Comfort women στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: Σκλάβες του σεξ εν ονόματι του Αυτοκράτορα

Ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος βρήκε την Ιαπωνία στο πλευρό των νικητών. Εκείνη περίμενε μέσω αυτής της συμμαχίας να ικανοποιηθούν οι επεκτατικές της ορέξεις σε ασιατικά εδάφη. Η Αγγλία, έχοντας σχεδιάσει περίτεχνα το δικό της ιμπεριαλιστικό σχέδιο κατάφερε να την εξοβελίσει απο το διπλωματικό τραπέζι  Η πολιτική αρχή και η στρατιωτική αρχή της χώρας ήταν εξοργισμένες. Η Ιαπωνία ένιωθε προσβεβλημμένη. Ο ιαπωνικός στρατός είχε καταφέρει, τα τελευταία χρόνια, να αυξήσει τα εδάφη της Αυτοκρατορίας αλλά ό,τι κέρδιζε με αίμα, το έχανε στο τραπέζι της διπλωματίας .

Τόσο στο σινοϊαπωνικό πόλεμο το 1894-1895, όσο και στον ρωσοϊαπωνικό πόλεμο το 1904-1905, η Ιαπωνία ήταν νικήτρια στα πεδία των μαχών, αλλά εξαναγκαζόταν να δώσει πίσω τα εδάφη που είχε κατακτήσει. Το 1910 προσαρτά την Κορέα, όμως εκείνο που επιθυμούσε διακαώ,ς ήταν να κερδίσει τον σεβασμό των μεγάλων αποικιοκρατικών κρατών της εποχής, ώστε η πίτα της Άπω Ανατολής να μοιραστεί και σε εκείνη. Η λήξη του Α’ Π.Π την άφηνε για άλλη μια φορά απέξω..

Βγαίνοντας εκτός παιχνιδιού, αρχίζει να αγνοεί όλο και περισσότερο τις υποδείξεις της Κοινωνίας των Εθνών κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου και συνεχίζει την επεκτατική πολιτική έναντι των γειτόνων της. Το 1933 αποσύρεται απο τον οργανισμό και συνεχίζει τις βλέψεις τις προς τις ολλανδικές κτήσεις στην Ινδοκίνα. Με την απόσυρση της Ιαπωνίας και την άνοδο του Χίτλερ ως Καγκελάριου της Γερμανίας, αρχίζει να δημιουργείται μια σιωπήρη συμμαχία ανάμεσα σε αυτές τις δύο χώρες.

Ο εθνικισμός της Ιαπωνίας, σε αντίθεση με τον εθνικισμό της Γερμανίας δεν αναδύθηκε μέσα απο ένα καταρρακωμένο λαό από τις βαριές επιπτώσεις των συνεπειών του Α’ Π.Π. Οι Ιάπωνες, αντίθετα απο τους Γερμανούς δε ρεζιλεύτηκαν ποτέ, ούτε πλήρωσαν το βαρύ τίμημα της ιμπεριαλιστική τους πολιτικής. Αντίθετα, ο εθνικισμός τους πήγαζε απο τις αλλεπάλληλες νίκες τους έναντι των γειτονικών λαών τους.

Η ιαπωνική κοινωνία ήταν, και ως σήμερα παραμένει, μια ιεραρχική κοινωνία.Οι άνδρες κατείχαν σημαντική θέση μέσα σε αυτή, σε αντίθεση με τις γυναίκες, των οποίων τα δικαιώματα σε πολλούς τομείς της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής δεν υπήρχαν. Οι συνεχείς πόλεμοι και νίκες είχαν προσθέσει γόητρο στον Ιάπωνα άνδρα, που εκείνη την εποχή ήταν ο ανίκητος στρατιώτης. Προστάτης της πατρίδας του, πολεμιστής εναντίον των αδύναμων εχθρών του, ο άνδρας Ιάπωνας έβλεπε την θέση του να ισχυροποιείται μέσα σε αυτό το εθνικιστικό μεθύσι από νίκες.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον που υμνούσε την ”ανδρεία”, ”την μαχητικότητα”, ”την ανωτερότητα” του άνδρα Ιάπωνα, δε θα μπορούσε να μην καλλιεργηθεί και κλίμα σεξισμού απέναντι στις γυναίκες . Οι γυναίκες της Ιαπωνίας έπρεπε όσο ποτέ άλλοτε να παραμένουν πειθήνιες και υποτακτικές, γιατί ο γενναίος και δυνατός άνδρας Ιάπωνας έφερνε νίκες στην χώρα τους. Η κακοποίηση, τόσο των συζύγων, όσο και των ιερόδουλων αυξήθηκε κατακόρυφα μέσα στο πολεμικό κλίμα που ανάβλυζε αγνή τεστοστερόνη…

