22 Ιούνη 1944: Επιχείρηση «Μπαγκρατιόν» – Η μεγαλύτερη ήττα του Χίτλερ

22 Ιούνη 1941: «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα». Οι σιδερόφρακτες ορδές των «Όρκ» του Χίτλερ εισβάλουν στην ΕΣΣΔ. Ο «κεραυνοβόλος πόλεμος» που γονάτισε τη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη της εποχής (Γαλλία) σε 10 μέρες, στρέφεται στα ανατολικά. Πάει να βρει το «Ζωτικό χώρο» της επαγγελίας του Χίτλερ. Τις πεδιάδες της Ουκρανίας, τα μεταλλεύματα των Ουραλίων και του Ντονέσκ και τα πετρέλαια του Μπακού. Ο διαρκής πόθος και σχεδιασμός των αντικομουνιστών όλου του κόσμου μπαίνει σε εφαρμογή. Οι διπλωμάτες, ο τύπος κι οι μυστικές υπηρεσίες της δύσης συμφωνούν με το Χίτλερ στην εκτίμηση ότι σε ένα μήνα η ΕΣΣΔ θα πέσει. Το στηρίζουν σε δύο εκτιμήσεις: Πρώτο: Ο λαός της Ρωσίας, της Ουκρανίας κλπ. θα ενωθεί με το Χίτλερ για να ανατρέψει τον  Στάλιν και τον κομμουνισμό που υποτίθεται ότι δεν τον θέλει κανείς. Δεύτερο: Οι λεγόμενες «εκκαθαρίσεις» στον κόκκινο στρατό τον αποδυνάμωσαν τόσο που δεν μπορεί να αντισταθεί. Οι βασικοί τροφοδότες αυτών των «εκτιμήσεων»: ο Γκαίμπελς κι ο Τρότσκι. Στις 8/10/41 μάλιστα η Γερμανική διοίκηση ανακοινώνει ότι… πήρε τη Μόσχα. Το τι τους περίμενε εκεί, στις 6/12/41, είναι άλλη ιστορία. Η πρώτη μεγάλη πίκρα της εκστρατείας τους. Του Αγίου Νικολάου του Ναζιστοφάγου ανήμερα.

22 Ιούνη 1944: «Επιχείρηση Μπαγκρατιόν». Ο Στάλιν έχει δεσμευτεί στον Τσώρτσιλ και στο Ρούσβελτ ότι όταν θα γίνει η απόβαση στη Νορμανδία (6/6/1944), ο κόκκινος στρατός θα χτυπήσει σ’ όλο το μήκος του ανατολικού μετώπου με δύναμη που να μην αφήνει περιθώρια στο Χίτλερ για ενίσχυση των δυνάμεών του στη Νορμανδία. Στις 22 Ιούνη του 1944, 2.300.000 σοβιετικοί στρατιώτες χτυπούν τη Βέρμαχτ στο Ανατολικό Μέτωπο, από τη Βαλτική Εσθονία, μέχρι τη Ρουμανία της Μαύρης Θάλασσας. Ο Αμερικάνος διπλωμάτης Τσ. Μπόλεν στο βιβλίο του «η μεταβολή της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ», γράφει: «Τα σοβιέτ εκπλήρωσαν τίμια τις υποχρεώσεις τους με βάση τα συμφωνημένα και άρχισαν την επίθεση τη στιγμή που έπρεπε, δίνοντας πραγματική βοήθεια στους συμμάχους».

Στη Νορμανδία τις πρώτες μέρες της απόβασης πολεμούν το πολύ 250.000 στρατιώτες όλων των αντιπάλων. Στο Ανατολικό μέτωπο μετά την επιχείρηση Μπαγκρατιόν, πολεμούν 3.500.000 Σοβιετικοί και Γερμανοί. Στο έδαφος της Λευκορωσίας, της Ουκρανίας και της Ανατολικής Πολωνίας, εξελίσσεται η μεγαλύτερη μάχη του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Οι ναζί όχι μόνο δε μπορούν να αποσπάσουν δυνάμεις για να ενισχύσουν την άμυνά τους στο μέτωπο της Νορμανδίας, της Νότιας Γαλλίας και της Ιταλίας, αλλά μεταφέρουν εσπευσμένα από εκεί δυνάμεις στο ανατολικό μέτωπο μπας και… Αλλά πού…

