Έφυγε από τη ζωή ο “πρώτος παρτιζάνος της Ευρώπης” Μανώλης Γλέζος σε ηλικία 98 ετών

Πριν λίγη ώρα έγινε γνωστή η θλιβερή είδηση της απώλειας του Μανώλη Γλέζου, σε ηλικία 98 ετών. Μαζί του κλείνει ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορίας της χώρας, αλλά και αυτού που έχουμε συνηθίσει να αποκαλούμε “αριστερά” στη χώρα. Ο Μανώλης Γλέζος κατέκτησε για πάντα μια ένδοξη θέση στο πάνθεον των σημαντικότερων Ελλήνων του 20ου αι., γι’ αυτό και δεν του χρειάζεται ούτε μετά θάνατον κάποια εξιδανίκευση σε σχέση με επιλογές του που – ανεξαρτήτως προσωπικών προθέσεων – τον απομάκρυναν αντικειμενικά από τα προτάγματα του λαϊκού κινήματος, χωρίς να αυτό να αναιρεί τη μεγάλη προσφορά του.

Γεννήθηκε στις 9 Σεπτέμβρη του 1922 στη Νάξο και από τα 13 του ζούσε στην Αθήνα, όπου ως μαθητής γυμνασίου εργαζόταν σε φαρμακείο για να ζήσει. Από τα χρόνια του Μεταξά ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση ενώ σεπί κατοχής, ως φοιτητής της ΑΣΟΕΕ έδρασε μέσα από την ΟΚΝΕ και το ΕΑΜ Νέων κατά των ναζί. Η σφραγίδα του στην αιωνιότητα μπήκε το βράδυ της 30ης Μάη 1941, όταν μαζί με το Λάκη Σάντα, κατέβασαν τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη, σκορπίζοντας θαυμασμό αλλά και αισιοδοξία σε όλους τους κατακτημένους της Ευρώπης και τους λαούς που αντιμάχονταν το φασισμό σε όλο τον κόσμο. Πιάστηκε και μόνο λόγω ασθένειες γλίτωσε την εκτέλεση και αποφυλακίστηκε, παρότι συνελήφθη δύο ακόμα φορές, κατορθώνοντας και πάλι να δραπετεύει.

Μετά την κατοχή ήταν αρχισυντάκτης του Ριζοσπάστη, ως την απαγόρευση του ΚΚΕ το 1947. Για τη δράση του συνελήφθηκε και καταδικάστηκε δυο φορές ισόβια σε ισάριθμες δίκες το 1948-1949. Μετά από κύμα διεθνών αντιδράσεων η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια. Ανακηρύχθηκε υποψήφιος της ΕΔΑ μαζί με τον Αντώνη Αμπατιέλο την περίοδο που στους κόλπους του κόμματος είχε ξεσπάσει η γνωστή διαμάχη για τη συμπερίληψη των Πλουμπίδη και Μπελογιάννη στα ψηφοδέλτια. Εκλέχθηκε βουλευτής Αθηνών και ξεκίνησε απεργία πείνας για να απελευθερωθούν 10 εξόριστοι βουλευτές της ΕΔΑ και σταμάτησε όταν 7 από αυτούς αφέθηκαν ελεύθεροι. Βγαίνοντας από τη φυλακή το 1954, ανέλαβε ηγετικά πόστα στην ΕΔΑ και από το 1956 έγινε διευθυντής της Αυγής.

Εκ νέου συνελήφθη το 1958 και δικάστηκε μαζί με 8 συγκατηγορούμενούς του για “κατασκοπία”, προκαλώντας παρεμβάσεις πνευματικών ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, αλλά και της ΕΣΣΔ. Είναι χαρακτηριστική η υπόθεση του “πολέμου των γραμματοσήμων”, όταν η ελληνική κυβέρνηση αντέδρασε το 1959 σε έκδοση σοβιετικών γραμματοσήμων με τη μορφή του Γλέζου κυκλοφορώντας σειρά με το πρόσωπο του Ούγγρου αντεπαναστάτη Ίμρε Νάγκι. Η δίκη του Γλέζου ξεκίνησε στις 9 Ιούλη 1961 στο Τακτικό Στρατοδικείο Αθηνών και έληξε με την καταδίκη του σε 5 χρόνια φυλάκισης και 4 χρόνια εκτοπισμού. Οι πιέσεις έφεραν αποτέλεσμα και απελευθερώθηκε το 1962, ενώ ένα χρόνο μετά υπήρξε συμμετέχων μαζί με το Γρηγόρη Λαμπράκη και το Λεωνίδα Κύρκο  στην πορεία ειρήνης στο Ολντερμάστον. Την ίδια χρονιά τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν στη Μόσχα.

Συνελήφθη σπίτι του από τη χούντα και πέρασε χρόνια εξορίας και φυλακών, για να αμνηστευτεί το 1971. Προσπάθησε να αναβιώσει την προδικτατορική ΕΔΑ και διετέλεσε κοινοτάρχης Απειράνθου μεταπολιτευτικά. Το 1981 συμμάχησε με το ΠΑΣΟΚ, εκλεγόμενος βουλευτής, αλλά παραιτούμενος από το αξίωμα το 1987. Συστρατεύτηκε με το Συνασπισμό και το μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ, από όπου αποχώρησε μετά το δημοψήφισμα,  και το 2014 εκλέχτηκε ευρωβουλευτής του κόμματος με το μεγαλύτερο αριθμό σταυρών από όλους τους υποψήφιους που κατέβηκαν συνολικά. Ιδιαίτερη υπήρξε η ευαισθησία του για το θέμα της διεκδίκησης των γερμανικών αποζημιώσεων. Το 2015 παραιτήθηκε από την ευρωβουλή, όπως είχε προκαταβολικά δεσμευτεί. Στα χρόνια του μνημονίου έγινε δύο φορές θύμα επίθεσης από χημικά στα πλαίσια διαδηλώσεων, την πρώτη το 2010 και τη δεύτερη το 2012 μαζί με το Μ. Θεοδωράκη. Μια ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή ήταν στον εορτασμό του Πολυτεχνείου το 2017, όπου κατέθεσε στεφάνι υπό βροχήν.

Τα τελευταία χρόνια αντιμετώπιζε συχνά προβλήματα υγείας, από τα οποία έβγαινε νικητής, μέχρι την τελευταία μάχη που έχασε λόγω καρδιακής ανεπάρκειας.