107 χρόνια από την Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση (1917-2024)
Στις 7 Νοέμβρη 1917 (25 Οκτώβρη με το παλιό ημερολόγιο) η εξέγερση που είχε ξεσπάσει στην Πετρούπολη την προηγούμενη μέρα αναπτύσσεται γοργά…Ο ένοπλος αγώνας για την εξουσία των Σοβιέτ είχε αρχίσει…
Πιο συγκεκριμένα, το πρωί της 24ης Οκτώβρη στο τυπογραφείο της μπολσεβίκικης εφημερίδας «Ραμπότσι Πουτ» έκανε έφοδο ένα σώμα από ευέλπιδες. Μονάδες της Κόκκινης Φρουράς στάλθηκαν για να διώξουν τις αντεπαναστατικές δυνάμεις. Ο ένοπλος αγώνας για την εξουσία των Σοβιέτ είχε αρχίσει. Στις 2 το μεσημέρι η εφημερίδα τυπώθηκε με κάλεσμα για ανατροπή της Προσωρινής Κυβέρνησης και εγκαθίδρυση της εξουσίας των Σοβιέτ.
Τις επόμενες ώρες οι επαναστατημένοι στρατιώτες κατέλαβαν τις περισσότερες γέφυρες πάνω από τους ποταμούς της πόλης, όπως και το κεντρικό τηλεγραφείο.
Το βράδυ της 24ης Οκτώβρη ο Λένιν με Γράμμα του προς τα μέλη της ΚΕ υπογραμμίζει την κρισιμότητα της στιγμής:
«Σύντροφοι!
Γράφω αυτές τις γραμμές στις 24 το βράδυ. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά κρίσιμη. Είναι ολοκάθαρο ότι πραγματικά τώρα πια κάθε καθυστέρηση της εξέγερσης ισοδυναμεί με θάνατο.
Με όλες μου τις δυνάμεις θέλω να πείσω τους συντρόφους ότι τώρα όλα κρέμονται από μια τρίχα, ότι στην ημερήσια διάταξη μπαίνουν ζητήματα που δεν λύνονται με συσκέψεις, ούτε με συνέδρια (έστω και με συνέδρια των Σοβιέτ), αλλά αποκλειστικά από τους λαούς, από τη μάζα, από την πάλη των οπλισμένων μαζών. (…)
Πρέπει να κινητοποιηθούν τώρα αμέσως όλες οι συνοικίες, όλα τα συντάγματα, όλες οι δυνάμεις και να στείλουν αμέσως αντιπροσωπείες στη Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή, στην ΚΕ των μπολσεβίκων, ζητώντας επιτακτικά: Σε καμιά περίπτωση, οπωσδήποτε, να μην αφήσουμε έως τις 25 του μήνα την εξουσία στα χέρια του Κερένσκι και της συντροφιάς. Η υπόθεση πρέπει να κριθεί το δίχως άλλο σήμερα το βράδυ ή τη νύχτα.
Η Ιστορία δεν θα συγχωρήσει την καθυστέρηση στους επαναστάτες που θα μπορούσαν να νικήσουν σήμερα (και σίγουρα θα νικήσουν σήμερα), αλλά που θα κινδύνευαν να χάσουν πολλά αύριο, θα κινδύνευαν να τα χάσουν όλα.
Παίρνοντας την εξουσία σήμερα, την παίρνουμε όχι ενάντια στα Σοβιέτ, αλλά για τα Σοβιέτ.
Η κατάληψη της εξουσίας είναι έργο της εξέγερσης. Ο πολιτικός σκοπός της θα διευκρινιστεί μετά από την κατάληψη της εξουσίας.
Θα ήταν καταστροφή η προσκόλληση στους τύπους, να περιμένουμε την επισφαλή ψηφοφορία της 25ης του Οκτώβρη – ο λαός έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να λύνει παρόμοια ζητήματα όχι με ψηφοφορίες αλλά με τη βία, ο λαός έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση στις κρίσιμες στιγμές της επανάστασης να κατευθύνει τους εκπροσώπους του – ακόμη και τους καλύτερους εκπροσώπους του – και όχι να τους περιμένει.
Αυτό το απέδειξε η ιστορία όλων των επαναστάσεων και οι επαναστάτες θα έκαναν το μεγαλύτερο έγκλημα αν άφηναν να τους ξεφύγει η στιγμή, ενώ ξέρουν πως από αυτούς εξαρτάται η σωτηρία της επανάστασης, η πρόταση ειρήνης, η σωτηρία της Πετρούπολης, η σωτηρία από την πείνα, η μεταβίβαση της γης στους αγρότες.
Η κυβέρνηση κλονίζεται. Πρέπει να την αποτελειώσουμε με κάθε θυσία!
Η καθυστέρηση της δράσης ισοδυναμεί με θάνατο». (Απαντα, τομ. 34, σελ. 435-436, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»).
