18 Σεπτέμβρη 1980: Η Κούβα καταχτά και το Διάστημα

Το ημερολόγιο γράφει 18 του Σεπτέμβρη 1980. Ο λαός της Κούβας βρίσκεται καθηλωμένος μπροστά στις τηλεοράσεις. Η εικόνα φτάνει ζωντανή στο νησί της επανάστασης από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ, στις στέπες του Καζακστάν, στην ΕΣΣΔ. Οι Κουβανοί περιμένουν με κομμένη την ανάσα την απογείωση του διαστημόπλοιου Σογιούζ 38, που θα μεταφέρει για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, έναν συμπατριώτη τους, ένα λατινοαμερικάνο αφρικανικής καταγωγής κοσμοναύτη στο διάστημα.

Ήταν μια διαστημική πτήση με μεγάλη πολιτική και επιστημονική σημασία, στα πλαίσια του προγράμματος «Ιντερκόσμος», που δημιουργήθηκε το 1967 από τη  συνεργασία της ΕΣΣΔ με άλλες σοσιαλιστικές χώρες, με σκοπό να προχωρήσει και να εξελίξει ερευνητικά, επιστημονικά και τεχνικά πειράματα.

Το πλήρωμα του Σογιούζ 38 αποτελείται από τον κοσμοναύτη ερευνητή Κουβανό Συνταγματάρχη Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες και τον Σοβιετικό Συνταγματάρχη Γιούρι Ρομανένκο, που είναι και ο επικεφαλής της αποστολής.

Ο Κουβανός κοσμοναύτης Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες με τον Σοβιετικό Γιούρι Ρομανένκο

Το διαστημόπλοιο θα φτάσει στον διαστημικό  σταθμό Σαλιούτ 6, όπου βρίσκονται οι Σοβιετικοί κοσμοναύτες Λεοντίντ Ποπόφ και Βαλέρι Ριούμιν. Για μια βδομάδα, ο Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες με τη συνεργασία των συναδέλφων του θα εκτελέσει εργασίες και πειράματα που προετοιμάστηκαν και σχεδιάστηκαν από Κουβανούς και Σοβιετικούς επιστήμονες. Μετά από 7 μέρες 20 ώρες 43 λεπτά 24 δευτερόλεπτα, στις 26 του Σεπτέμβρη 1980, το Σογιούζ 38 θα ξαναπατήσει στο έδαφος της ΣΣΔ του Καζακστάν.

Ο Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες και ο Γιούρι Ρομανένκο θα τιμηθούν στη Μόσχα από τον ηγέτη της ΕΣΣΔ Λεονίντ Μπρέζνιεφ με το Παράσημο του Λένιν και το χρυσό αστέρι του Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης. Επιστρέφοντας στην Κούβα ο Μέντες θα συναντήσει θερμή υποδοχή από τον κουβανικό λαό, τον Φιντέλ και τον Ραούλ Κάστρο, που θα τον τιμήσουν με το πρώτο μετάλλιο του Ήρωα της Δημοκρατίας της Κούβας.

Η ζωή του Κουβανού πρώτου αστροναύτη της Λατινικής Αμερικής ξεκίνησε σ’ ένα φτωχικό χωριό του Γκουαντάναμο, στο νοτιοανατολικό άκρο της Κούβας. Εκεί  γεννήθηκε στις 29 του Γενάρη 1942, από φτωχή οικογένεια εργατών. Θα χάσει τους γονείς του πολύ νωρίς και θα ζήσει με τη γιαγιά του.

Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες – Γιούρι Ρομανένκο. Τα μέλη της πρώτης σοβιετοκουβανικής πτήσης στο Διάστημα

Τα πρώτα παιδικά του χρόνια εκτυλίσσονται σε μια Κούβα που την εξουσιάζουν τα οικονομικά συμφέροντα των ΗΠΑ και κυβερνάει αυταρχικά ο δικτάτορας Φουλχένσιο Μπατίστα. Ο λαός της Κούβας βρίσκεται βυθισμένος στη φτώχεια και το μαύρο σκοτάδι της αμορφωσιάς και οι αγώνες της εργατικής τάξης και των φοιτητών καταστέλλονται με τη βία και πνίγονται στο αίμα.

