Ελλάς Ελλήνων χριστιανών: Η ιστορία ενός συνθήματος
Η φράση αυτή δίδονταν με τη σημασία μίας χώρας, της Ελλάδας, που να ανήκει σε Έλληνες Χριστιανούς. Ως σύνθημα αυτό καθ΄ αυτό, προπαγανδιστικά, είχε μεγάλη επιτυχία αφενός εκ του γεγονότος ότι συνέδεε σε τρίπτυχο χώρα, λαό και θρησκεία, αφετέρου ακουγόταν εύηχα με την επανάληψη του Ελ (Ελλάς – Ελλήνων).
Σαν σήμερα συμπληρώνεται μισός αιώνας από την πρώτη φορά που ακούστηκε από το δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο το χαρακτηριστικότερο σύνθημα της χούντας, το “Ελλάς-Ελλήνων-Χριστιανών”. Αφορμή ήταν ομιλία του δικτάτορα στο Αλεξάνδρειο Μέλαθρον της Θεσσαλονίκης, γνωστότερο ως Παλαί ντε Σπορ, μπροστά σε αγρότες, όπου εξήγγειλε και το διαβόητο λαϊκίστικο μέτρο της διαγραφής των αγροτικών χρεών. Η ακριβής φράση ήταν: “Υπάρχει το ιδανικόν και το ιδανικόν είναι ένα. Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών”. Έκτοτε η φράση επαναλαμβανόταν διαρκώς από τους εκπροσώπους και τα δημοσιογραφικά όργανα του καθεστώτος, γράφτηκε με μπογιά ή αναρτήθηκε με πινακίδες και πανώ σε όλη τη χώρα ως το μικρότερο χωριό, ενώ, όπως θα δούμε και παρακάτω χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον και στον Ελληνικό Στρατό, όπως θα ήταν ανμενόμενο. Πρέπει να σημειωθεί πάντως πως το ιδεολογικό υπόβαθρο του συνθήματος δεν ήταν χουντικής επίνευσης, αλλά κινούνταν απολύτως εντός της παράδοσης του ιδεολογήματος περί “ελληνοχριστιανικού πολιτισμού”, το οποίο αν και πρωτοδιατυπώθηκε από το Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο στα μέσα του 19ου αιώνα, απέκτησε θεσμική κατοχύρωση μετεμφυλιακά, όταν και οριζόταν ρητά ως κατευθυντήριος γραμμή της ελληνικής εκπαίδευσης στο σύνταγμα του 1952. Είναι χαρακτηριστική εξάλλου η αντίδραση του μεγάλου αστού ποιητή Γιώργου Σεφέρη, ο οποίος στο γνωστό αντιδικτατορικό επιγραμματικό του ποίημα “Από βλακεία”, δεν αντιτίθεται στον ίδιο τον νοηματικό πυρήνα του συνθήματος, αλλά στην καπήλευσή των εννοιών που εμπεριείχε από τους δικτάτορες: Ελλάς· πυρ! Ελλήνων· πυρ! Χριστιανών· πυρ! Τρεις λέξεις νεκρές. Γιατί τις σκοτώσατε;
Παρακάτω παραθέτουμε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Ραφαηλίδη, “Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους 1830-1974”, με περισσότερα στοιχεία για τη χρήση του συνθήματος από τη χούντα καθώς και την αντιμετώπισή του από τους αντιπάλους της δικτατορίας, πριν και μετά τη μεταπολίτευση:
