2 Σεπτέμβρη 1944: Το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη – Ο ρόλος του διαβόητου ναζί εγκληματία Φριτς Σούμπερτ (Πέτρου Κωνσταντινίδη)

Στις 2 του Σεπτέμβρη 1944 δυο δεκαοχτάχρονοι μαχητές του ΕΛΑΣ, ο Γιώργος Φαρσακίδης και ο Σταύρος Δήμου (Σταύρακας), κατόπιν εντολής του καπετάν Χορτιάτη, στήνουν ενέδρα στο Ρωμαϊκό Υδραγωγείο του Χορτιάτη και χτυπάνε ένα γερμανικό αυτοκίνητο.

Ο ανταρτοεπονίτης μαχητής του ΕΛΑΣ Γιώργος Φαρσακίδης

Ο οδηγός του αυτοκινήτου τραυματίζεται βαριά, όμως οι άλλοι δύο Γερμανοί, ύστερα από ανταλλαγή πυρών, καταφέρνουν να διαφύγουν. Τα δυο ανατρτόπουλα στέλνουν τον τραυματία για περίθαλψη και καίνε το αυτοκίνητο.

Το χτύπημα του αναγνωριστικού αυτοκινήτου αποδείχτηκε σωτήριο για εκατοντάδες κατοίκους του Χορτιάτη οι οποίοι, υπακούοντας στις προτροπές της οργάνωσης, κατάφεραν να διαφύγουν. Τα πάνω από 145 άτομα, κυρίως γυναικόπαιδα, δίνοντας πίστη στα λόγια του ιερέα και του προέδρου του χωριού, που διατηρούσαν «καλές σχέσεις» με τους Γερμανούς, σφαγιάστηκαν η κάηκαν ζωντανά.

Ο διαβόητος ναζί εγκληματίας Φριτς  Σούμπερτ* έχει επιστρέψει από την Κρήτη στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης στις 31 του Αυγούστου, για να πρωτοστατήσει στις 2 του Σεπτέμβρη στις σφαγές του Χορτιάτη. Εκτός από τους 80 περίπου ‘Ελληνες εθελοντές «Σουμπερταίους», που θα κάνουν τις εκτελέσεις, σαν φρουρά θα συμμετάσχουν περίπου και 400 Γερμανοί. Τη μέρα εκείνη, 145 γυναικόπαιδα, από δυόμισι μηνών μωρά μέχρι 81 ετών, κάηκαν ζωντανά, πυροβολήθηκαν, σφαγιάστηκαν, διαμελίστηκαν. Κοντά 300 σπίτια λεηλατήθηκαν και μετά πυρπολήθηκαν.

Το χωριό περικυκλώθηκε και όλοι οι κάτοικοι διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν στην κεντρική πλατεία και στο καφενείο του προέδρου X. Μπαμπάτσιου, που προσπαθούσε να εξηγήσει στους Γερμανούς ότι «…το χωριό του είχε προσφέρει βοήθεια στο παρελθόν και στους Γερμανούς και στα ελληνικά τάγματα…»

Περισσότερα από 80 γυναικόπαιδα, την ώρα που οδηγούνταν από το καφενείο στον φούρνο του Στ. Γκουραμάνη για να καούν ζωντανά, μαζί με την εξαμελή οικογένεια του ιδιοκτήτη του φούρνου, τα «ψυχαγωγούσε» ένας «Σουμπερταίος» παίζοντας στο βιολί του έναν εύθυμο σκοπό. Ο Σούμπερτ ουρλιάζοντας διέταξε τους φρουρούς να πυροβολούν όποιον θα τόλμαγε να ξεφύγει. Ένας ταγματασφαλίτης άρπαξε το μωρό της Δ. Γιαννούδη, το κομμάτιασε χτυπώντας το πάνω στον βράχο και στη συνέχεια σκότωσε τη μάνα. «Βιασμούς μετά φόνων» διέπραξαν και άλλοι στο σώμα του Σούμπερτ.

Μετά το ολοκαύτωμα…

Ο ίδιος ο Σούμπερτ «ηνάγκασε εις ασέλγειαν την Μαρίαν Γιαννακούδη, μεταχειριζόμενος σωματικήν βίαν κατ’ αυτής και μετά την εφόνευσε…»

Η Ελληνική Επίσημη Ιστοριογραφία ελάχιστα έχει ασχοληθεί με την πυρπόληση του Χορτιάτη. Και το βολικό παραμύθι για τους «κακούς αντάρτες» και τα γερμανικά αντίποινα για τον φόνο ενός ανύπαρκτου Γερμανού γιατρού(!), είχε για χρόνια παραπληροφορήσει τον κόσμο.

Το ολοκαύτωμα, σαν συμβάν, απουσιάζει παντελώς τόσο από τα, κατά τα άλλα σχολαστικά στην καταγραφή, γερμανικά, όσο και τα βρετανικά αρχεία. Κι αναρωτιέται κανείς, συγκαλύπτοντας άραγε ποιους μεγαλόσχημους συνεργούς εγκλημάτων πολέμου, ποιες πολιτικές ατιμίες και προδοσίες, έχει διαγραφεί αυτή η σελίδα;

Τον Αύγουστο του 1944, κατά μαρτυρία ανώτατων Γερμανών αξιωματούχων, όπως του Γκέμπελς, (που μετείχε κι ο ίδιος) του Φον Όβεν, του Γιόντλ και του Σπέερ, κλείστηκε μεταξύ Βρετανών και Γερμανών μια μυστική «Συμφωνία Κυρίων» που προέβλεπε την ανενόχλητη, από τους Βρετανούς, αποχώρηση από την Ελλάδα των Γερμανικών στρατευμάτων. Σε αντάλλαγμα οι Γερμανοί, με την βοήθεια των γερμανοεξοπλισμένων Ταγμάτων Ασφαλείας, εξουδετερώνοντας το Εαμικό Κίνημα, θα παραχωρούσαν τη Θεσσαλονίκη στους Άγγλους.

Μετά το τέλος του πολέμου η Επαίσχυντη Συμφωνία, που πρόδιδε τον κοινό Συμμαχικό αγώνα, δημοσιοποιήθηκε από τους Γερμανούς, αλλά όπως ήταν επόμενο, σαν πράξη πολιτικής ατιμίας, παραμένει από τους Βρετανούς μέχρι σήμερα «εν κρυπτώ».

Ο ναζί εγκληματίας, ανθρωπόμορφο τέρας Φριτς Σούμπερτ

* Ο Φρίτς Σούμπερτ (ή Πέτρος Κωνσταντινίδης), τον Σεπτέμβριο του 1943, στην Κρήτη, συγκροτεί (κυρίως από επιλεγμένα από τις φυλακές εγκληματικά στοιχεία) απόσπασμα. Οι «Σσυμπερταίοι» φορούν γερμανικές στολές και στο ενεργητικό τους, μόνον από τον Αύγουστο μέχρι το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, καταγράφονται 200 εκτελέσεις αμάχων. Το δυνάμωμα του ΕΑΜικού απελευθερωτικού κινήματος είχε οδηγήσει τους Γερμανούς στην αποδοχή οποιασδήποτε βοήθειας των εξοπλισμένων τμημάτων, των οποίων η φήμη δεν οφειλόταν στη στρατιωτική τους αξιοσύνη, αλλά στις ικανότητες του σφαγέα.

(Κείμενο από και βασισμένο στο βιβλίο του Γιώργου Φαρσακίδη “Μια επαίσχυντη συμφωνία και το ολοκαύτωμα του Χορτιάτη”, Θεσσαλονίκη, 2011)

Συμπεράσματα και διαπιστώσεις

Πάνω από μισό αιώνα μετά το Ολοκαύτωμα, με βάση και τα καινούργια στοιχεία, μπορούμε να συμπεράνουμε με αρκετή σιγουριά αυτά που συνέβησαν.

Τα βαθύτερα αίτια που οδήγησαν στο έγκλημα του ολοκαυτώματος δεν θα μπορούσαν να γίνουν κατανοητά, όσο έπρεπε, αν δεν υπήρχε ένας συσχετισμός με τα κοσμοϊστορικά γεγονότα εκείνης της περιόδου.

Στο «Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη», χαρακτικό του Γιώργου Φαρσακίδη

Μετά την αποκάλυψη της Αγγλογερμανικής Συμφωνίας για την εξουδετέρωση της ΕΑΜικής παρουσίας και την μεταβίβαση της Γερμανικής Κατοχικής εξουσίας στους Βρετανούς, γίνεται φανερός ο λόγος για τον οποίον ο πρωτομάχος Χορτιάτης έπρεπε να πάψει να αποτελεί απειλή.

Με τη δημοσιοποίηση της «Συμφωνίας Κυριών» των Άγγλων με τους Ναζί, γίνονται φανερά και τα κίνητρα της όλης προσπάθειας να συσκοτισθούν και να αποσιωπηθούν οι πραγματικοί λόγοι που οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα, αλλά και να μην αποκαλυφθούν οι υψηλά ιστάμενοι δωσίλογοι αυτουργοί του εγκλήματος.

Από τα γερμανικά αρχεία έχουν γίνει γνωστά τα στοιχεία της προειλημμένης απόφασης για την καταστροφή του χωριού. Έχει γίνει γνωστή και η διαφοροποίηση, μέσα στον Αύγουστο 1944, της μορφής των αντίποινων που οδήγησαν στη γενίκευση της σφαγής (Κάτι που φυσικά δεν το γνώριζαν ο ιερέας και ο πρόεδρος του Χορτιάτη).

Σήμερα ξέρουμε ότι η φρουρά των 400 Γερμανών που συμμετείχαν, μεταφέρθηκε από τη Θεσσαλονίκη στο Ασβεστοχώρι από την προηγούμενη μέρα ή το πρωινό της ίδιας ημέρας. Πως το γερμανικό αυτοκίνητο που χτυπήσαμε μια ώρα περίπου προτού κινήσει η φάλαγγα, δεν ήταν παρά το αναγνωριστικό-προπομπός όπως γίνεται πάντα.

Όσο για τους δυο Γερμανούς πιθανόν τραυματίες που είχαν ξεφύγει, κρίνοντας την απόσταση των εφτά χιλιομέτρων, δεν θα είχαν καν προλάβει να φτάσουν στο Ασβεστοχώρι, προτού αρχίσει να κατεβαίνει η φάλαγγα των αυτοκινήτων.

Το Μνημείο για το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη

«…Τα δε γερμανικά τμήματα μετά την επιδρομή», όπως μας πληροφορούν τα αρχεία, «επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη…»

Μετά τη δημοσίευση των αρχείων του καπετάν Χορτιάτη, έγινε μπορετό να εντοπιστεί, σε σημαντικό βαθμό, η πηγή της παραπληροφόρησης για τον κατά φαντασία «Γερμανό γιατρό», τα αντίποινα και το μπέρδεμα ανάμεσα στις δύο διαφορετικές ενέδρες, που στήθηκαν με διαφορά μιας ώρας στο ίδιο σημείο.

Η τραγωδία του Χορτιάτη υπήρξε ένα από τα επακόλουθα μιας Επαίσχυντης Συμφωνίας. Υπόλογοι του εγκλήματος είναι τόσο οι Γερμανοί, όσο και οι Βρετανοί και ο «ανθός της εθνικοφροσύνης», οι «έντιμοι» συμπολίτες μας, που χρηματοδότησαν εκκολάψανε και καθοδήγησαν τα Τάγματα Ασφαλείας.

(Γιώργος Φαρσακίδης, “Μια επαίσχυντη συμφωνία και το ολοκαύτωμα του Χορτιάτη”, Θεσσαλονίκη, 2011)