Αν αυτή ήταν η θέση της γυναίκας στην Ιαπωνική κοινωνία, εύκολα εξάγουμε το συμπέρασμα πώς οι Ιάπωνες στρατιώτες μπορούσαν να συμπεριφερθούν στις γυναίκες του εχθρού του οποίου κατακτούσαν τα εδάφη. Μια από τις πιο τρομερές σφαγές αμάχων συνέβη στην πόλη Ναντσίνγκ το 1937 κατά την διάρκεια του δεύτερου σινοϊαπωνικού πολέμου. Περίπου 20.000 γυναίκες βιάστηκαν και περίπου οι μισές θανατώθηκαν, τις περισσότερες φορές με διαμελισμό… Το μότο του Ιαπωνικού στρατού ήταν πως ”Δεν είσαι πραγματικός στρατιώτης αν δεν βιάσεις”.

Τα στρατόπεδα των ερωτικών σκλάβων…

Το πρώτο στρατόπεδο στήνεται στην Σαγκάη το 1932. Με την επέκταση του Ιαπωνικού στρατού, σιγά -σιγά τα στρατόπεδα διασπείρονται σε όλη την Ασία. Στην Κίνα υπάρχουν 400 τέτοια στρατόπεδα, στις Φιλιππίνες 30, στην Μιανμάρ 50, στην Ινδονησία 40,στα νησιά Σολομώντα 6, στην Ιαπωνία 140.

Το πόσες γυναίκες πέρασαν από αυτά τα στρατόπεδα είναι μια υπόθεση που προκαλεί αψιμαχίες ανάμεσα στην Ιαπωνία και στις υπόλοιπες χώρες. Η Ιαπωνία για πολλά χρόνια αρνιόταν την ύπαρξη τέτοιων στρατοπέδων και όταν τελικά την δεκαετία του 1990 παραδέχτηκε την ύπαρξη τους, ξεκίνησε μια ολόκληρη συζήτηση κατά πόσο αυτές οι γυναίκες εξαναγκάστηκαν ή πληρώθηκαν για τις υπηρεσίες τους.

Ο αριθμός τους διαφέρει ανάλογα με τα αρχεία των κρατών που εμπλέκονται στην υπόθεση. Τα ιαπωνικά αρχεία έχουν υποστεί εκτεταμένη σκόπιμη καταστροφή, με απώτερο σκοπό να μην αποδωθεί δικαιοσύνη μετά τη λήξη του Β’ Π.Π στα θύματα. Τα αρχεία των Κινεζικών και κορεάτικων αρχών είναι αποσπασματικά εφόσον εκείνες οι χώρες βρίσκοταν υπο ιαπωνική κατοχή. Τις περισσότερες πληροφορίες τις αντλούμε απο αρχεία Σοβιετικών εγγράφων απο μυστικές υπηρεσίες ή απο τα ολλανδικά και αυστραλιανά αρχεία.

Περίπου 400 γυναίκες στις ολλανδικές αποικίες πιάστηκαν αιχμάλωτες και μεταφέρθηκαν σε αυτά τα στρατόπεδα με τη βία, ενώ άλλες τόσες ήταν αυστραλιανής καταγωγής. Οι δυτικές γυναίκες προορίζοταν για την ικανοποίηση των ανώτατων αξιωματικών. Ο αριθμός των κινέζων, κορεατισών, φιλιππινέζων και ινδονήσιων γυναικών διαφέρουν ανάλογα την πηγή. Συνολικά υπολογίζονται γύρω σε κάτι περισσότερο από 200.000.

