Αι παρακρατικαί οργανώσεις ως παράγων προόδου και ευημερίας
Κοινωνιολογική μελέτη του Μέντη Μποσταντζόγλου
Στις 27 του Μάη 1963 φεύγει από τη ζωή ο αγωνιστής – μάρτυρας της ειρήνης Γρηγόρης Λαμπράκης, που νοσηλευόταν σε κωματώδη κατάσταση (φωτογραφία), έχοντας δεχτεί πέντε μέρες νωρίτερα δολοφονική επίθεση από παρακρατικούς στη Θεσσαλονίκη.
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, πρώην βαλκανιονίκης, υφηγητής της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη και συνεργαζόμενος βουλευτής με την ΕΔΑ, χτυπήθηκε με λοστό στο κεφάλι από τον Μανώλη Εμμανουηλίδη, που βρισκόταν στην καρότσα ενός τρίκυκλου, που οδηγούσε ο Σπύρος Γκοτζαμάνης.
Κακοποιά στοιχεία και οι δυο και άνθρωποι του υποκόσμου, ήταν μέλη της αντικομμουνιστικής οργάνωσης «Καρφίτσα», που καθοδηγούταν από την Χωροφυλακή και την Ασφάλεια Θεσσαλονίκης. Λίγο πριν την δολοφονική επίθεση είχε ολοκληρωθεί συγκέντρωση που είχε οργανώσει στη Θεσσαλονίκη το τοπικό παράρτημα της ΕΕΔΥΕ με ομιλητή τον Γρ. Λαμπράκη. Ενώ στην ίδια συγκέντρωση θα χτυπηθεί από τραμπούκους και το στέλεχος του ΚΚΕ και βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς, που θα δολοφονηθεί αργότερα στη διάρκεια της δικτατορίας, μετά από φριχτά βασανιστήρια.
Ο Μέντης Μποσταντζόγλου (1918-1995), ζωγράφος, σκιτσογράφος, θεατρικός συγγραφέας και ποιητής, πιο γνωστός ως Μποστ, άφησε το στίγμα του στον πολιτισμό μας με την ευρηματική, καυστική και συχνά «δηλητηριώδη» του σάτιρα και την αξεπέραστη και αμίμητη διδακτική ανορθογραφία του. Το κείμενό του που παρουσιάζουμε σήμερα στην Κατιούσα δημοσιεύτηκε στους Δρόμους της Ειρήνης (περιοδικό της ΕΕΔΥΕ), τον Ιούνη του 1963, ένα μήνα δηλαδή μετά τον θάνατο του Γρ. Λαμπράκη. Μια σκιαγράφηση των σχέσεων κράτους – παρακράτους ως συγκοινωνούντα δοχεία, με τον χαρακτηριστικό μοναδικό τρόπο καταγραφής και σατιρικού σχολιασμού της πένας του αξέχαστου Μποστ.
ΑΙ ΠΑΡΑΚΡΑΤΙΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΩΣ ΠΑΡΑΓΩΝ ΠΡΟΟΔΟΥ ΚΑΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ
Κοινωνιολογική μελέτη του Μέντη Μποσταντζόγλου
Ένα φλέγον ζήτημα, το οποίον όλοι οι Έλληνες πρέπει να προσέξωμεν ιδιαιτέρως και να διαφυλάξωμεν ως κόρην οφθαλμού, είναι ο θεσμός των παρακρατικών Οργανώσεων, διότι η συμβολή των εις την πρόοδον της Πατρίδος μας είναι τεραστία.
Άνευ των παρακρατικών οργανώσεων είναι πολύ αμφίβολον εάν θα απερροφώντο 3.000 στέφανα αυθημερόν και θα μας έδιδον τόσην ώθησιν εις την ανθοκομίαν μας. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι εάν μέχρι στιγμής μέγα τμήμα των ανθοπωλών δεν έχη μεταναστεύσει εις την Ολλανδίαν, τούτο οφείλεται εις το ευρύ σχέδιον που έχουν αναπτύξει αυταί αι χρήσιμοι οργανώσεις που εδρεύουν, αναπτύσσονται και πετούν κλώνους αειθαλείς εις τα ωραία θερμοκήπια του Θερμαϊκού.
