Cooping: Η εκλογική νοθεία σκότωσε τον ‘Εντγκαρ Άλαν Πόε;

Λένε πως μια πετυχημένη ιστορία πρέπει να ‘χει τρία συστατικά: Σεξ, βία και νοθεία. Η ιστορία που θα διαβάσετε περιέχει δύο από αυτά: τη βία και τη νοθεία. Συγκεκριμένα την εκλογική νοθεία στην Αμερική του 19ου αιώνα (όσοι απογοητεύτηκαν πως δεν θα χει σεξ στην κυριολεκτική του έννοια, κάποια στιγμή θα σας γράψω για τους οίκους ανοχής του Παρισιού, μεταφορικά αυτή η ιστορία έχει και σεξ αν σκεφτείτε τι μέτρα μπορεί να πήρε ο εκάστοτε κυβερνήτης απέναντι στο λαό οπότε win- win).

Ο Εντγκαρ Άλλαν Πόε σήμερα είναι ένας απο τους μαίτρ της λογοτεχνίας του τρόμου και μυστηρίου. Θεωρείται δάσκαλος όλων των μεγάλων συγγραφέων του είδους και απολαμβάνει μετά θάνατον σεβασμό και αναγνωρισιμότητα. Πίσω στην Αμερική του 19ου αιώνα ήταν ένας άφραγκος συγγραφέας που μετά βίας τα έβγαζε πέρα.

Το ”Cooping” ήταν μια συνήθης πρακτική την ημέρα των εκλογών, όπου με την χρήση βίας ένας εκλογέας εξαναγκαζόταν να ψηφίσει χωρίς την θέληση του, συνήθως πολλές φορές, έναν συγκεκριμένο υποψήφιο. Στην Βαλτιμόρη του 1849, το Cooping, την ημέρα των εκλογών ήταν μια εθιμοτυπική πρακτική για πολλά χρόνια πριν καν γεννηθεί ο Πόε. Ήταν το αγαπημένο κυνήγι του κάθε μικροεγκληματία που πληρωνόταν να ασκεί β;iα σε πολίτες και να τους πηγαίνει σηκωτούς στα εκλογικά κέντρα της περιοχής.

To Cooping έχει βαθιές ρίζες στην πολιτική ιστορία .

Το Cooping δεν ήταν μια πρακτική που εφαρμόστηκε στην άξεστη Αμερική της Άγριας Δύσης. Η πρακτική του εκφοβισμού, του ξυλοδαρμού ή και της εξόντωσης των αντιπάλων μας έρχεται απο την εποχή των σπηλαίων. Με την εγκαθίδρυση των πόλεων, τα αταβιστικά μας ένστιχτα περιορίστηκαν, αλλά δεν εξαλείφθηκαν ποτέ.

Ο αγγλικός όρος cooping εμφανίστηκε απο την εποχή που το Ηνωμένο Βασίλειο θέσπισε τους πρώτους νόμους για την ”καθολική ψηφοφορία ”των πολιτών (όσων είχαν ψήφο εκείνη την εποχή με βάση πολλους περιοριστικούς όρους). Νόμοι που άφηναν πολλά κενά τόσο για την μυστικότητα της ψήφου, όσο και για το πόσο ”ελεύθερη βούληση” είχε ο ψηφοφόρος την ώρα που ασκούσε το εκλογικό του δικαίωμα. Αυτά τα μικρά ελαττώματα, σε συνδυασμό με κακοφτιαγμένους ή ανύπαρκτους, στις περισσότερες περιοχές, εκλογικούς καταλόγους, άφηναν περιθώρια στους οπαδούς των εκάστοτε υποψηφίων να πράττουν ό,τι θέλουν προκειμένου να δουν τον πολιτικό της προτίμησης τους να κερδίζει τις εκλογές.

