Φρειδερίκη: Από τον ναζισμό στο παρακράτος και στα «παιδικά Νταχάου» (2ο Μέρος)

Δημοσιεύουμε σήμερα το 2ο μέρος του σύντομου ιστορικού αφιερώματος για τη λαομίσητη βασίλισσα Φρειδερίκη. Το 1ο μέρος δημοσιεύτηκε στο προηγούμενο φύλλο του «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου», 5 – 6 Φλεβάρη, με ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία, ζωντανές μαρτυρίες και συνεντεύξεις, για ένα όνομα που συνδέθηκε με ορισμένες από τις πιο μαύρες σελίδες της ελληνικής Ιστορίας.

Το 1963, ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης διατύπωνε σε μια φράση αυτό που ήξεραν όλοι: «Στην Ελλάδα δεν κυβερνά η κυβέρνηση ούτε ο βασιλεύς. Κυβερνά η βασίλισσα Φρειδερίκη». Ηταν αναμενόμενο η άνασσα να γίνει έξω φρενών κι επειδή ήθελε πάντα να έχει την τελευταία λέξη, είπε τη φράση που έστελνε σαφές μήνυμα όπου έπρεπε: «Ας με απαλλάξει κάποιος από αυτόν τον άνθρωπο». Λίγες μέρες μετά την επιστροφή της από το Λονδίνο, στις 22 Μάη, ο Λαμπράκης έπεφτε δολοφονημένος από το παρακράτος στη Θεσσαλονίκη, αναγκάζοντας τότε και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, που σήκωσε το βάρος της ευθύνης, να αναρωτηθεί «Ποιος κυβερνάει αυτόν τον τόπο». Ο γιος του Γιώργος Λαμπράκης συμβάλλει με τη μαρτυρία του, σ’ αυτό το άρθρο, λέγοντας κάτι που του είπε η μητέρα του, όταν ο ίδιος ήταν έφηβος. Οτι, δηλαδή, όταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης είχε πάει στο Λονδίνο για να της ζητήσει την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα, η Φρειδερίκη δεν δέχθηκε να μιλήσουν και τελικά διαπληκτίστηκαν. Τότε – παρουσία των συντρόφων του – τον απείλησε με σηκωμένο δάχτυλο, λέγοντας: «Αυτό θα το πληρώσεις με το αίμα σου».

— Γιώργο, τι ακριβώς δεν συγχωρούσαν εκείνα τα χρόνια στον πατέρα σου;

— Το ότι ενώ ήταν ένας αστός της εποχής, γιατρός, βαλκανιονίκης, που θα μπορούσε να γίνει και καθηγητής πανεπιστημίου, αυτός – έλεγαν – στρεφόταν εναντίον της κοινωνίας που τον …έφτιαξε και προσπαθούσε να την ανατρέψει. Δεν του συγχωρούσαν που πετούσε προκηρύξεις υπέρ της ΕΔΑ, που εξέταζε δωρεάν κόσμο, που ξεγεννούσε άπορες γυναίκες χωρίς αμοιβή, που βοηθούσε φτωχούς κ.λ.π κ.λ.π. Κάτι τέτοια – μαζί και με τις δηλώσεις του για τον ρόλο της – προκάλεσαν τη μεγάλη απέχθεια της Φρειδερίκης για τον πατέρα μου.

— Και αυτή είχε τον τρόπο να απαλλάσσεται από ανθρώπους που δεν «συμπαθούσε»…

— Μην ξεχνάμε πως υπάρχουν και φωτογραφίες δημοσιευμένες στο περιοδικό «Δρόμοι της Ειρήνης», με έναν από τους δολοφόνους του Λαμπράκη, τον Εμμανουηλίδη, δίπλα στην Φρειδερίκη και να χαιρετάει και τον Παύλο.

— Τόσα χρόνια μετά, ρωτάω τον σωστό άνθρωπο: Ο Λαμπράκης ζει;

— Φυσικά και ζει. Οπως ζει κι ο Μπελογιάννης κι ο Πέτρουλας κι ο Νικηφορίδης κι ο Τσαρουχάς και όλοι όσοι έδωσαν τη ζωή τους για τα ιδανικά τους. Ο Λαμπράκης ζει, αφού είναι ζωντανές κι οι ιδέες για τις οποίες αγωνίστηκε και θυσιάστηκε. Οσο η Ελλάδα παραμένει δεμένη στο άρμα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, όσο ματώνουν δίπλα μας οι λαοί με τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και πολέμους, είναι επιτακτική η ανάγκη να δικαιώσουμε όλους τους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους για τα ιδανικά της ειρήνης και της αλληλεγγύης των λαών.

Οι πραγματικοί ένοχοι για τη δολοφονία του Λαμπράκη δεν αναδείχτηκαν ποτέ. Στην 30ή επέτειο της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη, ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας και ανακριτής στην υπόθεση, Χρήστος Σαρτζετάκης, υποστήριξε ότι οι ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας του βρίσκονταν πολύ ψηλά και η αποκάλυψή τους θα οδηγούσε σε αναμόχλευση των πολιτικών παθών.

Οι περιπέτειες δεν τελειώνουν ποτέ, όμως, για την Φρειδερίκη. Στην επόμενη επίσκεψή της στο Λονδίνο, πέρασε ακόμη πιο άσχημα, όταν πλήθος διαδηλωτών την περίμενε, αιφνιδιάζοντάς την, έξω από το ξενοδοχείο της, για να της δώσουν υπόμνημα αποφυλάκισης των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα. Ανάμεσά τους και μια πεισματάρα δασκάλα από το Κάρντιφ, η Betty Bartlett, που έκανε πολύχρονο αγώνα για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στη χώρα μας.

Ζητούσε ν’ αποφυλακιστεί ο σύζυγός της, Αντώνης Αμπατιέλος, ο κομμουνιστής ναυτεργάτης που είχε τιμηθεί από τη βρετανική κυβέρνηση, αφού στον πόλεμο είχε καταφέρει να στρατολογήσει χιλιάδες ναυτικούς για τη συμμαχική εμπορική ναυτιλία. Τον Απρίλη του 1963, λοιπόν, η βασίλισσα Φρειδερίκη, στο Λονδίνο, αρνείται να μιλήσει στην Αγγλίδα δασκάλα και έτσι δημιουργείται μια ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα μεταξύ τους.

Σήμερα ο ανιψιός του Αντώνη και της Μπέτυς Αμπατιέλου, Μάκης Αμπατιέλος, λέει: «Το πολυσυζητημένο χαστούκι, που τάχα έδωσε η Μπέτυ στην Φρειδερίκη, δεν δόθηκε ποτέ. Ηταν ένα ψέμα που σκέφτηκε η ίδια η βασίλισσα να διαρρεύσει, πιστεύοντας ότι θα την εξυπηρετούσε την ίδια και θα εξέθετε την Μπέτυ… Πολύ αργότερα, όμως, παραδέχθηκε στο βιβλίο της ότι δεν υπήρξε χαστούκι κι ότι απλώς η Αμπατιέλου “με άρπαξε από τους ώμους και με στριφογύρισε”».

— Είναι αλήθεια πως της απαγόρευσε την είσοδό της εδώ;

— Κάθε φορά που επιχειρούσε η Μπέτυ να επισκεφτεί την Ελλάδα, την συλλαμβάνανε στο αεροδρόμιο και την γύριζαν πίσω. Θυμάμαι, μου έδωσαν και εμένα, που ήμουν τότε πιτσιρικάς, μια ανθοδέσμη να της δώσω, αλλά δεν πρόλαβε ούτε να με φιλήσει. Την άρπαξαν κι έφυγαν. Τις δυο φορές που κατάφερε να έρθει, ήταν γιατί εξοργίστηκε η βασίλισσα Ελισάβετ με την Φρειδερίκη που δεν επέτρεπε την είσοδο σε μια Αγγλίδα υπήκοο κι έτσι, κατόπιν παρέμβασής της, δόθηκε άδεια από τον Πιπινέλη να της επιτραπεί να δει τον θείο μου στις φυλακές της Αίγινας. Παρ’ όλα αυτά, εντελώς ξαφνικά, τρεις μέρες μετά, στον Πειραιά, ασφαλίτες της δίωξης του κομμουνισμού τη συνέλαβαν και την έστειλαν πάλι πίσω.