Ο μικρός Αρνάλντο Ταμάγιο αναγκάζεται να βγει στη βιοπάλη, πρώτα καθαρίζοντας και γυαλίζοντας τα παπούτσια των περαστικών και στη συνέχεια ως μαθητευόμενος εργάτης σε ξυλουργείο. Όμως η καρδιά του χτυπά περίεργα, κάθε φορά που ξεκλέβοντας λίγο χρόνο παρακολουθεί τα αμερικανικά πολεμικά αεροπλάνα ν’ απογειώνονται και να προσγειώνονται στη ναυτική βάση του Γκουαντάναμο. Η ιδέα να γίνει αεροπόρος παλεύει μέσα του με την σκληρή πραγματικότητα. Για να σπουδάσει χρειάζονται χρήματα που ένας Κουβανός εργάτης δεν θα αποχτήσει δουλεύοντας σε όλη του τη ζωή. Το να γίνεις πιλότος αποτελεί προνόμιο των ανθρώπων της αστικής τάξης.

Με το πέρασμα του χρόνου ο μικρός Αρνάλντο Ταμάγιο ζει στο πετσί του την εκμετάλλευση και αναπτύσσει ταξική συνείδηση. Παίρνει μέρος σε εργατικές συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις εναντίον της δικτατορίας. Όταν ο επαναστατικός στρατός με επικεφαλής τον Φιντέλ, τον Τσε, τον Καμίλο, τον Ραούλ μπαίνει θριαμβευτής στην Αβάνα ο Αρνάλντο Ταμάγιο κοντεύει τα 17. Οργανώνεται στους Νέους Επαναστάτες και χωρίς δεύτερη σκέψη δηλώνει συμμετοχή στην πρόσκληση της επαναστατικής κυβέρνησης για εκπαίδευση μελλοντικών αξιωματικών που θα στελεχώσουν τις ένοπλες δυνάμεις, για την υπεράσπιση της πατρίδας. Αποχτώντας την ανεξαρτησία της η Κούβα, από υποχείριο γίνεται καρφί στο μάτι της γειτονικής αυτοκρατορίας, που έχει ξεκινήσει έναν πολύμορφο πόλεμο ενάντια στον κουβανικό λαό και την ηγεσία του.

Ο Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες και ο Γιούρι Ρομανένκο δίπλα στον Φιντέλ και τον Ραούλ Κάστρο.

Τον Μάη του 1961 ο Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες μεταβαίνει στην ΕΣΣΔ και εκπαιδεύεται ως πιλότος στα πολεμικά MiG-15. Μ’ ένα τέτοιο αεροσκάφος θα πραγματοποιήσει περίπου είκοσι αποστολές, κατά τη διάρκεια της πυραυλικής κρίσης του 1962 στην Κούβα. Ως αρχηγός μοίρας MiG-15  το 1967 φτάνει στο Βιετνάμ και πολεμάει ενάντια στο στρατό των ΗΠΑ. Την ίδια χρονιά γίνεται μέλος του ΚΚ Κούβας.

Τα επόμενα χρόνια ο Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες συνεχίζει να διευρύνει τις στρατιωτικές γνώσεις και ικανότητές του και να εξελίσσεται στην ιεραρχία. Από το 1962 έως το 1978 έχει συμπληρώσει 1.400 ώρες πτήσεων σε αεροσκάφη τύπου MiG, οδηγώντας σε ανώτερο βαθμό εκπαίδευσης πολλούς πιλότους συμπατριώτες του.

Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες; Ο πρώτος Κουβανός, Λατινοαμερικάνος και αφρικανικής καταγωγής άνθρωπος που ταξίδεψε στο Διάστημα.

Στα τέλη του 1977, επιλέχθηκε ως ένας από τους τέσσερις Κουβανούς της πρώτης ομάδας αστροναυτών που θα συμμετείχαν στην κοινή σοβιετοκουβανική πτήση στο πλαίσιο του προγράμματος «Ιντερκόσμος». Αφού περάσει με επιτυχία όλες τις προβλεπόμενες δοκιμασίες, θα επιλεγεί ως ο Κουβανός που θα συμμετέχει στην ιστορική πτήση στο διάστημα, της 18 του Σεπτέμβρη 1980.

Μετά από χρόνια ο Αρνάλντο Ταμάγιο θυμάται ως ευχάριστες στιγμές αυτού του ταξιδιού, όταν αντίκρισε την Κούβα από το Διάστημα και την απ’ ευθείας συνομιλία που είχε από το Σογιούζ 38 με την οικογένειά του. Όταν τον ρώτησαν πόσο κουραστική είναι μια τέτοια αποστολή, απάντησε ότι καμιά κούραση δεν μπορεί να μειώσει στο ελάχιστο το προνόμιο να εκπροσωπείς τη χώρα σου στο διάστημα. Βλέποντας τον πλανήτη από εκεί ψηλά, ο Αρνάλντο Ταμάγιο ισχυρίζεται ότι δεν είναι τόσο μεγάλος όσο φανταζόμαστε: «Με την ταχύτητα που ταξιδεύαμε, μια περιστροφή γύρω από τη γη διαρκεί όσο το ταξίδι από την Αβάνα στο Βαραδέρο». Δεν παραλείπει να τονίζει πως όσοι είχαν την ευκαιρία να αντικρίσουν την ομορφιά του πλανήτη μας από το διάστημα, μπορούν να συνειδητοποιήσουν πιο εύκολα την επιτακτική σήμερα ανάγκη για την προστασία του.

Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες

Η ιστορική πτήση στο διάστημα του Αρνάλντο Ταμάγιο Μέντες, εκτός από την μεγάλη επιστημονική σημασία στην εποχή της, φωτίζει τις δυνατότητες που αποχτά ένας λαός όταν αποτινάξει τα δεσμά της εκμετάλλευσης και αποφασίσει να ορίσει ο ίδιος τις τύχες του. Η τύχη του μικρού απόκληρου που καθάριζε τα παπούτσια των περαστικών στο Γκουαντάναμο, όπως και των εκατομμυρίων Κουβανών που ζούσαν στη φτώχεια και στην αγραμματοσύνη, ήταν προδιαγεγραμμένη στην Κούβα  του δικτάτορα Μπατίστα, που λειτουργούσε ως αποικία των ΗΠΑ στην οποία άνθιζαν ο τζόγος, η πορνεία, τα ναρκωτικά, το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και άλλα εγκλήματα.

Τη «μοίρα» του Αρνάλντο Ταμάγιο και των συμπατριωτών του άλλαξε ολοκληρωτικά η Κουβανική επανάσταση, η πρώτη σοσιαλιστική επανάσταση στην αμερικανική ήπειρο, που με τις καταχτήσεις και τα επιτεύγματά της κάνει τους εχθρούς της να τρίβουν τα μάτια τους. Παρά τις δολιοφθορές και τις εγκληματικές ενέργειες των καθοδηγούμενων από τις ΗΠΑ Κουβανών αντεπαναστατών που εδρεύουν στο Μαϊάμι, που έχουν ως αποτέλεσμα εκατόμβες νεκρών ανθρώπων, χιλιάδες τραυματισμένους-ανάπηρους και ανυπολόγιστες καταστροφές στην οικονομία της Κούβας, παρά τον συνεχιζόμενο επί σχεδόν έξι δεκαετίες πολύμορφο οικονομικό, εμπορικό, χρηματοπιστωτικό  αποκλεισμό από την αυτοκρατορία και τους συμμάχους της, η σοσιαλιστική Κούβα παραμένει όρθια, εμπνέοντας με την επανάστασή της τις μάζες των καταπιεσμένων της γης στον αγώνα για το σπάσιμο των δικών τους δεσμών της εκμετάλλευσης.