριά των άχρηστων ψυχών. Σύμφωνα με τους Surui δεν πρέπει να προφέρουμε τα ονόματα των νεκρών, έτσι ώστε η ψυχή τους να μην επιστρέψει και να στοιχειώσει τους ζωντανούς αλλά να περάσει στην απέναντι όχθη εν ειρήνη. Οι τελετουργίες κηδειών δεν είναι  περίπλοκες, αλλά οι Hoeyateim, θεραπευτικές τελετουργίες και επικλήσεις της αφθονίας, μπορεί να διαρκέσουν διαδοχικά πολλές ημέρες και νύχτες.

Το σύνολο των εορτασμών των Paiter είναι: Mapimaí (της δημιουργίας του κόσμου), Ngamangaré (του νέου κήπου), Weyxomaré (της ζωγραφικής), Hoeyateim (φεστιβάλ για τον σαμάνο έτσι ώστε να μπορέσει να ελέγξει τα πνεύματα του χωριού), Lawaãwewa(για το χτίσιμο ενός νέου σπιτιού), Ytxaga (για την αλιεία).Δυστυχώς οι παραδοσιακοί εορτασμοί και χοροί έχουν υποστεί πολλές αλλαγές και πολλοί έχουν εγκαταληφθεί με την πάροδο του χρόνου λόγω των ιδεολογικών συγκρούσεων με τις νέες θρησκείες που εισάγονται στις αυτόχθονες κοινότητες. Το φεστιβάλ Mapimaí, για παράδειγμα, πραγματοποιήθηκε το 2002 μετά από 12 χρόνια σύμφωνα με τους Suruí, στη μνήμη ορισμένων από τους νεκρούς τους. Από την άλλη οι εορτασμοί της μη ιθαγενούς κοινωνίας (Χριστούγεννα, γενέθλια, επέτειοι  κ.λπ.) έχουν αφομοιωθεί σε μεγάλο βαθμό από τους Paiter.

Η Ιστορία Επαναλαμβάνεται…

….Ξανά και ξανά. 500 χρόνια από τον πρώτο εποικισμό των Ευρωπαίων στη Βραζιλία και την επακόλουθη εξαφάνιση πολυάριθμων φυλών ιθαγενών στην περιοχή, η ταινία «Ex Shaman» στρέφει την προσοχή στη φυλή  Paiter Suruí που κινδυνεύει σήμερα όσο ποτέ άλλοτε να χαθεί στα χέρια του Δυτικού Πολιτισμού. Πριν από μισό αιώνα η άφιξη των Πορτογάλων στη Βραζιλία έφερε τεράστιες αλλαγές στη ζωή των αυτοχθόνων, δημιουργώντας μεν ευκαιρίες για εμπόριο και ανάπτυξη της οικονομίας, οδηγώντας όμως ταυτόχρονα τους ιθαγενείς  στην υποδούλωση και τη μείωση τόσο των εδαφικών τους κτήσεων όσο και του πληθυσμού τους λόγω ασθενειών και λιμών. Εξάρσεις ασθενειών όπως η ιλαρά, η ευλογιά, η φυματίωση, η γονόρροια και η γρίπη εξαπλώθηκαν γρήγορα στη χώρα και σκότωσαν εκατοντάδες χιλιάδες ιθαγενών. Ολόκληρες ομάδες  μάλιστα είχαν αποδεκατιστεί χωρίς να έρχονται ποτέ σε άμεση επαφή με τους εποίκους. Μετά από τις εξάρσεις ακολούθησαν περίοδοι λιμού οπού οι ντόπιοι ,απελπισμένοι για φαγητό επέλεγαν να πουλήσουν τους εαυτούς τους ως δούλους, για να αποφύγουν τον θάνατο.

Από την αρχή της διαδικασίας αποικιοκρατίας της Βραζιλίας, η κυβέρνηση αναλαμβάνει πάντοτε το ρόλο του καθορισμού των όρων και της θέσπισης των κανόνων αλληλεπίδρασης με τους ιθαγενείς. Έτσι λοιπόν και στην περίπτωση της φυλής των Paiter Suruí. Η πρώτη επίσημη επαφή τους με μη-Ινδιάνους έγινε το 1969 από τους  Francisco Meirelles και Apoena Meirelles, στο τότε στρατόπεδο των Funai, Sete de Setembro.Από το 1982 έως το 1987, υπέφεραν έντονα από τις επιπτώσεις της επαφής με τη μη αυτόχθονη κοινωνία, ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης χιλιάδων ανθρώπων στην περιοχή λόγω του προγράμματος Polonoroeste , βασικό μέρος του οποίου ήταν η ασφαλτόστρωση της εθνικής οδού Cuiabá-Porto Velho, που χρηματοδοτήθηκε μερικώς από την Παγκόσμια Τράπεζα. Το Πρόγραμμα για την Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη της Βορειοδυτικής Βραζιλίας (POLONOROESTE), ξεκίνησε από τη Βραζιλία με μια επένδυση ύψους 1,55 δισεκατομμυρίων δολαρίων και στις συμβατικές συμφωνίες, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση και η κυβέρνηση της Rondônia ανέλαβαν τη δέσμευση να προστατεύσουν τις περιοχές που ορίζονταν νόμιμα ως προστατευόμενοι βιότοποι. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ιθαγενείς έχασαν το ήμισυ της επικράτειάς τους σε έργα αποικιοκρατίας και σε επιχειρήσεις, οι οποίες αγνόησαν τη νομική συνομολογία των χωρών τους. Οι Surui έβλεπαν τη γη τους να καταπατάται από μικρούς γεωργούς, πιεζόμενοι από εταιρείες και αναγκασμένοι να μετακινηθούν στο εσωτερικό των γηγενών εδαφών. Τέτοιες εισβολές είχαν σοβαρές συνέπειες  στην υγεία των Paiter, ιδιαίτερα μεταξύ των παιδιών.