Χωρίς θόρυβον και χωρίς τυμπανοκρουσίας, μία δραξ φιλασθένων ανθρώπων, εκ των οποίων άλλος είναι καρδιοπαθής, άλλος ψυχοπαθής και άλλος πτερνοπαθής, έχουν αποδυθή εις ένα τιτάνιον αγώνα με ελάχιστα πενιχρά μέσα. Με λοστόν την πίστιν των και υπομόχλιον μίαν μοτοσυκλέτταν, εντός μηνός κατόρθωσαν να ευημερήσουν τους ανθωπώλας, να δώσουν κέρδη εις τους Ιδιοκτήτας των εφημερίδων, να ανθήσουν τας αεροπορικάς συγκοινωνίας, να δώσουν εργασίαν εις όλους τους ιατρούς της Υφηλίου και ο παγκόσμιος τύπος να κινηθή και να γράφη για μας εις μίαν εποχήν που μετά την Αμπατιέλου, μας είχον εντελώς ξεχάσει.
Και επροκάλεσεν ειλικρινήν θλίψιν εις το σύνολον των υγιώς σκεπτομένων Ελλήνων, η πράξις των καλλιτεχνών, λογοτεχνών και συνθετών, που έγραψαν τόσα πράγματα δια τον Λαμπράκην και όμως δεν εύρον δύο λόγους συμπαθείας δια τους καρδιοπαθείς αυτούς πρωτεργάτας της ευημερίας μας.
Φαεινήν εξαίρεσιν τας ζοφεράς εκείνας ημέρας, απετέλεσε μόνον η δήλωσις του γλύπτου Χατζιδάκι δια την σύνθεσιν του κυρίου Τρούμαν και η βαρύνουσα γνώμη του ηκούσθη ως δρόσος διαυγής και άσμα μαντολίνων διά τον υπέροχο Φιλέλληνα πολιτικόν, που προειδών τι τεραστίαν συμβολήν διά την πρόοδον της Ελλάδος θα επέφερον αι παρακρατικαί οργανώσεις, διορατικότατα επροτίμησε να ρίψη την βόμβαν του και να θάψη την Χιροσίμα, παρά να την ρίψη εν Θεσσαλονίκη και να διαλύσει την Στοάν Μοδιάνο.
Δυστυχώς η προσπάθεια των παρακρατικών μας οργανώσεων, ευρίσκει πολλά εμπόδια, διότι ανέκαθεν εις την πατρίδα μας, από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερον, εμφιλοχεύει ο φθόνος και η συκοφαντία και ανακόπτεται προσωρινώς μια δράσις η οποία, εις ωρισμένας περιπτώσεις αριθμεί περίπου 50.000 μέλη. Έφθασαν δε εις το σημείον ορισμένοι εχθροί του Έθνους να συκοφαντήσουν αυτάς [τας οργανώσεις] με ένα ατύχημα που συνέβη εις έναν υφηγητήν, ο οποίος ατυχώς εξέπνευσεν, διά να σπιλώσουν μιάν οργάνωσιν ακίνδυνον που μοχθεί διά το σύνολον.
Πόσον δε άδικος ήτο η συκοφαντία εκείνη, απεδείχθη όταν μετ’ ολίγον εξέπνευσεν και ο Πάπας που ήτο ειρηνιστής και όλοι ηννόησαν αυτομάτως ότι επρόκειτο περί επιδημίας και αι παρακρατικαί οργανώσεις δεν είχον καμμίαν ανάμιξιν εις τας θανατηφόρους αυτάς υποθέσεις. Εκτός τούτου, και οι δύο θάνατοι είχον διαφορετικά συμπτώματα, παρ’ όλον που αμφότεροι επροκάλεσαν Παγκόσμιον θλίψιν και απεβίωσαν μετά τετραήμερον μαρτύριον. Διότι ενώ εις το Μαραθώνιον αυτό διάστημα ο ηρωικός υφηγητής δεν μιλούσε, αντιθέτως ο Πάπας από καιρού εις καιρόν ήτο λαλίστατος και ωμίλει και εις την διάλεκτον Μπεργκάμο. Εν πάσει περιπτώσει, εχάθησαν αμφότεροι. Καθολικός ο ένας, και Διαμαρτυρόμενος κατά των βάσεων ο άλλος και εισήκθον εις το Πάνθεον των Μεγάλων Ειρηνιστών.
