“Να ‘μαστε πάλι εδώ Ανδρέα”: Ο Θάνος Μικρούτσικος για τον αδερφό του

Σήμερα έχει γενέθλια ο Ανδρέας Μικρούτσικος, που κλείνει τα 66 και η επέτειος κανονικά θα προσφερόταν για ένα αντι-αφιέρωμα με διάφορες “μικρές” (ή μικρούτσικες) τηλεοπτικές στιγμές του που (δεν) άφησαν εποχή. Όσοι τον είδαν όμως εμφανώς συγκινημένο στη συναυλία του μεγάλου αδερφού του, Θάνου στο Γαλάτσι, για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ, θυμήθηκαν ίσως πως στο ξεκίνημά του ήταν κι αυτός αλλιώς, όπως άλλωστε οι περισσότεροι σε εκείνη τη γενιά του Πολυτεχνείου. Κι ίσως αναρωτήθηκαν, “πού είσαι νιότη που ‘δειχνες, πως θα γινόμουν άλλος” και τι απέγινε ο Ανδρέας απ’τα χρόνια εκείνα, πριν αρχίσει να γράφει στίχους όπως “ώχου βαριά φιλοσοφία/ας πούμε κάτι πιο απλό/καλές οι ΗΠΑ κι η Ρωσία/μα έχω τον πόνο μου κι εγώ”.

Ας δούμε όμως τι απάντησε πρόσφατα σε ένα αντίστοιχο ερώτημα, σε μια συνέντευξή του ο Θάνος Μικρούτσικος για τον αδερφό του Ανδρέα, αναφερόμενος μεταξύ άλλων και στη συγκίνηση του τελευταίου στη διάρκεια της συναυλίας για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ στο Γαλάτσι :

Είδα μια οικογενειακή φωτογραφία που έχετε εδώ στον τοίχο και δεν μπορώ να μη σας ρωτήσω για τον αδελφό σας, τον Ανδρέα Μικρούτσικο. Πως γίνεται δυο άνθρωποι από το ίδιο περιβάλλον, με κοινά – ως επί το πλείστον – βιώματα, να ακολουθήσουν τόσο διαφορετικούς δρόμους;

Οι καταβολές μας ήταν κοινές. Δεν θα ξεχάσω όταν ήμουν στην Ασφάλεια επί χούντας, στην απομόνωση, τον βασανισμό που υπέστη ο αδελφός μου σε διπλανό κελί. Τον διέλυσαν. Αυτό το αναφέρω για το πολιτικό του θάρρος. Η κουλτούρα του δεν ήταν διαφορετική από τη δική μου, έπαιζε μπάσο στα πρώτα τραγούδια μου, παντρεύτηκε τη Μαρία Δημητριάδη, τη γυναίκα με την οποία φτιάξαμε μαζί τον τρόπο μου. Και μετά άρχισε να γράφει και αυτός τραγούδια. Εδώ είναι ένα πρώτο σημείο που έχει σημασία.

Γιατί εστιάζετε σε αυτό;

Διότι είχε ταλέντο, αλλά διαφοροποιήθηκε για να μη μου μοιάζει. Μπορώ να ξεχάσω όμως ότι τώρα στις 11 Μαρτίου έκλαιγε σαν μικρό παιδί στο Γαλάτσι στη συναυλία για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ; Ο Ανδρέας είχε πάντα αμεσότητα. Μέχρι τις αρχές του ’80 έκανε μεγάλα πράγματα στο ραδιόφωνο και δεν μπορούσε να του καταμαρτυρήσει κανείς τίποτα. Η ζημιά συνέβη στην τηλεόραση και επειδή το κατάλαβε προσπαθούσε να το εξηγήσει ιδεολογικά. Εκεί με χρειαζόταν και δεν ήμουν κοντά του.

Τι άλλο δεν θα ξεχάσετε;

Θα σας πω μια ιστορία. Το «Δελτίο ειδήσεων» είναι ένα έργο βασισμένο σε ποίηση του Γιάννη Ρίτσου, διάρκειας πέντε λεπτών περίπου, που το έπαιζα σε συναυλίες μέχρι το 1980. από τότε και μέχρι το 2003 δεν το έπαιξα, αλλά ούτε και το άκουσα ξανά, μέχρι που αποφάσισα να το ηχογραφήσω για το CD «Ο σχοινοβάτης». Το ηχογραφώ στο στούντιο του Μεγάρου, γυρίζω το βράδυ στο σπίτι και μου λέει η γυναίκα μου να δω στην τηλεόραση τη νέα εκπομπή του Χατζηνικολάου στον Alpha, που θα εγκαινιαζόταν με καλεσμένο τον Ανδρέα. Υπ’ όψιν, είχα να μιλήσω έξι μήνες με τον αδελφό μου. Ο Χατζηνικολάου ξεκινάει την εκπομπή ρωτώντας τον φιλοξενούμενο του κάτι παράξενο: «Μετά απ’ όλα αυτά, τι μένει Ανδρέα;» – με το όλα αυτά εννοούσε τη ζωή των τηλεοπτικών σταρ. Και του απαντάει εκείνος: «Μένει μονάχα εκείνος ο πέτρινος άγγελος, ακέφαλος/ μπορείς να του βάλεις ό,τι κεφάλι θες». Έπαθα σοκ, ήταν οι στίχοι από το «Δελτίο Ειδήσεων». Πέραν της μεταφυσικής της σύμπτωσης, αν κάτι κατάλαβα στα χρόνια που πέρασαν είναι όχι ότι δεν πρέπει να παίρνουμε θέση για τα κακώς κείμενα, αλλά ότι όταν προσωποποιούμε κάτι, πέραν της κριτικής, πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί στα επίπεδα που υπάρχουν. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα. Από την παλιά οικογένεια, ο Ανδρέας είναι ο μόνος που μου έχει μείνει.

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε τη σημερινή συνέντευξη στο reader.gr, όπου αναφέρεται στις συναυλίες του στο Θέατρο Βράχων αύριο και μεθαύριο, τις τρεις συναυλίγες για το ΚΚΕ, θέματα της επικαιρότητας καθώς και για την ασθένειά του.