Άννα Φρανκ – “Παρόλαυτα, πιστεύω ακόμα στην καλοσύνη των ανθρώπων”
Το ημερολόγιό της ανήκει ανάμεσα στις πιο προβεβλημένες μαρτυρίες του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και ειδικότερα της εξόντωσης των Εβραίων, γνωρίζοντας διάδοση σε περισσότερες από 60 γλώσσες.
Ένα από τα ονόματα που συνδέθηκαν άρρηκτα με τη φρίκη του Ολοκαυτώματος και των ναζιστικών εγκλημάτων ήταν εκείνο της Άννας Φρανκ, του μικρού κοριτσιού που κατέγραψε στο ημερολόγιό του, πέρα από τις καθημερινές χαρές και λύπες ενός κοριτσιού στην πρώιμη εφηβεία, την εμπειρία της ναζιστικής κατοχής του Άμστερνταμ και το διαρκή φόβο που κατέκλυζε την ίδια και τους Εβραίους ομοεθνείς της.
Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1929 από Εβραιογερμανική οικογένεια της Φρανκφούρτης, αλλά σε ηλικία 4 ετών κατέφυγε με την οικογένειά της στην Ολλανδία. Όταν η χώρα πέρασε σε γερμανική κατοχή κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, άρχισαν οι μεταφορές Εβραίων στα στρατόπεδα εξόντωσης κι εκεί, από το 1942 και μετά. Η οικογένεια Φρανκ κρύφτηκε σε ένα σπίτι στο Άμστερνταμ στην οδό Πρίνσενγκραχτ 263. Στις 6 Αυγούστου όλα τα μέλη συνελήφθησαν, πιθανόν από προδοσία ή κατά νεότερες έρευνες από επιχείρηση των γερμανικών αρχών κατά της “παράνομης εργασίας”, και η Άννα ματαφέρθηκε στο Άουσβιτς και τελικά στο Μπέργκεν- Μπέλσεν, όπου πέθανε το Μάρτη του 1945 από τύφο.
Το 1947 ο μόνος επιζήσας της οικογένειας, ο Όττο Φρανκ, εξέδωσε τμήματα του ημερολογίου της Άννας, το οποίο ανακάλυψε επιστρέφοντας στο Άμστερνταμ, όπου εξιστορούσε τη ζωή της από τις 12 Ιούνη 1942, όταν το είχε λάβει ως δώρο γενεθλίων, ως την 1η Αυγούσου 1944, λίγο πριν τη σύλληψη. Ο πατέρας εξέδωσε μια λογοκριμένη εκδοχή του ημερολογίου, περικόπτοντας κομμάτια που αφορούσαν ενδοοικογενειακές συγκρούσεις καθώς και κομμάτια στα οποία η έφηβη Άννα ανακαλύπτει το σώμα και τη σεξουαλικότητά της. Ακόμα και πρόσφατα μάλιστα, υπήρξαν αντιδράσεις γονέων σε σχολεία των ΗΠΑ, που θεωρούσαν τα επίμαχα αποσπάσματα “πορνογραφικά”.
Η μεγάλη διάδοση ξεκίνησε με τη μετάφραση του ημερολογίου στ’αγγλικά και την κυκλοφορία του το 1952, καθώς μόνο την πρώτη μέρα πούλησε 45000 αντίτυπα. Υπήρξε ένα από τα πρώτα έργα που τράβηξαν τόσο έντονα την προσοχή στην εξόντωση των Εβραίων, πριν καθιερωθεί διεθνώς η έννοια του ολοκαυτώματος. Το 1957 ιδρύθηκε η Οργάνωση Άννα Φρανκ, που άνοιξε τρία χρόνια μετά το “Σπίτι της Άννα Φρανκ” ένα μουσείο στην οδό Πρίνσενγκαχτ.
Μέχρι σήμερα το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε εξήντα γλώσσες κι έχει πουλήσει πάνω από 25 εκατομμύρια αντίτυπα. Η απήχησή του οδήγησε νενοναζί κι αρνητές του ολοκαυτώματος να αμφισβητήσουν, μερικώς τουλάχιστον την αυθεντικότητα του ημερολογίου, παρότι σχεδόν ολόκληρο το κείμενο δημοσιεύτηκε σε κριτική έκδοση το 1986. Κριτική υπήρξε ωστόσο και από πλευράς εβραϊκών κοινοτήτων στις ΗΠΑ, που θεώρησαν πως αναπαρίσταται επιφανειακά το εβραϊκό δράμα και πως υπήρξε μια εμπορευματοποίηση γύρω από το βιβλίο και το όνομα του αδικοχαμένου κοριτσιού.
Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα του χλωμού κοριτσιού με τα μεγάλα μάτια που “παρόλαυτα πίστευε ακόμα στην καλοσύνη των ανθρώπων” θα παραμείνει για πάντα χαραγμένο στη μνήμη της ανθρωπότητας, όσο εκείνη παραμένει πιστή στη βούλησή της να μην ξεχάσει τη ναζιστική κτηνωδία.