Οι περισσότερες γυναικές προέρχονταν από την Κίνα και την Κορέα. Οι ηλικίες τους κυμαίνοταν μεταξύ 14 έως 30 ετών αν και υπήρξαν μαρτυρίες για μικρότερες ή μεγαλύτερες σε ορισμένες περιπτώσεις. Στην πλειοψηφία τους είχαν εξαπατηθεί πως θα μεταφέροταν στην Ιαπωνία για να δουλέψουν σε εργοστάσια, σα νοσοκόμες σε στρατόπεδα ή να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο Τόκιο… Ορισμένες τις απήγαγαν οι στρατιώτες απο τα ίδια τους τα σπίτια, για άλλες οι ίδιες τους φτωχές οικογένειες τις εμπιστεύοταν στα χέρια κάποιου δικού τους στρατιώτη που υπηρετούσε εξαναγκαστικά και ο ίδιος στον ιαπωνικό στρατό, ώστε να τις μεταφέρει με ασφάλεια στον τελικό προορισμό της εργασίας τους. Αυτοί οι ίδιοι στρατιώτες συχνά εκμεταλλεύοταν τα κορίτσια ως νταβατζήδες όταν αυτές κατέληγαν στο στρατόπεδο.

Οι ιαπωνικές αρχές πάνω σε αυτές τις τελευταίες περιπτώσεις στηρίζει τις όποιες ενστάσεις της για το αν αυτές οι γυναίκες υπήρξαν θύματα πολέμου ή αν εξάσκησαν το επάγγελμα εθελοντικά. Για πολλές δεκαετίες άλλωστε το έγκλημα αυτό δεν υπήρχε… Καμία γυναίκα απ’ όσες υπήρξαν φυλακισμένες δε δήλωσε μετά το 1945 πως βιάστηκε ή κρατήθηκε παράνομα από τον ιαπωνικό στρατό. Τα στόματα άρχισαν να ανοίγουν σιγά σιγά πρώτα στην Κορέα και αργότερα και αλλού κατά τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Σχεδόν 50 χρόνια μετά τα συμβάντα…

Το θέμα του βιασμού στα μέσα του περασμένου αιώνα ήταν ταμπού σε ολόκληρο το κόσμο, πολλώ δε μάλλον στις παραδοσιακές κομφουκιανές κοινωνίες, όπως η κινεζική και η κορεάτικη. Μια γυναίκα που βιαζόταν τελείωνε η ζωή της. Σπανίως κάποιος την παντρευόταν και αν ήθελε να φανεί αγνή και αθώα για τον βιασμό της, κάτω απο οποιασδήποτε συνθήκες και αν αυτός διαπράχτηκε, έπρεπε να αυτοκτονήσει. Αν ζούσε τις περισσότερες φορές εξοβελιζόταν από την κοινωνία, ακόμα και από τη δική της οικογένεια..

Οι γυναίκες κράτησαν το στόμα τους κλειστό για δεκαετίες. Κάποιες πέθαναν χωρίς να αποκαλύψουν ποτέ σε κανέναν τι πέρασαν μέσα στα στρατόπεδα… Οι περισσότερες γύρισαν σακατεμένες απο την κακομεταχείριση.. Γεμάτες αφροδίσεις ασθένειες ή με αφαιρεμένα τα όργανα αναπαραγωγής τους, ωοθήκες και μήτρα λόγω των πολλαπλών τραυματισμών  και των αμβλώσεων που είχαν υποστεί.

Τα ψυχολογικά τους προβλήματα οδηγούσαν πολλές στην κατάθλιψη, στην απομόνωση απο τον κοινωνικό και οικογενειακό περίγυρο, στις κρίσεις πανικού, στην αποφυγή και αποστροφή για κάθε είδους συναναστροφή με το ανδρικό φύλο.

Η ζωή στα στρατόπεδα

Όλες οι μαρτυρίες έχουν κοινά σημεία μεταξύ τους, μέσα απο τα οποία αναδεικνύεται πως αυτά τα περιστατικά είναι αληθινά, και όχι προσπάθεια να διασυρθεί η Ιαπωνία παγκοσμίως, όπως πολλοί ρεβιζιονιστές ιστορικοί και εθνικιστές Ιάπωνες επιμένουν να ισχυρίζονται.

Η ομοιομορφία των δωματίων μέσα στα οποίες οι γυναίκες παρέμεναν φυλακισμένες, αποδεικνύει πως υπήρχε ένας κεντρικός σχεδιασμός των στρατοπέδων, ο οποίος προέβλεπε τέτοιους χώρους.

Κάθε γυναίκα έπρεπε να εξυπηρετεί απο 10 έως 35 άνδρες την ημέρα, ανάλογα με των αριθμό των στρατιωτών που διέμεναν στο στρατόπεδο, καθώς και των αριθμό των γυναικών που ζούσαν ή κατάφερναν να παραμείνουν ζωντανές κατά την διάρκεια των μηνών.