Η στάσις των παρακρατικών οργανώσεων κατά τας κρισίμους εκείνας ημέρας που τα πλήθη εκόχλαζαν, ήτο άψογος. Όλα τα συκοφαντηθέντα μέλη παρέμενον μακράν από το προσκήνιον και επενθούσαν μόνοι και ανωνύμως, χωρίς επιδεικτικάς φωνάς και αντιδρώντες με τον τρόπον των, ως αισθητικοί, εις μίαν περίοδον που πέριξ του νεκρού έριζον τα κόμματα αγρίως, τόσον που και ο αρχηγός των Εθνικοφρόνων Βασιλοφρόνων κ. Τουρκοβασίλης εις την Εκκλησίαν ηναγκάσθη να το καυτηριάση, βλέπων μιαν τάσιν μονοπωλήσεως του πένθους. Και αυτό που επρόλαβεν και είπεν ο κ. Τουρκοβασίλης ήτο ορθόν, διότι πράγματι πολλοί Βασιλόφρονες ήθελον να παρουσιάσουν τον Λαμπράκην για δικό τους άνθρωπον κι επίσης και τα Ανάκτορα εκινούντο υπόπτως δια να παρουσιάσουν τον υφηγητήν ως Ειρηνικόν Αυλικόν, πεσόντα εν τη εκτελέσει του καθήκοντος.
Τελικώς με έναν ελιγμόν, ο Πρόεδρος της Βουλής τον ανεγνώρισεν ως Κεντρώον και έτσι ο συνεργαζόμενος μετά της ΕΔΑ φιλειρηνικός βουλευτής, εκηδεύθη από την Μητρόπολιν δημοσία δαπάνη, με 8.000 αστυφύλακας ετοίμους να προτάξουν τα στήθη των διά να προστατεύσουν το φέρετρον του νεκρού, ο οποίος εις όλην του την ζωήν κατετρύχετο από την ψύχωσιν ότι θα τον εδολοφόνουν και επέπρωτο να πάη από φυσιολογικόν θάνατον.
Το πλήγμα δια τας παρακρατικούς οργανώσεις της Βορείου Ελλάδος, υπήρξεν βαρύ. Όλα τα ειρηνικά μέλη επίστευον ελπιδοφόρα μέχρι τελευταίας στιγμής, ότι ο νεκρός θα εκηδεύετο από τον «Άγιον Δημήτριον» της Θεσσαλονίκης. Όταν όμως είδαν τις ελπίδες τους να διαψεύδονται, αγανάκτησαν διά την προσβολήν και πολλοί έφυγαν από τας Στοάς κλείσαντες τα γραφεία των. Βγήκε μάλιστα και η διάδοσις ότι πολλοί εξ αυτών τράβηξαν για το Τρίκερι, απελπισμένοι, ώστε να πέσουν στα νερά και να τους φάνε οι καρχαρίες. Ο πανδαμάτωρ όμως χρόνος που αμβλύνει τας πρώτας εντυπώσεις επέδρασεν ως βάλσαμον εις τις αγνές ψυχές των και ολίγον κατ’ ολίγον άρχισαν να επανέρχονται εις τους πάγκους των.
Αλλά αι φήμαι των βασιλοφρόνων στο διάστημα αυτό είχαν οργιάσει και τα μέλη των παρακρατικών οργανώσεων, που ίσταντο υπεράνω κομμάτων, εδέχθησαν τα συντονισμένα πυρά των φανατικών αυλικών, που έχοντες συμφέροντα με την Φανέλλα και την Πρόνοια, έριξαν το βάρος τους για να συντρίψουν ολίγους επαγγελματίας και πτωχούς βιοπαλαιστάς ιδεολόγους, των οποίων μόνη περιουσία ήτο ένα τρίκυκλον.
Αυτή είναι η αλήθεια, δια τας συκοφαντηθείσας παρακρατικάς οργανώσεις, αι οποίαι λόγω αστοργίας της Κυβερνήσεως και άνευ πόρων, δεν ημπορούν να αποσείσουν τας κατηγορίας. Διότι και αν ακόμη υποθέσωμεν ότι τα μέλη αυτά διέπραξαν έναν φόνον, τούτο έγινε διότι χωρίς θυσίας, δεν νοείται πρόοδος. Εάν δεν μάθωμεν δια ένα νεκρόν, πώς θα παραγγείλωμεν άνθη εις τα καλά καθούμενα; Οι άνθρωποι αυτοί, δεν φονεύουν τον οιονδήποτε άνευ λόγου. Εξετάζουν καλώς με μεγάλην προσοχήν και μελέτην όλους τους υποψηφίους επιστήμονας, και αποφασίζουν την εκτέλεσιν εκείνου ο οποίος εγγυάται μεγίστην απορρόφησιν στεφάνων, εξησφαλισμένην κινητοποίησιν μεταφορικών μέσων και ο οποίος θα δώση εργασίαν εις ανακριτάς, εισαγγελείς, δικαστάς, φωτογράφους, τσιγκογράφους, δημοσιογράφους, πρακτικογράφους, πολυγράφους ακόμα και τάφους. Και αι παρακρατικαί οργανώσεις προκειμένου να ευημερήσουν τόσοι κλάδοι, δεν εξετάζουν με στενά κριτήρια, αλλά βλέπουν πολύ μακριά και με κάποιαν ευρύτητα.