Εκφοβισμοί, ξυλοδαρμοί και λαδώματα ήταν συχνά φαινόμενα πριν τις εκλογές. Μια άλλη πρακτική ήταν η απαγωγή του ψηφοφόρου και ο εγκλεισμός του εντός της οικίας των αντιπάλων μέχρι την ημέρα των εκλογών, όπου λογικά μετά απο βασανισμό θα ψήφιζε ό,τι του έδιναν. Προφανώς…

Το Cooping, ήταν ένα βήμα παραπέρα.. Μια βελτιωμένη έκδοση του τραμπουκισμού των προηγούμενων δεκαετιών. Καθώς οι νόμοι περί ψηφοφορίας γίνονταν πιο αυστηροί σε σχέση με το πώς και που έπρεπε να ψηφίζει κάποιος και την κατάρτιση κάποιων στοιχειωδών καταλόγων, οι πολιτικοί αντίπαλοι έπρεπε να εκμεταλλεύτουν κάθε ευκαιρία που τους δινόταν ώστε να αυγατίσουν τους ψήφους τους σκαρφιζόμενοι διάφορα ευφάνταστα τερτίπια.

Πλήρωναν αδρά τους νταήδες της πόλης να σχηματίζουν συμμορίες την ημέρα των εκλογών και να αρπάζουν από τους δρόμους ανυποψίαστους πολίτες. Με τη χρήση βίας τους εξανάγκαζαν να πιούν τεράστιες ποσότητες αλκοόλ και τους έστελναν με συνοδεία να ..”δηλώσουν με την ψήφο τους την πολιτική τους βούληση”.

Μόλις το θύμα ψήφιζε, ακολουθούσε ένα νέος κύκλος βίας και ποτού ώστε να κρατιέται όσο το δυνατόν πιο πειθήνιο στα χέρια της συμμορίας. Τον μετέφεραν σε σπίτια ή ξενοδοχεία και του άλλαζαν πολλές φορές τα ρούχα, το καπέλο, την περούκα, έβαζαν ψεύτικα γένια ή μουστάκι, τον κούρευαν ή τον ξύριζαν και τον ξαναέστελναν σε κάποιο εκλογικό κέντρο της περιοχής με άλλο όνομα, ”να ξαναδηλώσει με την ψήφο του την ελεύθερη πολιτική του βούληση”.

Αυτή ”η ελεύθερη πολιτική βούληση ” μπορεί και να δηλωνόταν τουλάχιστον 15-20 φορές μέσα στην μέρα μέχρι να κλείσουν οι κάλπες. Κάποιες συμμορίες διέσχιζαν ολόκληρες πόλεις, οργώνοντας ολόκληρη την εκλογική πολιτεία με τους ”πρόθυμους ψηφοφόρους”. Στο τέλος της ημέρας τους παρατούσαν στο δρόμο χτυπημένους, πιωμένους και σε κατάσταση σύγχυσης να ξυπνούν μερικοί ακόμα και στα όρια της επόμενης πολιτείας από εκείνης που διέμεναν.

Εύκολα θύματα των συμμοριών ήταν μετανάστες οι οποίοι, απο τις αρχές του 1800, είχαν την δυνατότητα να πολιτογραφηθούν ως Αμερικάνοι πολίτες και να αποκτήσουν εκλογικό δικαίωμα.Η αδιαφορία των αρχών για τους ”ξένους μη αγγλόφωνους’,’ τους έκανε τόσο εύκολη λεία που πολλοί έχαναν την ίδια τους την ζωή την ημέρα των εκλογών και οι δράστες έμεναν ατιμώρητοι.

Τις περισσότερες φορές άλλωστε ήταν τέτοια η κακή κατάσταση των ψηφοφόρων μετά το τέλος της ημέρας που πολλοί δεν θυμόντουσαν που, πότε, πόσοι και ποιοι τους άρπαξαν (εννοείται και πόσες φορές ψήφισαν.. αλλά και να γνώριζαν, ποιος τολμούσε να πει;).

Πέρασαν αρκετές δεκαετίες ακόμα ώστε η ψήφος να αποκτήσει τις βασικές επτά αρχές που γνωρίζουμε σήμερα (καθολική, άμεση, μυστική, υποχρεωτική, αρχή της ισότητας της ψήφου και αρχή της ελεύθερης και ανόθευτης λαϊκής βούλησης). Στην Αμερική τα τελευταία πρόδηλα περιστατικά cooping σταμάτησαν την δεκαετία του 1920.

Στην Ελλάδα είναι γνωστές οι παρομοιώδεις φράσεις ”τους πηγαίνουν με το καλάμι” ή ” ψήφισαν ως και τα δέντρα”. Είναι γνωστό πως στην χώρα μας μέχρι την μεταπολίτευση τα πράγματα μπορεί να μην είχαν cooping, αλλά είχαν πολύ ξύλο και τρομοκρατία..

