19 Νοέμβρη 1944 – Ο λαός της Αθήνας γιορτάζει τα 26 χρόνια του ΚΚΕ

Κυριακή 19 του Νοέμβρη.

Την αυγή, κείνη τη μέρα, όλες οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν χαρμόσυνα. Καλούσαν τον αθηναϊκό λαό να γιορτάσει την 26η επέτειο του Κομμουνιστικού Κόμματος, που μέσα στους σκληρούς και αδιάκοπους αγώνες του, και ιδιαίτερα στην περίοδο της τριπλής φασιστικής κατοχής, αναδείχτηκε πρωτεργάτης και οδηγητής και έγινε η τιμή και η συνείδηση του εργαζόμενου και αγωνιζόμενου ελληνικού λαού.

Από νωρίς στις λαϊκές συνοικίες, στα εργοστάσια και τις φάμπρικες, στις επιχειρήσεις και τα καταστήματα, στα υπουργεία και τις τράπεζες, στο Πανεπιστήμιο, στο Πολυτεχνείο, στην Ανώτατη Εμπορική Σχολή, στα Γυμνάσια και τα Λύκεια, παντού όπου ζούσαν και δούλευαν Έλληνες πατριώτες, συγκεντρώθηκαν μάζες ανθρώπων και ξεκίνησαν για την Πλατεία Συντάγματος, όπου θα μιλούσε ο Γραμματέας του ΚΚΕ Γιώργης Σιάντος.

Ο Λαός πλημμυρίζει τους δρόμους προς το Σύνταγμα

Ένας τεράστιος λαϊκός όγκος κατακλύζει τη θαυμάσια διακοσμημένη Πλατεία. Οι δρόμοι Πανεπιστημίου, Σταδίου, Ερμού, Φιλελλήνων και Αμαλίας, ο χώρος μπροστά στον Άγνωστο Στρατιώτη είναι κατάμεστοι από κόσμο που τραγουδάει τραγούδια της λευτεριάς και του αγώνα, ζητωκραυγάζει και φωνάζει ρυθμικά τα συνθήματα της ημέρας: Λαοκρατία! Νέμεση! Ανεξαρτησία!

Στη μέση της Πλατείας ένα επιβλητικό κενοτάφιο των ηρώων που έπεσαν στον αγώνα για τη λευτεριά, την ανεξαρτησία και τη Λαοκρατία, γίνεται προσκύνημα. Γέρνουν πάνω του οι σημαίες και τα λάβαρα. Σκύβουν ευλαβικά τα κεφάλια τους οι εκατοντάδες χιλιάδες πατριώτες. Στεφάνια και λουλούδια σκεπάζουν το χώρο.

Στο μπαλκόνι των Γραφείων του ΚΚΕ, στις 12 το μεσημέρι, εμφανίζονται οι ηγέτες του ΚΚΕ, αντιπρόσωποι των συνεργαζόμενων στο ΕΑΜ Κομμάτων και μέλη της ΚΕ του ΕΑΜ. Το πλήθος ξεσπάει σε ατέλιωτες ζητωκραυγές υπέρ του Κόμματος της εργατικής τάξης και του εργαζόμενου λαού. Τραντάζεται η ατμόσφαιρα: Κου-Κου-Ε!, Ανεξαρτησία! Λαοκρατία! Θάνατος στους εθνοπροδότες!

Η μουσική παίζει τον εθνικό ύμνο.

Ο Γραμματέας του ΚΚΕ στο μικρόφωνο. Ακούεται η φωνή του: Σύντροφοι! Ατέλιωτες ζητωκραυγές και φωνές: Κου-Κου-Ε!

Οι σημαίες κλείνουν ευλαβικά μπρος στο κενοτάφιο

Αρχίζοντας το λόγο του ο Σιάντος τόνισε την εξαιρετική σημασία της φετεινής επετείου του ΚΚΕ, έκανε μια συνοπτική αναδρομή στους αγώνες του, αναφέρθηκε στη συμβολή του Γενικού Γραμματέατου ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη που τον κρατούσαν οι χιτλερικοί στα νύχια τους, και κατάγγελνε το Γλύξμπουργκ σαν προδότη και υπόλογο απέναντι στο Έθνος.

Στη συνέχεια μίλησε για τους αγώνες του λαού κάτω από τις σημαίες του ΕΑΜ, τους ηρωικούς αγώνες του ΕΛΑΣ, το δημιουργικό έργο της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, της ΠΕΕΑ, του Εθνικού Συμβουλίου. Στο σημείο αυτό ζήτησε να κρατηθεί ένα λεπτό σιγή για τα θύματα που πέσανε στον αγώνα. Η λαοθάλασσα γονατίζει. Νεκρική σιγή ένα λεπτό και μετά ένα βροντερό “εκδίκηση” τάραξε όλη την Αθήνα. Η μουσική παίζει το πένθιμο εμβατήριο. Όλοι μαζί, με μια φωνή που έβγαινε μέσα από τα σπλάχνα τους, τραγουδούσαν: Επέσατε θύματα αδέλφια εσείς -σε άνιση μάχη και αγώνα!

Ο Σιάντος φωνάζει: “Σύντροφοι και συναγωνιστές! Σήμερα είμαστε ελεύθεροι, μα το έργο μας δεν τελείωσε. Θα χρειαστούν ακόμα πολλοί αγώνες για να κατοχυρωθούν οι λαϊκές κατακτήσεις και τα κυριαρχικά δικαιώματα του λαού. Η εσωτερική αντίδραση, όλοι εκείνοι που έβαλαν και βάνουν το μπεζαχτά τους πάνω από τα συμφέροντα του έθνους… συνωμοτούν και σήμερα κατά της ησυχίας, της ομαλότητας και της ανοικοδόμησης του τόπου μας…”

Μετά τόνισε πως το ΚΚΕ είναι υπερασπιστής της ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης και στο πλευρό των συμμάχων -της Μεγάλης Βρεταννίας, της Σοβιετική Ένωσης, της Αμερικής. Μετέχει και υποστηρίζει την κυβέρνηση εθνικής ενότητας, γιατί βασικά συμφωνάει με τους προγραμματικούς της σκοπούς. “Την υποστηρίζουμε με την προϋπόθεση ότι θα αγωνιστεί για την πραγματοποίηση των αρχών της Συμφωνίας του Λίβανου και των προγραμματικών της διακηρύξεων”.

Κατάθεση στεφανιών στη μνήμη των νεκρών

Για το στρατιωτικό είπε: “Ζητούν να διαλυθούν ο ΕΛΑΣ και η Εθνική Πολιτοφυλακή” -Φωνές: ΟΧΙ! Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα!

“Μα ταυτόχρονα -συνέχισε ο Σιάντος- η αντίδραση που έχει για αντικειμενικό της σκοπό τη δικτατορία , αυξάνει τις δικές της δυνάμεις… Αν διαλυθούν ο ΕΛΑΣ και ΕΠ ποιος μπορεί να εγγυηθεί την ησυχία και την ομαλότητα; … Είμαστε σύμφωνοι να αποστρατευθούν όλα τα εθελοντικά σώματα που δημιουργήθηκαν στο εσωτερικό και το εξωτερικό και στη θέση τους να μπει ένας εθνικός στρατός”. Ανάφερε μετά τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή του κυβερνητικού προγράμματος και τον τρόπο συγκρότησης του νέου στρατού.

Τέλος αφού χαιρέτησε από μέρους του ΚΚΕ τα στελέχη και τα μέλη του ΕΑΜ και των Κομμάτων που το συγκροτούν, κάλεσε όλους τους Δημοκράτες να αποτελέσουν ένα γιγάντιο δημοκρατικό μέτωπο αγώνα κατά των δυνάμεων του φασισμού. Και ο Σιάντος κατέληξε με τα συνθήματα: “Εμπρός για την κατοχύρωση της λαϊκής κυριαρχίας”. Για μια Ελλάδα ανεξάρτητη. Λαοκρατούμενη, Πολιτισμένη, Χαρούμενη, Χορτάτη” και με ζητωκραυγές για την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τους Μεγάλους Συμμάχους μας.

Το πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη μετά την συγκέντρωση (21/11/1944)

Μέσα σε ενθουσιασμό, αλλά και με αισθήματα ανησυχίας έφυγε η λαοθάλασσα από την Πλατεία Συντάγματος. Δεν ακούστηκε από το Κόμμα ούτε μια έμμεση διαμαρτυρία για τη συμπεριφορά των Άγγλων και ειδικότερα του Σκόμπυ, που είχε μεταβληθεί σε απόλυτο και ανεξέλεγκτο διοικητή της χώρας. Η απόφαση να διαλυθεί ο ΕΛΑΣ, έστω και με τις προϋποθέσεις που έβαζε το ΚΚΕ, δεν ικανοποιούσε το λαό. Ο λαός περίμενε άλλα λόγια κι άλλες κατευθύνσεις. Η αιχμή κατά των προκλήσεων δε συνοδευόταν με προειδοποίηση πως θα συντριβούν οι προβοκάτορες και ότι, για την κατοχύρωση των λαϊκών κατακτήσεων και δικαιωμάτων, το ΚΚΕ θα βρεθεί και πάλι επικεφαλής του αγώνα, έτοιμο να χρησιμοποιήσει τα ίδια μέσα που θα κάνει χρήση η αντεπανάσταση.

Γενικά, μπορούμε να πούμε πως η μεγάλη αυτή ευκαιρία που δόθηκε στην ηγεσία του ΚΚΕ να δείξει την τεράστια δύναμη του κινήματος και να προειδοποιήσει τους εχθρούς του λαού, ντόπιους και ξένους, πως ο λαός είναι αποφασισμένος να αγωνιστεί, όπως αγωνίστηκε στην κατοχή, ενάντια σε κάθε δύναμη που θα επιβουλευτεί την ανεξαρτησία της χώρας και τη λαϊκή κυριαρχία, πέρασε ανεκμετάλλευτη. Ο λαός έφυγε από τη συγκέντρωση περισσότερο αποπροσανατολισμένος.

*Θ. Χατζή, Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε, εκδ. Δωρικός (3^η), Αθήνα 1983