Ρωσική Επανάσταση – Θεωρητικές προσεγγίσεις και ανοιχτά ερωτήματα: Συνέδριο στη Νομική Σχολή Αθηνών

Η μεγάλη επανάσταση του Οχτώβρη, χωρίς ποτέ να πάψει διαχρονικά να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον μελετητών, ακαδημαϊκών και μη, αλλά και του ευρύ κοινού, σίγουρα βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο μετά τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την πραγματοποίησή της κι έκτοτε η ενασχόληση με το κομβικό αυτό γεγονός της παγκόσμιας ιστορίας δεν έχει κοπάσει, τόσο στη χώρα μας, όσο και διεθνώς. Στα πλαίσια αυτής της αναζωπύρωσης του ερευνητικού και όχι μόνο ενδιαφέροντος, εντάσσεται και το συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί στη Νομική Σχολή από τις 12 ως τις 14 Απριλίου με τίτλο “Ρωσική Επανάσταση – Θεωρητικές προσεγγίσεις και ανοιχτά ερωτήματα”. Τόσο από αρκετά ονόματα συμμετεχόντων, Ελλήνων και ξένων, όσο και από τους τίτλους των εισηγήσεων, κάποιες από τις οποίες αναρτώνται σταδιακά στην ιστοσελίδα του συνεδρίου, γίνεται σαφές πως το συνέδριο δεν έχει μόνο ακαδημαϊκό, αλλά και πολιτικό χαρακτήρα, κάτι βέβαια αυτονόητο από τη φύση του θέματος, ακόμα και αν σε αυτό συμμετείχαν μόνο πανεπιστημιακοί και σχετικοί με το θέμα επιστήμονες. Εν προκειμένω, το φάσμα φαίνεται να περιλαμβάνει, με εξαιρέσεις φυσικά, από αναρχία μέχρι εξωκοινοβουλευτική αριστερά, αλλά και άτομα κοντά στο Σύριζα. Είναι σαφές λοιπόν πως δε μιλάμε για κάτι ιδεολογικά ουδέτερο και σίγουρα είμαστε προετοιμασμένοι για αρκετά κλισέ, από αυτά που προσπαθούν να οικειοποιηθούν τις “καλές” πλευρές της Οχτωβριανής για λογαριασμό της δικής τους πολιτικής θεώρησης, όταν δεν την ισοπεδώνουν συνολικά ως προοίμιο αυταρχισμού και καταπίεσης. Παρόλαυτα, πέραν του ότι αναμφίβολα υπάρχουν και συνολικά αξιόλογες εισηγήσεις, έστω ως μειοψηφία, η ίδια αυτή σπουδή να νοηματοδοτηθεί με συγκεκριμένο τρόπο η έφοδος της ανθρωπότητας στον ουρανό, αποτελεί από μόνη της απόδειξη για την επικαιρότητά της και την ανάγκη υπεράσπισής της, από εχθρούς και “φίλους”. Εξάλλου, η αντιπαράθεση και η ιδεολογική διαπάλη για το χαρακτήρα και τις συνέπειες του Οχτώβρη, σίγουρα είναι πολύ πιο γόνιμη και ουσιαστική από πολλά άλλα, ζητήματα, φαινομενικά πρώτης γραμμής, αλλά εντέλει εφήμερα και χωρίς ιδιαίτερο βάθος. Ακολουθεί το πρόγραμμα του συνεδρίου:

Παρασκευή 12 Απριλίου

11:30 – 12:30      Εγγραφές

12:30 – 14:00      Ενότητα: Κριτικές προσεγγίσεις
                               Συντονιστής: Γιάννης Κιμπουρόπουλος, δημοσιογράφος

Επανάσταση, αναγκαιότητα και ιδεολογικός αναστοχασμός
Κώστας Γαλανόπουλος, Διδάκτωρ

Περί της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και άλλων δαιμονίων
Γιάννης Μπίλλας, Συγγραφέας