Σε πολλές χώρες, οι οποίες βρίσκοταν κάτω από αποικιακό ή δικτατορικό καθεστώς, οι εκλογικές αναμετρήσεις τους γίνονταν κάτω από κλίμα βίας και νοθείας, παρά τους ”επίσημους νόμους ” μέχρι και την δεκαετία του ’90. Η ”νομιμότητα” που προσφέρει σε κάποιον ένα εκλογικό αποτέλεσμα, σύμβολο της δημοκρατικής βούλησης του λαού, είναι κάτι που όλοι οι δυνάστες αυτής της γης έχουν προσπαθήσει να πετύχουν με διάφορους τρόπους κατά καιρούς. Άλλωστε ανοιχτά καμία δικτατορία ή αποικια ή προτεκτοράτο δεν εμφανίζεται ως τέτοιο στο λαό, αλλά σαν ”Δημοκρατία”. Όπως έγραφε και ο Βασίλης Ραφαηλίδης, κάθε Αφρικάνος δικτάτορας με ένα ντάτσουν, δύο οπλοπολυβόλα και μια συμμορία λέει πως εγκαθιδρύει δημοκρατία.

Παρότι το cooping, έχει εξαλειφθεί στις μέρες μας, η πρακτική βίας σε πολλά κράτη την περίοδο των εκλογών είναι συχνό φαινόμενο  ως και σήμερα.

”Οπου δεν τύπτει λόγος τύπτει ράβδος” * ( και όχι ”όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος ” μας το έχει διορθώσει εδώ και χρόνια ο Νίκος Σαραντάκος και μας έμαθε πως δεν το έλεγαν πότε οι αρχαίοι ως παροιμία ) ας πούμε πως ισχύει και το αντίθετο ”Όπου δεν τύπτει ράβδος τύπτει λόγος ” στην σημερινή εποχή. Στην εποχή του διαδικτύου και των λοιπών ΜΜΕ έχουν βρεθεί πιο ”εκλεπτυσμένοι” τρόποι ώστε οι ψηφοφόροι να πηγαίνουν στις κάλπες έχοντας μέσα στο κεφάλι τους συναισθήματα, όπως ο φόβος, η απελπισία και ανημπορία να πράξουν διαφορετικά, επιλέγοντας από τα δύο κακά το ”μη χείρον βέλτιστον”. Και αυτό μια μορφή βίας είναι..

* Η σωστή φράση είναι: ”Ον ου τύπτει λόγος, ούτε ράβδος ” και σημαίνει πως ”Εκει που δεν πιάνει ο λόγος, δεν πιάνει ούτε το ξύλο ” και είναι βυζαντινής προέλευσης. Η παροιμία παραλλάχτηκε τον 19ο αιώνα και έφτασε ως τις μέρες μας σαν αρχαία. Όλοι γνωρίζουμε πως η παροιμία δεν ισχύει και πως μια χαρά πιάνει το ξύλο ως σύστημα πειθούς..ε κτός βέβαια αν είσαι κομμουνιστής ή ερωτευμένος.. ή ερωτευμένος κομμουνιστής οπότε ούτε λόγος, ούτε ξύλο σου αλλάζει τα μυαλά…Αλλά ας επιστρέψουμε στην ιστορία του Πόε..

Ποιός ήταν ο συγγραφέας που έβαλε έναν ερωτευμένο να μιλά με ένα κοράκι;

Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε γεννήθηκε το 1809, 40 χρόνια πριν το πρώιμο θάνατο του, σε μια οικογένεια ηθοποιών. Γνωρίζουμε λίγα πράγματα για την ζωή του. Υπάρχουν πολλές αντιφατικές ιστορίες γύρω απο το πρόσωπο του για το τι χαρακτήρας ήταν, πώς σκεφτόταν για τη ζωή του και ποιές απόψεις είχε. Αυτό συνέβη γιατί η μοναδική αυτοβιογραφία του ήταν γραμμένη από το Ρούφους Ουίλμοτ Γκριζγουόλντ Αμερικάνο εκδότη και κριτικό ο οποίος …μισούσε τον Πόε..

