Θα πληρώνουμε τους προβοκάτορες; – Εμπνευσμένο από χουντικά διατάγματα το νομοσχέδιο για τις διαδηλώσεις

Η συζήτηση για τον περιορισμό των διαδηλώσεων, ειδικότερα στο κέντρο της Αθήνας, κάθε άλλο παρά καινούρια είναι, αντιθέτως το “μασάζ” της κοινής γνώμης γίνεται εδώ και χρόνια από κυβερνήσεις, ΜΜΕ και δημοτικές αρχές των Αθηνών, ιδίως από τις δυο πιο πρόσφατες, του Γ. Καμίνη και του Κ. Μπακογιάννη, ο τελευταίος μάλιστα διαφήμιζε τέτοια μέτρα ως προμετωπίδα του προεκλογικού του προγράμματος.

Η παρούσα κυβέρνηση προανήγγειλε σχεδόν από την πρώτη στιγμή της εκλογής της σχετικό νομοσχέδιο, το οποίο πήρε αναβολή λόγω καραντίντας, αλλά τώρα κατά τα φαινόμενα βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ στην ψήφισή του. Μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί φυσικά ότι το τελικό νομοσχέδιο έρχεται τις μέρες αυτές που ετοιμάζεται ο “Μεγάλος Περίπατος”, που σε κάποιους καθαρά συνειρμικά έφερε στο μυαλό τη Μεγάλη Πορεία του Μάο, απλά εν προκειμένω στόχος είναι κατά τα δυνατόν οι πορείες να εξαφανιστούν. Μόνο καταναλωτές  και τουρίστες θα είναι πια ευπρόσδεκτοι στους δρόμους τους κέντρου, που θα πρέπει να αποστειρωθούν από άλλες, μη κερδοφόρες χρήσεις και δραστηριότητες. Μέσα σε αυτό το κλίμα εντάσσονται εξάλλου και οι υστερικές επιθέσεις των συστημικών ΜΜΕ στην πρόσφατη κινητοποίηση των υγειονομικών που “βασάνισαν”(!) τους πολίτες, σε αντίθεση με το “μη βασανιστικό” κομφούζιο που προκαλούν τα ίδια τα έργα του περιπάτου.

Το νομοσχέδιο θα ακολουθήσει την πεπατημένη της επιτροπής Καμίνη του 2012, όπου συμμετείχαν οι καθηγητές Αλιβιζάτος και Μανιτάκης και πρακτικά σε πολλές του πτυχές ισοδυναμεί με ποινικοποίηση των διαδηλώσεων και των συναθροίσεων. Όλες οι πορείες θα υποχρεούνται να ορίζουν διοργανωτή, ακόμα και οι λεγόμενες αυθόρμητες συγκεντρώσεις – ως επί το πλείστον διοργανωμένες από διαδικτυακά καλέσματα- ο οποίος θα πρέπει να γνωστοποιεί στην ΕΛΑΣ ή το Λιμενικό, τον τόπο, το χρόνο (όχι απλά την ώρα έναρξης αλλά και λήξης της πορείας), ακόμα και τη διαδρομή της πορείας. Ο «οργανωτής συνεργάζεται με την αρμόδια αστυνομική ή λιμενική Αρχή και ιδίως με τον αστυνομικό ή λιμενικό διαμεσολαβητή και θα συμμορφώνεται στις υποδείξεις τους παρέχοντας τη συνδρομή του στην προσπάθεια για την τήρηση της τάξης και την ομαλή πραγματοποίηση της συνάθροισης. Ενημερώνει τους μετέχοντες στη συνάθροιση για την υποχρέωσή τους να μη φέρουν και χρησιμοποιούν αντικείμενα πρόσφορα για την άσκηση βίας και ζητά την παρέμβαση της αρμόδιας αστυνομικής ή λιμενικής Αρχής για την απομάκρυνση ατόμων που φέρουν τέτοια αντικείμενα. Ορίζει επαρκή αριθμό ατόμων, τα οποία παρέχουν συνδρομή στην περιφρούρηση της συνάθροισης».