— Τι εικόνα είχε φτιάξει το παιδικό σου μυαλό για την Φρειδερίκη;

— Είχα πάει μικρός πολύ να δω τον πατέρα μου που ήταν εξόριστος στον Αη Στράτη. Με είχαν βάλει πάνω σε μια μαύρη γαϊδούρα για να φτάσω μέχρι εκεί. Κάποια στιγμή, η γαϊδούρα κάνει μια απότομη κίνηση και με ρίχνει κάτω. Αρχισα να κλαίω θυμωμένος και τότε ξέρεις τι έκανα; Για να την εκδικηθώ, ονόμασα τη γαϊδούρα «Φρειδερίκη».

Στην αυτοβιογραφία της, με τίτλο «Μέτρον Κατανοήσεως», τέσσερα κεφάλαια είναι αφιερωμένα στους άνδρες που σημάδεψαν τη ζωή της: Τον Παύλο, σύζυγό της και βασιλιά, τον Αμερικανό στρατηγό Τζορτζ Μάρσαλ και τον Νοτιοαφρικανό ηγέτη Γιαν Σματς. Λείπουν όμως ο αρχηγός της CIA, ο Αλεν Ντάλες, και οι πολυσυζητημένες ιδιαίτερες προσωπικές τους επαφές, αλλά και η ολέθρια σχέση της με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Σε άρθρο του συγγραφέα Στίβεν Κίντσερ, στους «New York Times», αναφέρεται: «Το 1958 η Φρειδερίκη σε μια περιοδεία στις ΗΠΑ, επισκέφτηκε τον Αλεν Ντάλες στα κεντρικά της CIA. Οι δυο τους έμειναν μόνοι στο γραφείο του αρχηγού για περίπου μία ώρα, έως ότου ένας ακόλουθος χτύπησε την πόρτα. Μην ακούγοντας κάποια απόκριση, πέρασε μέσα. Βρήκε το γραφείο άδειο, άκουσε όμως φωνές από το διπλανό δωμάτιο, που το χρησιμοποιούσαν ως αποδυτήριο. Λίγο αργότερα βγήκαν από εκεί ο Ντάλες και η βασίλισσα. Επιστρέφοντας η Φρειδερίκη δήλωνε: “Τον λατρεύουμε αυτόν τον άνθρωπο!”. Λέγεται πως το 1950 εισηγήθηκε στον Μάρσαλ ότι “σε περίπτωση Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελλάδα θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί από τους συμμάχους ως αιχμή του δόρατος σε μια επίθεση εναντίον του μαλακού υπογαστρίου της Ρωσικής Αυτοκρατορίας”».

Ενας άλλος άντρας όμως (47 χρόνια μεγαλύτερός της αυτός) έμελλε να επισκιάσει και τον αρχηγό της CIA και τον υπουργό. Αυτός υπήρξε ο μέγας γκουρού της. Μιλάμε για τον ηγέτη της Νότιας Αφρικής Γιαν Σματς, με τον οποίο έζησε έναν πλατωνικό έρωτα. Αυτός ο ισχυρός άντρας την μύησε στον αποκρυφισμό και της εμφύσησε ρατσιστικές απόψεις.

Μετά το αποτυχημένο αντικίνημα του Κωνσταντίνου (13 Δεκέμβρη 1967) για την ανατροπή της δικτατορίας, η Φρειδερίκη ακολούθησε την οικογένειά της στο εξωτερικό. Ο ελληνικός λαός στο δημοψήφισμα του 1974 κατάργησε τη μοναρχία. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της ασχολήθηκε με τον μυστικισμό και τις θρησκείες της Ανατολής, ταξιδεύοντας συχνά στην Ινδία.

Η Φρειδερίκη, η βασίλισσα που ήθελε – και το κατάφερε – να γίνει βασιλιάς, πέθανε από ανακοπή καρδιάς, στη Μαδρίτη τέτοιες μέρες, πριν από 41 χρόνια, στη διάρκεια βλεφαροπλαστικής. Ηταν 64 ετών.