Η εξουσία των διανοουμένων
Χάρης Ναξάκης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Ρωσική Επανάσταση: Το φάντασμα του εικοστού αιώνα
Φώτης Τερζάκης, Συγγραφέας-Δοκιμιογράφος

14:00 – 14:45      Ενότητα: Έθνη, Εθνότητες, Αντιιμπεριαλιστικοί Αγώνες
                             Συντονίστρια: Κορίνα Βασιλοπούλου, δημοσιογράφος 

Η Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γεωργίας και η καταστολή της από τους Μπολσεβίκους
Θανάσης Δρίβας, ΑΡΜΑΖΙ, Ελληνογεωργιανό Πολιτιστικό Κέντρο

Διεθνείς αιτίες, διεθνείς συνέπειες και διεθνής επικαιρότητα της Οκτωβριανής Επανάστασης (ο Λένιν ως τομή στον Μαρξισμό)
Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος, Δημοσιογράφος-συγγραφέας

14:45 – 15:00      Διάλειμμα

15:00 – 16:00     Ενότητα: Οι Ρίζες της Επανάστασης – η Κυοφορία και το Περιβάλλον της
                               Συντονίστρια: Βίκυ Ιακώβου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Τα προσχέδια της απάντησης του Μαρξ στη Βέρα Ζασούλιτς 1881
Θανάσης Γκιούρας, Πανεπιστήμιο Κρήτης 

Ρωσική ιδιαιτερότητα ή διαχρονικό δόγμα; Για μια διαλεκτική προσέγγιση της διαμόρφωσης του Μπολσεβικισμού
Νίκος Πελεκούδας, υπ. Διδάκτορας

Επιχειρώντας την έφοδο στον ουρανό: Ναροντνικισμός και λαϊκή πάλη
Πολυζώης Πλαστράκης, Ιστορικός-Κοινωνικός Ανθρωπολόγος

16:00 – 17:00      Προσκεκλημένος ομιλητής
                               Συντονιστής: Κώστας Παπαδάκης, δικηγόρος

Εξεγέρσεις του 17^ου και 18^ου αιώνα στη Ρωσία και οι Σοβιετικές ερμηνείες τους
Νικόλας Πίσσης, Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βερολίνου

17:00 – 18:00       Ενότητα: Οι Ρίζες της Επανάστασης – η Κυοφορία και το Περιβάλλον της (2)
                                Συντονιστής: Βασίλης Ξυδιάς, εκπαιδευτικός

Σλαβόφιλοι και Δυτικόφιλοι στη Ρωσία του 19^ου αιώνα
Δημήτρης Μπαλτάς, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Η τελευταία αίρεση του χριστιανισμού
π. Αντώνιος Πινακούλας, Εφημέριος

Μεσσιανισμός και Ρωσική Επανάσταση
Στέφανος Ροζάνης, Πάντειο Πανεπιστήμιο 

18:00-18:30       Διάλειμμα

18:30 – 19:00      Τελετή Έναρξης 

19:00 – 20:00     Προσκεκλημένος ομιλητής
                                Συντονιστής: Θανάσης Γκιούρας, Πανεπιστήμιο Κρήτης

Η Ρωσική Επανάσταση 1902-1922
Teodor Shanin, πρ. Σχολής Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών της Μόσχας, Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ

20:00 – 21:00     Προσκεκλημένος ομιλητής

Συντονιστής: Στέλιος Ελληνιάδης, Δημοσιογράφος

Η εξέλιξη των Σοβιέτ την περίοδο 1917-1018
Alexander Shubin, Ινστιτούτο Γενικής Ιστορίας Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών (RAS), καθηγητής του ρωσικού κρατικού πανεπιστημίου

21:30                   Προβολή ταινίας: Η Μεγάλη Ουτοπία του Φώτου Λαμπρινού

Σάββατο 13 Απριλίου

10:30 – 11:30      Ενότητα: Ουτοπία και Τεχνολογία
                               Συντονιστής: Γιώργος Παπανικολάου, επίκ. καθηγητής Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