Σήμερα όμως οι Surui  υποφέρουν και από έναν άλλον «δαίμονα». Η αποδάσωση, η μείωση των πληθυσμών τους λόγω ασθενειών και η σύγχρονη τεχνολογία που εισβάλει στις ζωές τους, συνεχίζουν να απειλούν την κοινότητα των ιθαγενών και φυσικά αποτελούν κεντρικά θέματα της ταινίας « Ex Shaman».Αλλά όχι το επίκεντρο της. Η πιο σκληρή επίθεση στους Paiter Surui είναι η αποδόμηση του πολιτισμού και των πεποιθήσεών τους μέσω του εκχριστιανισμού τους. Ο εκχριστιανισμός των ιθαγενών είναι συχνά χειρότερος από τη δολοφονία, καθώς σκοτώνει την ίδια την ψυχή τους. Η τακτική της Καθολικής Εκκλησίας, να αναλαμβάνει το “ρόλο του σωτήρα”, παρέχοντας ιεραποστόλους και υπηρεσίες εκπαίδευσης και υγειονομικής περίθαλψης σε κοινότητες ιθαγενών δεν είναι πρωτόγνωρη. Αντιθέτως για σχεδόν 470 χρόνια, ο μόνος άλλος σημαντικός παράγοντας (εκτός της κυβερνήσεως) στο σενάριο της αποικιοκρατίας ήταν και εξακολουθεί να είναι η Καθολική Εκκλησία. Οι ιερείς – που αποτελούν την επιτομή του αποικιστή – «εκπαιδεύουν» (στην πραγματικότητα προσηλυτίζουν) τους αυτόχθονες ανθρώπους μετατρέποντας τους σε χριστιανούς και προωθώντας ταυτόχρονα μια μονομαχία μεταξύ καλού και κακού. Ο Σαμανισμός πρέπει να σβηστεί για να λάβει η φυλή την ευλογία από τον Ιησού Χριστό, αλλά και για να εξασφαλίσει για μια θέση στον Ουρανό. “Άκουσα από έναν ιερέα ότι οι σαμάνοι είναι από την κόλαση” λέει ο πρωταγωνιστής Perpera Surui, ο πρώην σαμάνος ( « ex shaman») του τίτλου.

Ο σκηνοθέτης Luiz Bolognesi

Γεννήθηκε στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας το 1966 και έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με την ταινία A Story of Love and Fury, η οποία κέρδισε το βραβείο Crystal για την καλύτερη ταινία μεγάλου μήκους στο Φεστιβάλ  της Ανσί το 2013.Η ταινία προβλήθηκε σε έξι ηπείρους και βραβεύθηκε σε διάφορα  φεστιβάλ ανά τον κόσμο.  Το Ex Shaman, που κέρδισε το βραβείο Ειδικής Αναφοράς στο Φεστιβάλ του Βερολίνου το 2018, είναι η δεύτερή του ταινία μεγάλου μήκους. Είναι επίσης βραβευμένος σεναριογράφος και στην δουλειά του περιλαμβάνεται το σενάριο για την ταινία Como Nossos Pais, που προβλήθηκε στο Berlinale Panorama του 2017.

Βραβεία-διακρίσεις

Η ταινία κινουμένων σχεδίων «A Story f Love and Fury», την οποία  σκηνοθέτησε, κέρδισε το βραβείο Crystal καλύτερης ταινίας μεγάλου μήκους στο Φεστιβάλ της Ανσί, το μεγαλύτερο φεστιβάλ ταινιών κινουμένων σχεδίων. Η ταινία προβλήθηκε σε έξι ηπείρους και βραβεύθηκε σε πολλά Φεστιβάλ σε Τόκυο, Σανγκάι, Αθήνα, Μπορντό, Στρασβούργο, Μπουένος Άιρες, καθώς και στο Φεστιβάλ της Ακαδημίας Κινηματογράφου της Βραζιλίας.

Το «Cine Mambembe- O Cinema Descobre o Brasil» (1999) βραβεύθηκε σε Νέα Υόρκη, Αβάνα και Μοντεβιδέο.

Οι ταινίες “Bicho de Sete Cabeças” (2001), “O Mundo em Duas Voltas” (2006), “Chega de Saudade” (2007), “Terra Vermelha” (2010) and “Amazônia, Planeta Verde” (2014),  για τις οποίες έγραψε το σενάριο, κέρδισαν το βραβείο καλύτερου σεναρίου από την Ακαδημία Κινηματογράφου της Βραζιλίας (APCA), στα φεστιβάλ της Μπραζίλια και της Ρεσίφε. Το 2018, η ταινία του «Bingo – The King of Mornings» (Bingo: O Rei das Manhãs) επιλέχθηκε για να εκπροσωπήσει την Βραζιλία στην ψηφοφορία για την επιλογή των υποψήφιων ταινιών για  Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας .