25 Φλεβάρη 1946: Ο ύμνος τους ΕΛΑΣ αντηχεί ξανά στους δρόμους της Αθήνας – Χίτες και αστυνομία χτυπούν την πρώτη συγκέντρωση των αγωνιστών του ΕΛΑΣ μετά τη «Βαρκιζα»

Το ημερολόγιο έγραφε 25 του Φλεβάρη 1946, όταν στην οδό Ιπποκράτους, στο τότε θέατρο «Αργυροπούλου» (σήμερα «Διάνα») έγινε η πρώτη μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας γενική συνέλευση των αγωνιστών του ΕΛΑΣ. Ήταν η πρώτη φορά μετά τον αφοπλισμό του ηρωικού Λαϊκού Στρατού, που 5000 Ελασίτες και Ελασίτισσες της Αθήνας και των προαστείων συγκεντρώθηκαν δημόσια, πραγματοποιώντας την εκλογοαπολογιστική συνέλευση του σωματείου τους.

Πλημμύρισαν το θέατρο και η οδός Ιπποκράτους, από την Πανεπιστημίου μέχρι την Ακαδημίας, γράφει ο Ριζοσπάστης την επόμενη μέρα, με τους αγωνιστές της Εθνικής μας Αντίστασης να τραγουδούν «με τον απαράμιλλο ενθουσιασμό τους τον αθάνατο ύμνο του ΕΛΑΣ».

Στην κατάλληλα διακοσμημένη σκηνή του θεάτρου δέσποζε ένα κενοτάφιο που στο πλευρό του στεκόταν τιμητικά ένας Ελασίτης και μια Ελασίτισσα κρατώντας τη σημαία του σωματείου. Στη μνήμη των νεκρών του αγώνα τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή και στη συνέχεια η αίθουσα σείστηκε από το «Πένθιμο εμβατήριο» (Επέσατε θύματα αδέρφια εσείς…) που έψαλλαν με συγκίνηση και αποφασιστικά οι συγκεντρωμένοι αγωνιστές.

Στην αγωνιστική εκδήλωση παραβρέθηκαν αντιπρόσωποι των κομμάτων που συγκροτούσαν το ΕΑΜ, οι στρατηγοί Χατζημιχάλης και Αυγερόπουλος, ο γραμματέας της σοβιετικής πρεσβείας στην Αθήνα, και πολλοί αξιωματικοί του ΕΛΑΣ όλων των βαθμίδων.

Το θέατρο σείστηκε από τα χειροκροτήματα των παραβρισκόμενων όταν διαβάστηκε μήνυμα του ένδοξου ηγέτη του ΕΛΑΣ στρατηγού Στέφανου Σαράφη, που απουσίαζε λόγω ασθένειας. Χαιρετισμούς απηύθυναν επίσης, αντιπρόσωπος του Συλλόγου Εκτελεσθέντων, αντιπρόσωπος του Μητροπολίτη Ηλείας, αντιπρόσωπος του ΚΚΕ, ο παπα-Χολέβας, της 13^ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, ο στρατηγός Αυγερόπουλος, αντιπρόσωπος των τραυματιών και αναπήρων του ΕΛΑΣ κ.ά.

Ανάμεσα στις εργασίες τις συνέλευσης, οι καλλιτέχνες Δήμος Βανδής, Καλή Καλό, Ασπασία Μαυρομμάτη και Ελασίτες αγωνιστές απάγγειλαν ποιήματα εμπνευσμένα από το έπος της Αντίστασης του λαού μας. Στη συνέχεια χορωδία που απάρτιζαν Ελασίτες και Ελασίτισσες τραγούδησαν τον ύμνο του ΕΛΑΝ και άλλα τραγούδια της Αντίστασης και η συνέλευση έκλεισε με τον ύμνο του ΕΛΑΣ που «αντήχησε και πάλι σα νικηφόρος παιάνας στο κέντρο της Αθήνας».

Σε όλη τη διάρκεια της συγκέντρωσης, αγέλες Χιτών και αστυνομικοί είχαν ζώσει τους γύρω χώρους και περίμεναν σαν ύαινες τη λήξη για να επιτεθούν με λύσσα εναντίον των αγωνιστών που διαλύονταν και αποχωρούσαν από το θέατρο. Μια σκηνή της αιματηρής επίθεσης περιγράφει το ρεπορτάζ του Ριζοσπάστη:

«Ένας όμιλος αγωνιστών κατέβαινε τραγουδώντας την οδό Πανεπιστημίου, ακολουθούμενος από Χίτες. Μπήκαν στην οδό Θεμιστοκλέους, όπου έπειτα από σύσταση αστυφυλάκων άρχισαν να διαλύονται προς την πλατεία Κάνιγγος, οδό Πατησίων κλπ. Για να μη ματαιωθεί όμως η δολοφονική ενέδρα των αστυνομικών και των Χιτών, πρώτος ο αστυφύλακας Δ 164 στην πλατεία Κάνιγγος έδωσε το σύνθημα της δολοφονικής επίθεσης. Οι αστυφύλακες με τα κλομπς στα χέρια και με υπόδειξη Χιτών χτυπούσαν άγρια στα κεφάλια τους αγωνιστές. Άλλους τους παρέδωσαν στους Χίτες που τους κακοποιούσαν κανιβαλικά και τους οδηγούσαν στο Τμήμα».

Η επίθεση των Χιτών και των αστυνομικών επεκτάθηκε όταν κατέφτασαν και μπλοκάρισαν το κέντρο της Αθήνας μηχανοκίνητες δυνάμεις καταστολής και επί μια ώρα συνελάμβαναν και κακοποιούσαν αδιάκριτα, ανοίγοντας κεφάλια και  στέλνοντας στα κρατητήρια της ασφάλειας τουλάχιστον 100 άτομα, πολλοί από τους οποίους κρατήθηκαν για «παράνομη συγκέντρωση και διαδήλωση»…

Βέβαια, το προηγούμενο διάστημα ούτε σα σκέψη θα περνούσε από τα κεφάλια των Χιτών και άλλων «εθνικόφρονων» καθαρμάτων, και πρώην συνεργατών των καταχτητών να επιτεθούν μετά από μια καθ’ όλα ειρηνική εκδήλωση στους ένδοξους μαχητές και μαχήτριες του ΕΛΑΣ, που απελευθέρωσαν την Ελλάδα απ’ τα δεσμά του χιτλερικού καταχτητή, όταν κρατούσαν ακόμα πάνω τους τα τιμημένα στα πεδία των μαχών όπλα τους. Όπλα που, με πόνο ψυχής, εξαναγκάστηκαν να παραδώσουν, μετά την υπογραφή της απαράδεκτης συμφωνίας της Βάρκιζας, ένα χρόνο νωρίτερα.

(Φωτογραφία αρχείου, από τις γιορταστικές εκδηλώσεις της απευθέρωσης)