Λένιν και μηχανή. Τεχνο-κρατικό φαντασιακό και το τέλος της πολιτικής
Γιάννης Κτενάς, περιοδικό KABOOM, Πάντειο Πανεπιστήμιο & Γιώργος Περτσάς, Υπ. διδάκτορας ΕΚΠΑ

Η ασυμβατότητα της μαστορικής με τη μισθωτή εργασία
Αντρέας Κυράνης, αρχιτέκτονας

Η Ρωσική Επανάσταση και το φάντασμα της μεγα-μηχανής της τεχνικής κυριαρχίας
Γιάννης Ραουζαίος, κριτικός κινηματογράφου-συγγραφέας

11:30 – 12:30      Ενότητα: Εργασία και Σοσιαλισμός
                              Συντονίστρια: Δέσποινα Κουτσούμπα, αρχαιολόγος

Από την πρόκληση της εργατικής δημοκρατίας στο «δέλεαρ» του εργοδοτικού δεσποτισμού. εργατική αυτοδιεύθυνση και τεϊλορισμός στη μετεπαναστατική Ρωσία
Βασίλης Μηνακάκης, επιμελητής εκδόσεων-συγγραφέας 

Η θεωρία του χρήματος και η εργασιακή νομοθεσία στην ΕΣΣΔ
Δημήτρης Μόσχος Μ., Ιστορικός-Ανθρωπολόγος 

Η εργασία απελευθερώνει; Κοινωνικές σχέσεις παραγωγής και εργατική χειραφέτηση
Κώστας Χαριτάκης, ΒΙΟ.ΜΕ.

12:30 – 13:30        Προσκεκλημένος ομιλητής
                                Συντονίστρια: Σοφία Αδάμ,  Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ

Οι Κομματικές Οργανώσεις Βάσης του Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος (Μπολσεβίκοι) ως πτυχή των σχέσεων κοινωνίας-κράτους στην ΕΣΣΔ του μεσοπολέμου: Η περίπτωση του εργοστασίου Πουτίλοφ-Κίροφ στο Λένινγκραντ
Γιάννης Κοκοσαλάκης, Πανεπιστημιακό Κολλέγιο Δουβλίνου (UCD)

13:30 – 14:00      Διάλειμμα

14:00 – 14:45      Ενότητα: Η Σοσιαλιστική Οικονομία
                               Συντονίστρια: Νεφέλη Πανδίρη, πολιτικός επιστήμονας

Σχεδιασμένη οικονομία και μαύρη αγορά: Μορφές άτυπης οικονομίας στην ΕΣΣΔ
Γιάννης Λεβεντίδης, Πανεπιστήμιο Αθηνών 

«Σοσιαλιστικός σχεδιασμός» και επιχείρηση στην ΕΣΣΔ, 1929-1989
Γιάννης Μηλιός, ΕΜΠ

14:45 – 15:30     Ενότητα: Οι Έλληνες και η Επανάσταση

Συντονιστής: Νίκος Ποταμιανός, ερευνητής, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών

Οι ελληνικές κοινότητες της Ρωσίας στην επανάσταση
Αντρέας Ζαφείρης, Πανεπιστήμιο του Γκορλόβκα

Η επανάσταση των μπολσεβίκων με τα μάτια των μελών του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος
Τάσος Κωστόπουλος, ιστορικός-δημοσιογράφος 

15:30 – 16:30       Προσκεκλημένος ομιλητής
                               Συντονιστής: Γιώργος Νικολακάκης, αν. καθηγητής Πανεπιστήμιου Κρήτη 

Οι ευκαιρίες, οι δυνατότητες και οι αιτίες της αποτυχίας της δημοκρατικής εναλλακτική λύσης των Σοσιαλεπαναστατών το 1917
Konstantin Morozov, Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών, Ρωσική Προεδρική Ακαδημία Εθνικής Οικονομίας και Δημόσιας Διοίκησης