Η περιγραφή της αγριότητας με την οποία οι Ιάπωνες στρατιώτες μεταχειρίζοταν τις γυναίκες, δείχνει πως οι υπεύθυνοι δεν έδιναν καμία πραγματική σημασία για το ποιες θα ήταν οι συνέπειες των πράξεων τους σε περίπτωση που οι οικογένειες των γυναικών πήγαιναν στη διεθνή κοινότητα για βοήθεια. Υπεροψία πως ποτέ δεν θα έχαναν τον πόλεμο, οπότε δεν θα έφταναν ποτέ προ των ευθυνών τους; Γνώριζαν πως στις συντηρητικές κοινωνίες που ζούσαν, όταν η ζωή θα γυρνούσε στην ομαλότητα της,εκείνοι θα έμεναν στο απυρόβλητο γιατι καμία γυναίκα δεν θα τολμούσε να τους καταγγείλει ή ήταν προσχεδιασμένο πως σε κάθε περίπτωση θα φρόντιζαν να εξαφανίσουν στοιχεία; Πιθανόν όλα τα παραπάνω…

” Γεννήθηκα στις 17/11/1919 στην Μανίλα. Ο πατέρα μου ήταν πολιτικός μηχανικός. Όταν ήμουν στο τρίτο έτος της Νομικής με πίεσε να παντρευτώ ένας υπάλληλο του στην εταιρεία κατασκευών που είχε, επίσης πολιτικό μηχανικό.Παντρεύτηκα το 1941. Κάναμε δύο κορίτσια.

Ο άνδρας μου ανέλαβε να κατασκευάσει για τους Ιάπωνες μια γέφυρα που είχαν καταστρέψει οι αντάρτες. Όταν τελείωσε τη γέφυρα, επειδή δεν εμπιστεύονταν τους Φιλιππινέζους, μας ανάγκασαν να οδηγήσουμε πάνω -κάτω πολλές φορές την γέφυρα για να δουν πως όλα είναι καλά.

Μια μέρα ήμουν μόνη στο σπίτι μαζί με την υπηρέτριά μου. Το πρώτο μου παιδί ήταν μόλις 1 έτους, ενώ ήμουν λεχώνα στο άλλο. Ένα ιαπωνικό στρατιωτικό φορτηγάκι σταμάτησε μπροστά στο σπίτι μου και οι Ιάπωνες με ανάγκασαν να πάω μαζί τους αλλιώς θα σκότωναν τα παιδιά μου. Ήταν 1944…

Στην στρατιωτική βάση υπήρχαν και άλλες γυναίκες. Δεν μας άφηναν να μιλήσουμε μεταξύ μας. Μας χτύπαγαν όταν το κάναμε. Ο Ιάπωνας αξιωματικός μου ξεκαθάρισε πως θα έδινα σεξουαλική ικανοποίηση στον ίδιο και στους φίλους του όσο καιρο θα ήμουν κρατούμενη.Την πρώτη φορά που πήγε να με βιάσει αντιστάθηκα, τότε με χτύπησε δυνατά στο πόδι με ένα σιδερένιο γκλομπ. Δεν μπορούσα να σταθώ όρθια από τον πόνο ωστόσο αυτός με βίασε.Τις επόμενες μέρες δεν μπορούσα να περπατήσω από το χτύπημα. Κάθε μέρα έπρεπε να κοιμάμαι μαζί του, 3-4 φορές την βδομάδα ερχόταν και κάποιος φίλος του.

Οι αξιωματικοί ήταν πολύ βίαιοι. Τη δεύτερη μέρα εκεί ένας αλλος βιαστής μου με χτύπησε στην πλάτη με κλωτσιές επειδή έκλαιγα την ώρα που με βίαζε. Το αποτέλεσμα ήταν να μετατοπιστούν δύο πλευρά μου. Κάθε βδομάδα ερχόταν ένας γιατρός, αλλά νοιαζόταν μόνο αν είχαμε κολλήσει κάποιο αφροδίσιο. Παρότι έβλεπαν το πόδι και τα πλευρά ποτέ δεν έκαναν κάτι για αυτά στον 1,5 χρόνο που έμεινα εκεί.

Οι περισσότεροι φίλοι του αξιωματικού τελείωναν γρήγορα. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος γινόντουσαν έξαλλοι μαζί μου. Πονούσα σε όλο μου το σώμα. Πολλές φορές βιάστηκα παρά φύση.Δεν έδειχναν κανένα σημάδι συμπάθειας ή συμπόνιας για ό,τι μας έκαναν. Πολλοί ήταν βρώμικοι. Πολλές φορές με βιάζαν τόσο γρήγορα που δεν μου έβγαζαν καν τα ρούχα και άλλες μου τα έσκιζαν βίαια. Άκουγα τα βράδια αλλες γυναίκες να κλαίνε και να ουρλιάζουν . Ήθελα και εγώ να ουρλιάξω, αλλά φοβόμουν το ξύλο.Ήθελα να ξαναδώ τα παιδιά μου.

Σκεφτόμουν να αυτοκτονήσω πολλές φορές, αλλά δεν ήθελα να αφήσω πίσω τις κόρες μου. Πολλές γυναίκες έτρεχαν προς την πύλη να γλιτώσουν και οι Ιάπωνες στρατιώτες τους έριχναν στο κεφάλι. Δεν είχα κανένα νέο από τους δικούς μου. Μια μέρα άρχισαν να βομβαρδίζουν οι Αμερικάνοι το στρατόπεδο. Μέσα στο χάος καταφέραμε να δραπετεύσουμε. Στην διαδρομή βρήκα ένα αμερικάνικο φορτηγό, τους μίλησα αγγλικά, γιατί ήμουν απόφοιτη αμερικάνικου πανεπιστημίου.Με πήγαν στο σπίτι μου. Εκεί συνάντησα τον άνδρα μου, ο οποίος όσο ήταν εκεί οι Αμερικάνοι ήταν πολύ χαρούμενος και τρυφερός.

Όταν οι στρατιώτες έφυγαν εκείνος μου είπε πως δεν ήθελε να έχει σχέσεις μαζί μου εξαιτίας των όσων είχα γίνει στο κορμί μου απο άλλους άνδρες. Δεν άκουγε τίποτα. Με έβαλε να κοιμάμαι σε ξεχωριστό δωμάτιο και δεν με άφηνε να μένω χωρίς επίβλεψη με τα παιδιά μου. Δεν με άφηνε να τα χαϊδεύω ή να τα φιλάω. Μερικά βραδια ερχόταν στο δωμάτιο μου. Κάναμε άλλο ένα κορίτσι και ένα αγόρι…

Μετά απο λίγα χρόνια μου δήλωσε πως ήθελε να χωρίσουμε, γιατί ερωτεύτηκε μια γυναίκα που δεν είχε κάνει σεξ με άλλους άνδρες.Με έδιωξε απο το σπίτι και έστειλε τα παιδιά μας σε κάποιο συγγενή του στην επαρχία.Κατάφερα για λίγο να πιάσω δουλειά στο Δήμο για να ζήσω, αλλά ύστερα απο λίγα χρόνια έμεινα άνεργη. Ζούσα δίνοντας μαθήματα αγγλικών και από τη βοήθεια γειτόνων.

Όταν είδα την Λόλα Ρόζα στην τηλεόραση έβαλα τα κλάμματα, πήγα να καταθέσω την αλήθεια, πως ναι υπήρχαν αυτά τα στρατόπεδα. Πολλοί γονείς που έμαθαν την αλήθεια, σταμάτησαν τα παιδιά τους απο τα μαθήματα. Δεν μπορώ να συντηρήσω τον εαυτό μου πλέον και ούτε να αγοράσω τα απαραίτητα φάρμακα .

Ζήτω από την ιαπωνική κυβέρνηση με αναγνωρίσει πως μου κατέστρεψε την ζωή ”

Χιλιάδες τέτοιες μαρτυρίες είδαν το φως της δημοσιότητας στις αρχές του 1990. Οι περισσότερες γυναίκες ζούσαν κάτω απο το όριο της φτώχειας. Αρκετές δεν παντρεύτηκαν ποτέ ή αν παντρεύτηκαν δεν μπόρεσαν να κάνουν οικογένεια. Ορισμένες δεν είχαν εξομολογηθεί ποτέ στους συζύγους ή στα παιδιά τους την αλήθεια και όταν αυτό έγινε πολλά παιδιά αποφάσισαν να διακόψουν τις σχέσεις τους με τους γονείς τους.

Οι ιαπωνικές αρχές τις χαρακτήρισε ως πόρνες που τώρα έπαιζαν τα θύματα πολέμου ώστε να εισπράξουν αποζημιώσεις.