Επιστρέφοντας στην 25η Οκτώβρη, μόνο τα Χειμερινά Ανάκτορα (όπου βρίσκονταν τα μέλη της Προσωρινής Κυβέρνησης), το Γενικό Επιτελείο, το ανάκτορο Μαριίνσκι και ελάχιστα άλλα σημεία στο κέντρο της πόλης έμεναν ακόμα στα χέρια των αστικών δυνάμεων. Επαναστατικές εκδηλώσεις είχαν ξεσπάσει επίσης ταυτόχρονα στη Μόσχα, στο Μινσκ, στην Κρονστάνδη κ.α.
Στις 10 το πρωί η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή1δημοσιεύει διάγγελμα του Β. Ι. Λένιν με τίτλο «Προς τους πολίτες της Ρωσίας!», με το οποίο αναγγέλλει τη νικηφόρα πορεία της Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Το ίδιο πρωί ο Λένιν μιλάει στην Ολομέλεια του Σοβιέτ της Πετρούπολης και δηλώνει πως η Επανάσταση πραγματοποιήθηκε.
Το βράδυ, στις 10.40, άρχισε τις εργασίες του στο Σμόλνι το 2ο Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών. Κατά την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου ήταν παρόντες 649 αντιπρόσωποι, από τους οποίους 390 μπολσεβίκοι, 160 εσέροι, 72 μενσεβίκοι κ.ο.κ. Οι μενσεβίκοι, οι δεξιοί εσέροι και οι υπόλοιπες δυνάμεις του συμβιβασμού, όταν πείστηκαν ότι η πλειοψηφία των συνέδρων ήταν με το μέρος των μπολσεβίκων, εγκατέλειψαν επιδεικτικά τη συνεδρίαση.
Οι δυνάμεις της Επανάστασης ωστόσο προήλαυναν ακάθεκτες. Ηδη στη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου οι επαναστατημένοι εργάτες εφορμούσαν στα Χειμερινά Ανάκτορα, τα οποία και κατέλαβαν, καταλύοντας έτσι την Προσωρινή Κυβέρνηση. Η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση άρχιζε τη νικηφόρα πορεία της.
Επαναστατική πρωτοπορία μέσα στη φωτιά του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου
Η νίκη των μπολσεβίκων δεν ήρθε τυχαία, ούτε ήταν εξαρχής δεδομένη. Οι μπολσεβίκοι νίκησαν γιατί ανταποκρίθηκαν στον ρόλο τους ως επαναστατικής πρωτοπορίας. Κατόρθωσαν μέσα σε αφάνταστα δύσκολες συνθήκες να μένουν ακλόνητοι στον σκοπό, να αντλούν διδάγματα από την ταξική πάλη και κυρίως να αναπτύσσουν – με επικεφαλής τον Λένιν – την επαναστατική θεωρία, να διαμορφώνουν επαναστατική στρατηγική που να υπηρετεί σε όλες τις φάσεις τον αγώνα της εργατικής τάξης για την κατάκτηση της δικής της εξουσίας.
Το Μπολσεβίκικο Κόμμα έγκαιρα είχε προσανατολιστεί και μάλιστα μέσα στη φωτιά του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στη μαχητική δράση, καλώντας την εργατική τάξη να παλέψει για την έξοδο από τον πόλεμο με ανατροπή της αστικής τάξης της Ρωσίας. Μια κατεύθυνση σε τρομερά αρνητικούς συσχετισμούς, σχεδόν μοναδική στο διεθνές εργατικό κίνημα, που όμως έδωσε στους μπολσεβίκους τη δυνατότητα να ηγηθούν στην Επανάσταση του 1917, κατά τη διάρκεια του πολέμου και κατά τη λήξη του.
«Ο πάγος έσπασε, ο δρόμος άνοιξε, ο δρόμος χαράχτηκε»
Η Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση υπήρξε το μεγαλύτερο κοσμοϊστορικό γεγονός στον 20ό αιώνα, που άνοιξε τον δρόμο για το πέρασμα της κοινωνικής εξέλιξης στην ανώτερη βαθμίδα της, τον σοσιαλισμό, με προοπτική την αταξική κομμουνιστική κοινωνία. Εγινε σταθμός και εφαλτήριο της δράσης και της τεράστιας προσπάθειας εκατομμυρίων απλών ανθρώπων του μόχθου, για την κατάργηση της ταξικής εκμετάλλευσης.