16:30 – 17:30        Προσκεκλημένος ομιλητής
                                Συντονίστρια: Βάσω Σειρηνίδου, επίκ καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εναλλακτικό πλάνο της εξέλιξης της κοινωνικής επανάστασης στη Ρωσία 1918-1924
Yaroslav Leontyev, Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας

17:30 – 18:00       Διάλειμμα

18:00 – 19:00      Ενότητα: Ζητήματα Ιστορίας
                               Συντονιστής: Κώστας Ράπτης, δημοσιογράφος

Σήμα Κινδύνου. Οι έγκαιρες αναρχικές προειδοποιήσεις: Προυντόν, Μπακούνιν, Κροπότκιν
Κώστας Δεσποινιάδης, εκδόσεις – περιοδικό ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ

Ο Τρότσκι ως υποστηρικτής της καταναγκαστικής εργασίας
Δημήτρης Μπελαντής, Διδάκτωρ, Συγγραφέας

Μενσεβίκοι: το πρόβλημα της δημοκρατίας από την τσαρική Ρωσία στη Σοβιετική Ένωση
Γιάννης Χατζηϊωάννου, δικηγόρος 

19:00 – 20:00     Προσκεκλημένος ομιλητής
                                Συντονιστής: Δημήτρης Κυρτάτας, καθ. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Πραγματικότητα και Θρύλος της Ρωσικής Επανάστασης
Ettore Cinnella, Πανεπιστήμιο της Πίζας

20:00 – 21:00     Προσκεκλημένος ομιλητής
                              Συντονιστής: Σπύρος Δαπέργολας, γραφίστας

Η εξέλιξη της πολιτικής θέσης των αναρχικών στην Ρωσική Επανάσταση του 1917-1922
Dmitry Rublev, Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας (MSU), Αρχείο Κοινωνικοπολιτικής Ιστορίας (RGASPI)

Κυριακή 14 Απριλίου

10:30 – 12:40      Ενότητα: Κράτος και Επανάσταση
                               Συντονίστρια: Γιάννα Κούρτοβικ, νομικός

Τι να κάνουμε με το κράτος; Αρχές κατασκευής μιας συνεργατικής δικαιοσύνης
Γιάννης Ευσταθίου, υπ. Διδάκτωρ

Νομικοί και σοβιετική εξουσία
Ιάσων Κουτούφαρης-Μαλανδρίνος, Νομικός

Καταργώντας το κράτος: Άμεση δημοκρατία ή «διαχείριση των πραγμάτων»; Γιατί οι μπολσεβίκοι κατάφεραν να ξεγελάσουν τους αναρχικούς
Γιώργος Λιερός, συγγραφέας

Επανάσταση και η προοπτική «απονέκρωσης» του κράτους: Μαθήματα από την Οκτωβριανή Επανάσταση μέχρι σήμερα
Γιώργος Λιοδάκης, Πολυτεχνείο Κρήτης

Συνταγματισμός, προλεταριακή κυριαρχία και δικαιώματα: από την «ανωμαλία» του 1918 στην ορθοδοξία του 1936
Δημήτρης Τσαραπατσάνης, Πανεπιστήμιο York

Προλεταριακή Δικαιοσύνη;
Πέτρος Πέτκας, Νομικός

12:40 – 13:00      Διάλειμμα

13:00 – 14:00      Προσκεκλημένη ομιλήτρια
                               Συντονιστής: Αντώνης Δρακωνάκης, υποψήφιος διδάκτορας

Προλεταριακή Κουλτούρα εναντίον Προλετκούλτ: Η ιδέα του Αλεξάντερ Μπογκντάνοφ και η εφαρμογή της στη Σοβιετική πραγματικότητα
Morozova, Ινστιτούτο Ρωσικής Ιστορίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών

14:00 – 15:00      Ενότητα: Ζητήματα Κουλτούρας και Κοινωνίας
                               Συντονιστής: Φώτης Καγγελάρης, Διδάκτωρ Ψυχοπαθολογίας, Συγγραφέας 

Χώρος και χρόνος, γεωγραφία και ιστορία. Η επιστημολογική όψη της αντιπαράθεσης Αναρχισμού – Μαρξισμού στο περιβάλλον της Ρωσικής Επανάστασης
Σωτήρης Λυκουργιώτης, ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδος, ΕΑΠ

Δυναμική του χώρου στον El Lissitzky και ανατροπή του κύριου σημαίνοντος
Βίκη Σκουμπή, περιοδικό αληthεια

Η Ρωσική Επανάσταση και η έμφυλη καταπίεση
Δήμητρα Κυρίλου, Μηχανικός-κριτικός κινηματογράφου & Αλέκα Μακρή, Ιατρός-φεμινιστική συλλογικότητα Το ΜΩΒ

15:00 – 15:30      Διάλειμμα

15:30 – 16:30     Ενότητα: Κριτικές Προσεγγίσεις στις Θεωρίες Περί Ολοκληρωτισμού
                              Συντονιστής: Νίκος Κατσιαούνης, εκδόσεις ΕΡΜΑ

O Carl Schmitt και η Ρωσική Επανάσταση: Η επιρροή του Μπολσεβικισμού στη γερμανική ριζοσπαστική δεξιά
Γιώργος Μερτίκας, συγγραφέας-μεταφραστής

Οκτώβριος 1917: Μαθήματα από το πραξικόπημα των Μπολσεβίκων και την ήττα των Σοβιέτ
Γιώργος Οικονόμου, Διδάκτωρ φιλοσοφίας-συγγραφέας

Κράτος και επανάσταση στη μακρά διάρκεια: Κριτικές προσεγγίσεις στον Οριενταλισμό
Δημήτρης Σταματόπουλος, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

16:30 – 17:00       Προσκεκλημένος ομιλητής
Συντονιστής: Λεωνίδας Βελισσαρόπουλος, δασοπόνος 

Η περίοδος των πολιτικών διώξεων στη Σοβιετική Ένωση (1936-1939) οι ad hoc διαστάσεις του «Μεγάλου Τρόμου» εντός της Κομμουνιστικής Διεθνούς
Νίκος Παπαδάτος, University of Geneva Clobal Studies Institute (GSI)

17:00 – 17:15       Διάλειμμα

17:15 – 18:00        Ενότητα: Οι Αγρότες και η Επανάσταση
                                Συντονιστής: Σωτήρης Παπαδημητρίου, συγγραφέας-σκηνοθέτης

Σοσιαλισμός στην ύπαιθρο: Πολιτικές όψεις της εργατο-αγροτικής συμμαχίας στην ΕΣΣΔ (1917-1940) και Κίνα (1927-1966)
Σωτήρης Λαπιέρης, απόφοιτος ΕΣΔΔΑ & Γιώργος Τσουτσουβάς, Δικηγόρος

ΝΕΠ: Δρόμος για τον Κομμουνισμό ή τακτική υποχώρηση;
Δημήτρης Παπαφωτίου, Μηχανολόγος μηχανικός

18:00 – 19:00     Προσκεκλημένος ομιλητής
                              Συντονιστής: Φιλήμονας Πατσάκης, συγγραφέας

Η θεωρία της αγροτικής οικονομίας του Τσαγιάνοφ ως ένας εναλλακτικός δρόμος προς τον σοσιαλισμό
Renaud Garcia, καθηγητής φιλοσοφίας

19:00 – 20:00     Προσκεκλημένος ομιλητής
                               Συντονιστής: Νικόλας Θεοχαράκης, αν. καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η αγροτική Επανάσταση ως μια στιγμή αλήθειας της Μεγάλης Ρωσικής Επανάστασης
Viktor Kontrashin, Κρατικό Πανεπιστήμιο Penza