Για να ισχυροποιήσει αυτούς της τους ισχυρισμούς χρησιμοποίησε μαρτυρίες Ιάπωνων αξιωματικών και στρατιωτών που παραδέχοταν την ύπαρξη αυτών των στρατοπέδων, αλλά επέμεναν να μιλούν για πορνεία επι χρήμασι και καλή μεταχείριση των γυναικών από τις στρατιωτικές αρχές. Πολλοί εξέφραζαν την λύπη τους για ότι είχε συμβεί και θεωρούσαν την Ιαπωνία υπεύθυνη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν δέχοταν πως αυτό ήταν έγκλημα πολέμου.

Όταν τελικά οι μαρτυρίες πήραν μορφή χιονοστιβάδας και αρχεία των ξένων πρεσβείων άνοιξαν, η Ιαπωνία εξαναγκάστηκε να το παραδεχτεί. Άρχισε τότε μια μακρόχρονη έρευνα η οποία μέχρι και σήμερα δεν έχει ολοκληρωθεί. Πολλές γυναίκες ήδη είχαν πεθάνει, ενώ κάποιες δεν ήθελαν να μιλήσουν για εκείνα τα χρόνια. Με καταστραμμένα αρχεία και στόματα κλειστά η έρευνα εβρισκε συνεχώς μπροστά της τοίχο. Πέρασαν χρόνια μέχρι να διασταυρωθούν στοιχεία και μαρτυρίες, να οριστούν ποσά που έπρεπε να πληρωθούν στα εκάστοτε πληγέντα κράτη..

Ακόμα περιμένουν την δικαίωση

Πολλοί Ιάπωνες πολιτικοί θεωρούν πως οι διεκδικήσεις αυτών των γυναικών διασύρουν την φήμη της χώρας τους στο εξωτερικό για ένα ζήτημα το οποίο για εκείνους δεν είναι τόσο σπουδαίο. Μάλιστα, έχουν πιέσει ώστε να απεγκατασταθούν αγάλματα που έχουν αφιερωθεί στην μνήμη αυτών των γυναικών. Πρόσφατα, οι λιγοστές γυναίκες που βρίσκονται ακόμα στην ζωή ζήτησαν απο τον ίδιο τον Ιάπωνα αυτοκράτορα να τους ζητήσει συγγνώμη, προκαλώντας την οργή των εθνικιστών Ιαπώνων.

Οι τελευταίοι ισχυρίζονται μέχρι σήμερα πως αυτές οι γυναίκες υπήρξαν πόρνες, οι οποίες πληρώθηκαν για τις υπηρεσίες τους και πως υπάρχει κάποια ”εθνική παράδοση” στις γυναίκες αυτών των χωρών. Ισχυρίζονται πως προσέφεραν τις ίδιες υπηρεσίες και στους Αμερικάνους στρατίωτες κατά την διάρκεια των δεκαετιών ’60 και ’70, προσπαθώντας να δηλώσουν την οργή τους που τα αμερικάνικα δικαστήρια έχουν επιδικάσει ήδη εκατομύρια γιέν αποζημίωση στις πληγείσες χώρες.

Αυτοί οι δικαστικοί διακονισμοί μετάξυ των κρατών εξόργισαν εξίσου και τις γυναίκες θύματα. Θεωρούν πως με αυτό το τρόπο τα κρατικά ταμεία θα καρπωθούν την αποζημίωση σαν έγκλημα πολέμου, αδιαφορώντας για την προσωπική και χρηματική ικανοποίηση των θυμάτων . Οι περισσότερες γυναίκες ζουν κάτω απο το όριο της φτώχειας και δεν πιστεύουν πως το κράτος θα τους δώσει το παραμικρό βοήθημα από την αποζημίωση που θα εισπράξει. Για ακόμη μια φορά θα βρεθούν θύματα και εξαπατημένες χωρίς πόρους.

Οι λιγοστές επιζήσασες γυναίκες θα πρέπει τότε να μπούν σε έναν άνισο αγώνας διεκδίκησης αποζημίωσης με το ίδιο τους το κράτος σε μια ηλικία και οικονομική κατάσταση που προφανώς θα οδηγήσει στην νίκη του πρώτου. Όλες εξομολογούνται πως δεν περιμένουν να αποζημιωθούν ποτέ ούτε ηθικά ούτε υλικά, παρ΄όλα αυτά συνεχίζουν αυτόν τον άνισο αγώνα επειδή πλέον δεν μπορούν άλλο να σωπαίνουν…