Περιορισμοί θα μπορούν να επιβάλλονται στις συγκεντρώσεις κατά το δοκούν, εφόσον κρίνονται επικίνδυνες για υπέρμετρη διασάλευση της “κοινωνικοοικονομικής ζωής” της περιοχής, ενώ εξίσου ευρεία είναι η δικαιοδοσία της αστυνομίας να διαλύει συγκεντρώσεις, με τον οργανωτή μάλιστα να καθίσταται νομικά υπεύθυνος για την αποζημίωση όσων υπέστησαν βλάβη της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της ιδιοκτησίας τους από συμμετέχοντες της συνάθροισης, ευθύνη από την οποία “απαλλάσσεται εάν είχε γνωστοποιήσει εγκαίρως τη διεξαγωγή της συνάθροισης και αποδεικνύει ότι είχε λάβει όλα τα αναγκαία και πρόσφορα μέτρα για την πρόληψη και αποτροπή της ζημιάς”. Ουσιαστικά δηλαδή ο οργανωτής καλείται να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας, και να πληρώσει για τυχόν δράση προβοκατόρικων ή ακόμα και παρακρατικών μηχανισμών.

Μόνο ως εντυπωσιακές μπορούν να χαρακτηριστούν οι ομοιότητες του νομοσχεδίου με διατάγματα της χούντας, σε βαθμό που κάποια από αυτά να παραπέμπουν σε απλή απόδοση του πρωτοτύπου από την καθαρεύουσα στη δημοτική. Για του λόγου το ασφαλές, ακολουθούν κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Προβλέψεις για την απαγόρευση συνάθροισης

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΝ ΔΙΑΤΑΓΜΑ 794 ΦΕΚ Α 1/1.1.1971: «Γνωστοποιηθείσης κατά το άρθρον  3  παράγραφοι  4  και  5  του παρόντος  δημοσίας  συναθροίσεως εν υπαίθρω, η αστυνομική αρχή δύναται να απαγορεύση ταύτην, εάν ήθελε  κρίνει,  μετ`  έρευναν,  ότι  εκ  της πραγματοποιήσεως  αυτής  επίκειται κίνδυνος διά την δημοσίαν τάξιν και ασφάλειαν, μη δυνάμενος να αποτραπή δι` ηπιωτέρων αστυνομικών μέτρων. Αντί  της  πλήρους  απαγορεύσεως  δύναται,  δι` ητιολογημένης αποφάσεως της αρμοδίας  αστυνομικής  διά  την  απαγόρευσιν  αρχής,  να επιτραπή  η  συνάθροισις  υπό  όρους,  ως η μετάθεσις του χρόνου ή του τόπου της συναθροίσεως ή υπό άλλους ειδικούς  περιορισμούς  πέραν  των υπό του παρόντος οριζομένων».

ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΕΙΣ»: «Επικείμενη δημόσια υπαίθρια συνάθροιση μπορεί να απαγορευθεί αν: α. επαπειλείται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, λόγω ιδιαιτέρως πιθανής διάπραξης σοβαρών εγκλημάτων ιδίως κατά της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας, της ιδιοκτησίας και της πολιτειακής εξουσίας ή β. απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής σε ορισμένη περιοχή ή γ. πρόκειται για δημόσια υπαίθρια συνάθροιση ο σκοπός της οποίας αντιτίθεται προς το σκοπό ήδη προγραμματισμένης γνωστοποιηθείσας κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 3 του παρόντος και μη απαγορευθείσας συνάθροισης που πραγματοποιείται ή βρίσκεται σε εξέλιξη στην ίδια περιοχή ή εγγύς της ίδιας περιοχής και κατά το αυτό χρονικό διάστημα».