Παρ’ όλον που οι περισσότεροι στερούνται πτυχίου ανωτέρων σπουδών, εν τούτοις με σαφήνειαν και διαύγειαν πρωτοφανή οι ανήκοντες εις τας οργανώσεις έχουν συλλάβει το όλον θέμα της προόδου της Χώρας μας, καταλήξαντες εις το συμπέρασμα ότι δύναμις ανωτέρα και του πετρελαίου και του αλουμινίου και του εξηλεκτρισμού, είναι ο θάνατος. Εάν από καιρού εις καιρόν υπάρχει ένας θάνατος εντυπωσιακός, η Χώρα θα προχωρή με άλματα.
Βεβαίως και ο ξυλοδαρμός ωφελεί, αλλά η ωφέλεια είναι μικρά. Με ολίγα τσιρότα και επιδέσμους, δεν ημπορούν να πληρωθούν οι ξένοι ομολογιούχοι και το κράτος θα είναι αναγκασμένον να φορολογή αγρίως τα σπίτια της οδού Αχαρνών. Ενώ με την ύπαρξιν νεκρών, κινούνται οι καφεπώλαι, τα ανθοπωλεία, οι ιερείς, οι τυπογράφοι των νεκρωσίμων, τα ταξί, οι κατασκευασταί κολλύβων, αυτοί που πουλούν μαύρες γραβάτες, οι βιομηχανίες μαύρων κορδονιών, μαύρων καλτσών, μαύρων πλερέζων και ακόμη και τα υαλοπωλεία, διότι όλο και θα σπάση κανένα φλιτζάνι του καφέ και ο τεθλιμμένος θα το αντικαταστήση.
Εφόσων λοιπόν, ο Χάρων ως ατομική δύναμις κινεί εκτάκτους αμαξοστοιχίας και ανυψώνει αεροσκάφη πλήρη με ιατρούς, νομίζω ότι όλοι οι πνευματικοί άνθρωποι οφείλουν να ανυψώσουν φωνήν διαμαρτυρίας, ώστε όχι μόνον να μην διαλυθούν οργανώσεις πολύτιμοι, αλλά αντιθέτως να ενισχυθούν σημαντικώς και να γίνει παραλλήλως κι ένα είδος διαφωτίσεως, ώστε κάθε 7 Έλληνες να ημπορούν να ιδρύουν ένα σωματείον δια να τονώνεται εις ύψιστον βαθμόν η ευημερία μας.
Να συστηθεί δε εις τους Αξιωματικούς της Αστυνομίας μας και της Εθνικής μας Χωροφυλακής, να περιβάλουν με στοργή και αγάπην τα μέλη αυτών των ορφανώσεων και όχι να τα διώκουν και να τα διαβάλουν, όπως εγένετο μέχρι τούδε. Εάν κυνηγώμεν τα παρακρατικά πρόσωπα και μέλη, είναι ωσάν να τραυματίζωμεν θανασίμως τα ατομικά μας συμφέροντα. Πρέπει να επιδιώκομεν να εφοδιαστούν όλοι με μίαν ταυτότητα, ένα ρόπαλον και να γνωρίζουν που να ημπορούν να κατευθυνθούν διά να εύρουν ένα τρίκυκλον διά τας εκτάκτους ανάγκας εις τας κρισίμους στιγμάς, προκειμένου να ορθοποδήση το Έθνος.
Πόροι διά τα Σωματεία αυτά ημπορούν να εξευρεθούν με μίαν μικράν φορολογίαν των μη εγγεγραμμένων, με μιαν υπεραξίαν επί των αυτοκινήτων, συγχρόνως μ’ έναν έρανον όπως του Καραϊσκάκη, δια να κτισθή εν καιρώ κι ένα Γηροκομείον, ένα «Πιτσώκειον Ίδρυμα» διά τα φιλάσθενα επίτιμα μέλη.