Στη Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 100 χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης το 2017, σημειωνόταν μεταξύ άλλων:
«Η Οκτωβριανή Επανάσταση φώτισε τη δύναμη της επαναστατικής ταξικής πάλης, τη δύναμη των εκμεταλλευόμενων και των καταπιεσμένων, όταν βγαίνουν ορμητικά στο προσκήνιο και γυρίζουν τον τροχό της Ιστορίας μπροστά, προς την κατεύθυνση της κοινωνικής απελευθέρωσης. Μέσα στον ιστορικό χρόνο, αποτέλεσε τη συνέχεια των εξεγέρσεων των δούλων, των χωρικών του Μεσαίωνα, των αστικών επαναστάσεων, αλλά ταυτόχρονα και την κορύφωση και την υπέρβασή τους, αφού για πρώτη φορά τέθηκε ως στόχος της επανάστασης η κατάργηση της ταξικής, εκμεταλλευτικής κοινωνίας. Σαράντα έξι χρόνια μετά από την “έφοδο στους ουρανούς” της ηρωικής Παρισινής Κομμούνας, η ρωσική εργατική τάξη με την Οκτωβριανή Επανάσταση ήρθε να ενσαρκώσει το όραμα εκατομμυρίων εργατικών – λαϊκών μαζών για μια καλύτερη ζωή.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση απέδειξε την ορθότητα της λενινιστικής σκέψης ότι η νίκη του σοσιαλισμού είναι δυνατή σε μία χώρα ή σε ομάδα χωρών, ως συνέπεια της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού.
Ο Οκτώβρης του 1917 ήταν γεγονός παγκόσμιας και διαχρονικής σημασίας. Επιβεβαίωσε τη δυνατότητα της εργατικής τάξης (ως κοινωνικής δύναμης που μπορεί και πρέπει να ηγηθεί στον επαναστατικό αγώνα, για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, ανασφάλεια, φτώχεια, ανεργία και πολέμους) να εκπληρώσει την ιστορική της αποστολή. Επιβεβαίωσε, επίσης, ότι η πραγματοποίηση της ιστορικής αποστολής της εργατικής τάξης δεν καθορίζεται από το ποσοστό της στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, αλλά από το γεγονός ότι είναι ο φορέας των νέων σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής.
Ταυτόχρονα, ο Οκτώβρης ανέδειξε τον αναντικατάστατο ρόλο της πολιτικής επαναστατικής πρωτοπορίας, του Κομμουνιστικού Κόμματος, ως καθοδηγητικού παράγοντα όχι μόνο της σοσιαλιστικής επανάστασης, αλλά και όλης της πάλης για τη διαμόρφωση, ισχυροποίηση, τελική νίκη της νέας, κομμουνιστικής κοινωνίας.
Η φλόγα του Οκτώβρη οδήγησε και επιτάχυνε την ίδρυση μιας σειράς Κομμουνιστικών Κομμάτων, επαναστατικών εργατικών Κομμάτων Νέου Τύπου, στον αντίποδα των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων της εποχής εκείνης, τα οποία είχαν προδώσει την εργατική τάξη και την επαναστατική πολιτική επιλέγοντας τον δρόμο της ενσωμάτωσης του εργατικού κινήματος κάτω από τη σημαία της αστικής τάξης, καθώς και τη στήριξη της ιμπεριαλιστικής στρατιωτικής επίθεσης σε βάρος του νεαρού εργατικού κράτους στη Ρωσία.
Η νικηφόρα Οκτωβριανή Επανάσταση αποτέλεσε συνέχεια όλων των προηγούμενων εργατικών εξεγέρσεων και άνοιξε τον δρόμο για το ιστορικό πέρασμα της ανθρωπότητας “από το βασίλειο της ανάγκης στο βασίλειο της ελευθερίας”. Συνοψίζοντας την ιστορική σημασία της, ο Λένιν έγραψε: “Εμείς αρχίσαμε αυτό το έργο. Πότε ακριβώς, σε πόσο χρονικό διάστημα, οι προλετάριοι ποιανού έθνους θα αποτελειώσουν το έργο αυτό δεν είναι το ουσιαστικό ζήτημα. Το ουσιαστικό είναι ότι ο πάγος έσπασε, ο δρόμος άνοιξε, ότι ο δρόμος χαράχτηκε”».
Δες παραπάνω: «1917. Η πορεία προς την Οκτωβριανή Επανάσταση. ΑΠΟ ΜΗΝΑ ΣΕ ΜΗΝΑ» εκδ. «Σύγχρονη Εποχή»
Σημείωση:
1.Η Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή του Σοβιέτ Πετρούπολης δημιουργήθηκε στις 12 (25) Οκτώβρη 1917 με υπόδειξη της ΚΕ του Κόμματος των Μπολσεβίκων. Στη ΣΕΕ μπήκαν αντιπρόσωποι της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος, της Επιτροπής Πετρούπολης, του Σοβιέτ Πετρούπολης, των εργοστασιακών επιτροπών, των συνδικάτων και των στρατιωτικών οργανώσεων. Η ΣΕΕ, δουλεύοντας κάτω από την άμεση καθοδήγηση της ΚΕ του Κόμματος, σε στενότατη επαφή με την μπολσεβίκικη στρατιωτική Οργάνωση, καθοδηγούσε τον σχηματισμό των τμημάτων της Κόκκινης Φρουράς και τον εξοπλισμό των εργατών.