Προβλέψεις για την διάλυση Δημόσιας Συνάθροισης

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΝ ΔΙΑΤΑΓΜΑ 794 ΦΕΚ Α 1/1.1.1971: «Η αστυνομική αρχή δύναται να διαλύση δημοσίαν, κατά  το  παρόν Νομοθετικόν   Διάταγμα,  συνάθροισιν  εις  τας  ακολούθους  και  μόνον περιπτώσεις: α) Εάν ο  διοργανώσας  την  δημοσίαν  συνάθροισιν,  ή  μέλος  της οργανωτικής αυτής επιτροπής ή τις των ορισθέντων ομιλητών, εμπίπτη εις τινα των περιπτώσεων των διατάξεων του άρθρου 2 του παρόντος. β)  Εάν η δημοσία συνάθροισις δεν εγνωστοποιήθη προσηκόντως, κατά τα οριζόμενα εν παραγράφοις 4 και 5 του άρθρου 3 του παρόντος,  ή  εάν πραγματοποιήται   κατά   παράβασιν   ουσιωδών   όρων   της   γενομένης γνωστοποιήσεως. γ) Εάν η δημοσία εν υπαίθρω συνάθροισις  πραγματοποιήται,  καίτοι απαγορευθείσα  κατά  τα  οριζόμενα εν παραγράφοις 1 έως 5 του άρθρου 6 του παρόντος. δ) Εάν η δημοσία συνάθροισις διεξάγεται κατά παράβασιν όρου τινός εκ των οριζομένων εν άρθροις 4,  5  και  6  παράγραφοι  6  έως  9  του παρόντος και ε)  Εάν  η  δημοσία  συνάθροισις  εξελίσσεται εις βιαίαν ή εκ της συνεχίσεως αυτής προκαλήται άμεσος κίνδυνος της ζωής ή  της  σωματικής ακεραιότητος των μετεχόντων ή εάν οι μετέχοντες ταύτης εκτρέπωνται εις αξιοποίνους πράξεις.

2.  Εις την περίπτωσιν του εδαφίου δ` της προηγουμένης παραγράφου η  αστυνομική  αρχή  οφείλει  πρό  πάσης  ενεργείας  να ζητήση από τον πρόεδρον της συναθροίσεως και τα μέλη της οργανωτικής αυτής επιτροπής, όπως αποκαταστήσουν την νόμιμον διεξαγωγήν ή άλλως κηρύξουν την  λήξιν ταύτης, μόνον δε εν αρνήσει ή αδυναμία τούτων, δικαιούται να προβή εις την διάλυσιν της συναθροίσεως.

3.  Ευθύς,  ως  η  αστυνομική  αρχή διατάξη την διάλυσιν δημοσίας συναθροίσεως, οι μετέχοντες ταύτης οφείλουν ν` απομακρυνθούν. Κανονισμός καταρτιζόμενος υπό των Αρχηγείων της  Χωροφυλακής  και της  Αστυνομίας Πόλεων, εγκρινόμενος δε διά Β.Διατάγματος, εκδιδομένου προτάσει των Υπουργών Δικαιοσύνης, Εσωτερικών και Δημοσίας Τάξεως  και δημοσιευόμενος  διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, θέλει καθορίσει τα της διαδικασίας  της  διαλύσεως,  ως  και  τας  προϋποθέσεις  και  τας συνθήκας,  υπό τας οποίας οι άνδρες της δημοσίας δυνάμεως και τα τυχόν μετ` αυτών  συμπράττοντα  όργανα,  δύνανται,  πρός  διάλυσιν  δημοσίων συναθροίσεων  να  ποιήσωνται  χρήσιν  των  όπλων άνευ ουδεμιάς διά τας συνεπείας ευθύνης».

ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΕΙΣ»: «Η διάλυση δημόσιας υπαίθριας συνάθροισης που βρίσκεται σε εξέλιξη δύναται να διαταχθεί, εάν: α. πραγματοποιείται παρά την έκδοση απόφασης απαγόρευσης του άρθρου 6 του παρόντος ή β. συμμετέχοντες δεν συμμορφώνονται προς τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν σε σχέση με αυτή, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 7 του παρόντος ή γ. μετατρέπεται σε βίαιη με τη διάπραξη σοβαρών αξιόποινων πράξεων, όπως επιθέσεων κατά προσώπων, εμπρησμών, φθορών δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, βιαιοπραγιών κατά της αστυνομικής δύναμης και ιδίως σε περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί και εμπρηστικοί μηχανισμοί, φωτοβολίδες, αιχμηρά αντικείμενα ή από τη συνέχισή της προκαλείται άμεσος κίνδυνος κατά της ζωής ή σωματική βλάβη ή δ. από τη συνέχισή της προκαλείται άμεσος κίνδυνος για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα των συμμετεχόντων ή συμμετέχοντες τελούν αξιόποινες πράξεις, πέραν εκείνων που αναφέρονται στη προηγούμενη περίπτωση ή ε. πραγματοποιείται χωρίς να έχει γνωστοποιηθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 3 του παρόντος, με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παράγραφο 3 του ιδίου άρθρου».