Δεν θέλω να γίνω Κασσάνδρα και μία μάντις των κακών διά να προαναγγείλω τι αποτελέσματα θα έχη μία αδιαφορία μας είς αυτό το φλογερόν ζήτημα. Κρούω τον κώδωνα του κινδύνου, διότι βλέπω μίαν τάσιν διαλύσεως των χρησίμων αυτών οργανώσεων που μοχθούν διά το Σύνολον, και αντιμετωπίζουν παρ’ όλα αυτά μίαν αστοργίαν πρωτοφανή. Μία ιδιωτική πρωτοβουλία που ήρχισεν επί Μεταξά και συνεχίζεται επί των ημερών μας με τας φροντίδας και την αυταπάρνησιν του κ. Γιοσμά, πρέπει να τύχη πάσης ηθικής υποστηρίξεως και όχι να ρίπτεται εις τον κάλαθον των αχρήστων. Δυστυχώς μας διακρίνει μία επιπολαιότης και είμεθα πρόθυμοι υπακούοντες εις τους αριστερούς, να κλείσωμεν τας Στοάς όπου οι άνθρωποι αυτοί έχουν τα γραφεία των και τους δικηγόρους των. Αυτό το πράγμα δεν πρέπει επ’ ουδενί λόγω να συμβή. Οικονομίαι ας γίνουν εις άλλους τομείς.
Επειδή μόνον εις την Θεσσαλονίκην παρουσιάσθη ένας φόνος και μία αξιοζήλευτος δραστηριότης, δεν έπεται ότι αι οργανώσεις των άλλων πόλεων αδρανούν. Μόλις τους δοθή η ευκαιρία θα εκδηλωθούν και αυταί. Είναι πολύ συγκινητικόν να βλέπη κανείς 10 ημέρας μετά τον φόνον του Γρηγόρη Λαμπράκη να υπάρχη αγωνιστική άμιλλα και ενθουσιασμός εις την Ελευσίνα, όπου εκλήθη ο ιερεύς Πειρουνάκης εις απολογίαν και να δώση εξηγήσεις διότι εχαιρέτησε το Πανσπουδαστικόν Συνέδριον.
Επίσης υγιή συμπτώματα βλέπομεν και εις τας Αθήνας με τηλεφωνήματα διαφόρων μελών εις τας εφημερίδας που εκφοβίζουν τους κακούς Διευθυντάς. Μήπως εις την Νίκαιαν δεν τρίβουν εις την μούρην γερόντων 90 ετών εφημερίδας με φωτογραφίας της κηδείας όπου εικονίζονται ρίπτοντες άνθη εις το φέρετρον του νεκρού; Λοιπόν; Τι δείχνουν όλα αυτά; Κάμψιν ή ακατάβλητον ακμήν; Πώς λοιπόν θα τα κλείσωμεν και θα πληγώσωμεν την υπερηφάνειας τόσων μελών;
Δεν ξέρω τι θα κάνετε εσείς πάντως εγώ ουδέποτε θα υπογράψω διά να κλείσουν αι παρακρατικαί οργανώσεις που μας διαφυλάττουν από τους Δράκους κι ένα σωρό κακά. Από την ημέραν που τα μέλη αυτά ανέλαβαν και την καταδίωξην των δράκων, απόλυτος ηρεμία βασιλεύει εις την Θεσσαλονίκην. Όλοι κινούνται ελεύθερα κι ο κ. Ράλλης με τον κ. Βέρρον βγαίνουν εις τον περίπατόν τους χωρίς να φοβούνται τίποτα. Χιλιάδες ταξίαρχοι, στρατηγοί της Χωροφυλακής, ιατροδικασταί, αρεοπαγίται, πηγαινοήρχοντο ελευθέρως και τακτοποίησαν του κόσμου τις δουλειές, χωρίς ένας Δράκος να τολμήσει να εμφανισθή, ούτε για δείγμα. Φαντασθήτε να εμφανίζετο ένας Δράκος και να εχάνετο καμμία δικογραφία ή από τον φόβον τους οι μάρτυρες να αναιρούσαν χρησίμους πληροφορίας και καταθέσεις. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά και ομαλά. Και όλα αυτά τα οφείλομεν εις τας παρακρατικάς οργανώσεις, που εμπνέουν σεβασμόν εις τους φίλους και τρόμον εις τους εχθρούς.
Εάν λοιπόν διάφοροι κινούνται δια να κλείσουν τα γραφεία των εν Θεσσαλονίκη, δεν θα το δεχθώ. Διότι αυτό θα δείξη μεροληψίαν. Ή όλαι θα κλείσουν χωρίς εξαίρεσιν ή όλαι θα μείνουν ανοικταί. Αδικίας εις βάρος της Θεσσαλονίκης, δεν δέχομαι.
Και εις αυτήν την άποψιν μάλλον θα καταλήξω.
ΜΠΟΣΤ.