Αυτό που γνωρίζουμε σίγουρα για εκείνον από διάφορες πηγές είναι πως προσπάθησε να γίνει ένας από τους ελάχιστους συγγραφείς εκείνη την εποχή επέμενε να βγάλει χρήματα μόνο απο την συγγραφή. Μια εντελώς λάθος απόφαση, όπως αποδείχτηκε εκ του αποτελέσματος… Ήταν μονίμως άφραγκος, χρεωμένος, εθισμένος στο αλκόολ και δύσκολα στέριωνε σε εφημερίδες και περιοδικά, λόγω του ευερέθιστου και ασυμβίβαστου χαρακτήρα του. Μάλωνε με εκδότες, κριτικούς και συναδέλφους του σε σημείο να τον αντιπαθούν πολλοί και να τον συμπαθούν ελάχιστοι.

Τα διάσημα έργα του, τα οποία σήμερα τα θεωρούμε ”Βίβλο”, για εκείνη την εποχή δεν ήταν παρά ”γελοίες κακοφτιαγμένες ιστορίες φθηνού τρόμου” που μόνο σε φυλλάδες της εποχής μπορούσαν να δημοσιευτούν.. Πράγμα το οποίο έκανε ώστε να μπορεί να ζήσει. Για το διάσημο ποιήμα του ”Το Κοράκι” πληρώθηκε μόλις 9 δολλάρια και, ενώ αναδημοσιεύτηκε σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες της εποχής, ο ίδιος δεν αποκόμισε παρά μόνο μια ισχνή φήμη, η οποία του επέτρεπε να κερδίζει χρήματα μέσω διαλέξεων.

Δούλεψε σε πολλά έντυπα, ωστόσο σε κανένα δεν κατάφερε να μείνει παραπάνω απο 1-2 χρόνια, ενώ μετά το θάνατο της γυναίκας του το 1842, βυθίστηκε όλο και περισσότερο στο αλκοόλ.

Όταν βρέθηκε στο παγκάκι κοντά στο εκλογικό κέντρο σε κανέναν δεν έκανε εντύπωση η κατάσταση του. Όλοι πίστευαν πως βρέθηκε εκεί έπειτα απο μια νύχτα κραιπάλης. Λίγες μέρες αργότερα πέθαινε χωρίς να έχει λύθει το μυστήριο πώς βρέθηκε ντυμένος με ρούχα τα οποία δεν του άνηκαν. Το πιστοποιητικό θανάτου χάθηκε από τα αρχεία του νοσοκομείου λίγο αργότερα και κανείς δεν γνωρίζει ως και σήμερα την πραγματική αιτία του θανάτου του.

Ίσως κάποιος συγγενής ή φίλος θέλοντας να προστατέψει την φήμη του να το αφαίρεσε και να το κατάστρεψε ώστε να μην καταγραφεί ως θάνατος απο αλκοολισμό ή σύφιλη, όπως πολλοί είπαν λίγο καιρό αργότερα..Ίσως, κάποιος να αναγνώρισε τα ρούχα που φορούσε ο Πόε ή να είδε κάτι που δεν έπρεπε και από φόβο να προσπάθησε να εξαφανίσει τα στοιχεία που τον ενέπλεκαν σε μια πιθανή υπόθεση cooping..

Ένας βιογράφος του, πολλά χρόνια μετά το θάνατο του Πόε, το 1872, έγραψε πως πιθανόν ο συγγραφέας να είχε πέσει θύμα cooping όσο ήταν μεθυσμένος και η παραληρηματική του κατάσταση να οφειλόταν σε αυτές τις βιαίες μετακινήσεις και στην σωματική και ψυχολογική πίεση που ίσως υπέστη. Με αυτό τον τρόπο έδινε και μια πιθανή εξήγηση πώς βρέθηκε ο Πόε να φορά ρούχα τα οποία δεν του άνηκαν.

Κανείς δεν πρόκειται να μάθει ποτέ τι συνέβη πραγματικά εκείνο το βράδυ.. Προσωπικά δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιο πιο ταιριαστό θάνατο για έναν τέτοιο συγγραφέα εκτός απο ένα θάνατο γεμάτο μυστήριο .. Εσείς;