Προβλέψεις για την συνεργασία διοργανωτών συνάθροισης με τις αρχές

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΝ ΔΙΑΤΑΓΜΑ 794 ΦΕΚ Α 1/1.1.1971:  «Ο  πρόεδρος  της  δημοσίας  συναθροίσεως  και  τα  μέλη  της ορισθείσης τυχόν οργανωτικής επιτροπής οφείλουν  να  παρίστανται  καθ` όλην  την  διάρκειαν  της  συναθροίσεως.   Ο  πρόεδρος και τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής υποχρεούνται  να  μεριμνούν  διά  την  κανονικήν διεξαγωγήν  της  συναναθροίσεως,  ως και διά την τήρησιν των διατάξεων του παρόντος και  των  κειμένων  νόμων,  λαμβάνοντες  πρός  τούτο  παν πρόσφορον  μέτρον  και  δικαιούμενοι να επικαλώνται την παρέμβασιν της Αστυνομίας. Δικαιούνται πρός τούτοις να διακόψουν την συνάθροισιν  και να  επαναλάβουν ταύτην εντός πάντοτε του ορισθέντος χρόνου αυτής ή και να κηρύξουν την λήξιν ταύτης ανά πάσαν στιγμήν»

ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΕΙΣ»: «Ο οργανωτής της συνάθροισης υποχρεούται να μεριμνά για την ομαλή διεξαγωγή της λαμβάνοντας κάθε αναγκαίο και πρόσφορο μέτρο. Ιδίως, ο οργανωτής της συνάθροισης: α. συνεργάζεται άμεσα με την αρμόδια αστυνομική ή λιμενική αρχή και ιδίως με τον Αστυνομικό ή Λιμενικό Διαμεσολαβητή και συμμορφώνεται στις υποδείξεις τους παρέχοντας τη συνδρομή του στην προσπάθεια για την τήρηση της τάξης και την ομαλή πραγματοποίηση της συνάθροισης. β. ενημερώνει τους μετέχοντες στη συνάθροιση για την υποχρέωσή τους να μη φέρουν και χρησιμοποιούν αντικείμενα πρόσφορα για την άσκηση βίας και ζητεί την παρέμβαση της αρμόδιας αστυνομικής ή λιμενικής αρχής για την απομάκρυνση ατόμων που φέρουν τέτοια αντικείμενα, γ. ορίζει επαρκή αριθμό ατόμων, τα οποία παρέχουν συνδρομή στην περιφρούρηση της συνάθροισης».

Συνολικά το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έρχεται να αντικαταστήσει νομοθεσία της 7ετίας. Όπως σημειώνεται και στην έκθεση καταργούμενων διατάξεων που το συνοδεύει τα νομοθετήματα των οποίων παίρνει την θέση είναι τα εξής: «Ν.δ.794/1971 «Περί δημοσίων συναθροίσεων» (Α’1), το β.δ. 269/1972 «Περί εγκρίσεως του κανονισμού διαλύσεως δημοσίων συναθροίσεων» (Α’59) και το β.δ. 168/1972 «Περί καθορισμού των χώρων πόλεων τινών εις τους οποίους απαγορεύεται η πραγματοποίησις δημοσίων συναθροίσεων εν υπαίθρω και η διέλευσις κινουμένων τοιούτων» (Α΄35)».

Είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι η προσπάθεια περιστολής ενός βασικού συνταγματικού δικαιώματος, κατακτημένο με τους αγώνες και το αίμα γενιών και γενιών θα μείνει για χαρτιά, όπως και όλες όσες προηγήθηκαν. Η κανονικότητα της σιγής νεκροταφείου δε θα περάσει.