25 Μάρτη 1945 – Η αποικιακή αστυνομία των Βρετανών δολοφονεί 3 Κύπριους λαϊκούς αγωνιστές

Στις 25 Μάρτη 1945 οι αριστερές οργανώσεις της κωμόπολης Λευκονοίκου στην Κύπρο, μετέβηκαν στην εκκλησία της κοινότητας, όπου μετά την δοξολογία, έγινε στο προαύλιο εορταστική εκδήλωση για την επέτειο της ελληνικής επανάστασης το 1821.

Στην εκδήλωση είχε μιλήσει και εκπρόσωπος των Λαϊκών Οργανώσεων όπου στεγάζονταν οι αριστερές οργανώσεις υπό την καθοδήγηση του ΑΚΕΛ, παρά τις προσπάθειες να αποκλειστεί η Αριστερά από τις επίσημες εκδηλώσεις της κοινότητας.

Όταν τα μέλη των Λαϊκών Οργανώσεων επέστρεφαν με πορεία στο οίκημά τους, λίγα μέτρα πριν φτάσουν στο οίκημα όπου θα διαλύονταν, βρέθηκαν αντιμέτωποι με πάνοπλα μέλη της αποικιακής αστυνομίας, τα οποία χωρίς να είχε προηγηθεί το παραμικρό και χωρίς καμιά προειδοποίηση, πυροβόλησαν και σκότωσαν 3 άτομα, τον μαθητή Μιχαλάκη Κουρτέλλα, τον Ανδρόνικο Μιχαήλ και τον Ανδρέα Εξηντάρη.

Από τους πυροβολισμούς τραυματίστηκαν άλλα 12 άτομα, επίσης μέλη των Λαϊκών Οργανώσεων. Οι αποικιοκράτες δικαιολόγησαν την δολοφονική επίθεση ως επέμβαση για να καταστείλουν ταραχές και συγκρούσεις μεταξύ αριστερών και δεξιών. Μόνο που καμιά ταραχή και καμιά σύγκρουση δεν είχε συμβεί. Η πορεία είχε περάσει από το οίκημα που στέγαζε τις δεξιές οργανώσεις χωρίς να υπάρχει οποιαδήποτε ένταση.

Με κοινή τους ανακοίνωση σύσσωμες οι οργανώσεις της κοινότητας, μεταξύ άλλων το εθνικό κόμμα ΚΕΚ, η ΣΕΚ (δεξιά συντεχνία) η αγροτική οργάνωση ΑΤΕ-ΠΕΚ, ο γυμναστικός σύλλογος, η εκκλησιαστική επιτροπή, η ένωση μικροκαταστηματαρχών, η συντεχνία οικοδόμων, το ΑΚΕΛ και άλλα σωματεία, ανέφεραν κατηγορηματικά ότι καμιά σύγκρουση δεν είχε προηγηθεί και ότι η αποικιακή αστυνομία εντελώς απρόκλητα πυροβόλησε και σκότωσε τα μέλη των Λαϊκών Οργανώσεων.

Στην τριμελή ανακριτική επιτροπή που είχε συσταθεί (επικεφαλής βρετανός δικαστής και μέλη Ε/Κ και Τ/Κ δικαστής) ήταν συγκλονιστικές οι μαρτυρίες. O Ευθύμιος Κουρτέλλας, πατέρας του νεκρού 12χρονου μαθητή είπε:

Eίδα το παιδί μου να πέφτει νεκρό μέσα στο αίμα, πάνω στο κατώφλι του εστιατορίου, κοντά στο γεφύρι του ποταμού. Έσκυψα και τον πήρα αγκαλιά ενώ συγχωριανοί μου φώναζαν, φύγε θα σε πυροβολήσουν και σένα. Εγώ τους είπα ας με πυροβολήσουν, ας πάω και γω μαζί με το μωρό μου.

Ο τελευταίος που είχε εξεταστεί ανέφερε (όπως και άλλοι) ότι την στιγμή της δολοφονικής επίθεσης, οι διαδηλωτές πορεύονταν ειρηνικά, φωνάζοντας συνθήματα και τραγούδια της Λευτεριάς.

Παρόλο που όλες οι μαρτυρίες ήταν καταπέλτης ενάντια στην αστυνομία, κανένας δεν τιμωρήθηκε για τις δολοφονίες, ενώ το πόρισμα δεν δόθηκε ποτέ στην δημοσιότητα.

Στην πραγματικότητα η επίθεση ήταν προσχεδιασμένη και αποφασισμένη, λόγω της έντονης και μαχητικής αντιαποικιακής δράσης της Αριστεράς εκείνη την περίοδο.

Από τον τοίχο του Γιάννη Ραμόν