Στη Νορμανδία πολεμούν με 30 μεραρχίες και στο Ανατολικό μέτωπο την ίδια στιγμή με… 165 μεραρχίες. Μέσα σε δυο μήνες, μέχρι τις 19 Αυγούστου του ίδιου έτους, ο Χίτλερ έχει υποστεί τη μεγαλύτερη ήττα της ιστορίας του. Όχι εκεί που λέει η σύγχρονη προπαγάνδα, δηλαδή στη Γαλλία της D-Day, αλλά στην Λευκορωσία και στην Πολωνία.

Η «επιχείρηση Μπαγκρατιόν» ήταν η μεγαλύτερη νίκη των Σοβιετικών εναντίον των Γερμανών σ’ όλο τον πόλεμο. Οι απώλειες των Γερμανών ήταν 300.000 νεκροί, 250.000 τραυματίες, 120.000 αιχμάλωτοι. Μόνο σε στρατηγούς, είχαν 9 νεκρούς, 22 αιχμάλωτους, 1 αγνοούμενο και 2 που αυτοκτόνησαν. Οι ναζί έχασαν εντελώς 20 μεραρχίες κι άλλες 50 μεραρχίες τους κατακερματίστηκαν. Καταστράφηκαν 2.000 τανκς και πάνω από 50.000 άλλα οχήματα. Ο Γερμανικός στρατός έχασε περίπου το ένα τρίτο των δυνάμεών του στο Ανατολικό Μέτωπο. Οι Σοβιετικές απώλειες σε άνδρες ήταν περίπου οι μισές. 178.507 νεκροί και αγνοούμενοι και 587.308 τραυματίες.

Ο κόκκινος στρατός προωθήθηκε πάνω από 500 χιλιόμετρα, μέχρι την Ανατολική Πρωσία. Μετά το τέλος της επιχείρησης, το μεγαλύτερο μέρος της υπό κατάληψη Σοβιετικής γης είχε ελευθερωθεί και οι Σοβιετικοί κατάφεραν να προωθηθούν στη Ρουμανία και την Πολωνία, μέχρι έξω από τη Βαρσοβία.

Η «ομάδα στρατιών κέντρο» της Βέρμαχτ, διαλύθηκε εντελώς. Η «ομάδα στρατιών βορράς» αποκόπηκε από το υπόλοιπο μέτωπο και περικυκλώθηκε, αφού πρώτα σπρώχτηκε 100 χιλιόμετρα μακριά από το Λένινγκραντ, που το πολιορκούσε επί τρία χρόνια. Στο νότο, με ταυτόχρονες επιχειρήσεις του κόκκινου στρατού, απελευθερώθηκε το μεγαλύτερο μέρος και της Ουκρανίας. Το γερμανικό μέτωπο στην ανατολή δεν ήταν πια μια ενιαία γραμμή. Ο «κεραυνοβόλος πόλεμος» άλλαξε κατεύθυνση προ πολλού. Επόμενο βήμα για τον κόκκινο στρατό ήταν η Γερμανία και το Βερολίνο. Και οι πεδιάδες της κεντρικής Ευρώπης ήταν ιδανικές για προέλαση τεθωρακισμένων σχηματισμών.

ΤΙ ΜΕΣΟΛΑΒΗΣΕ ΑΥΤΑ ΤΑ ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

Η Μόσχα, όπου σταμάτησε η «κεραυνοβόλα επίθεση» των στρατιών των ναζί. Το Στάλινγκραντ  όπου η ανθρωπότητα κοίταξε πρώτη φορά κατάματα την δυνατότητα της νίκης κι ένοιωσε κάποια αισιοδοξία. Το Κουρσκ, όπου οι ναζί άφησαν πολλά κομμάτια της «σπονδυλικής στήλης» της τσακισμένης πολεμικής μηχανής τους. Το Λένινγκραντ της αντοχής και της τρίχρονης ηρωικής αντίστασης. Τα σαμποτάζ των ανταρτών στα μετόπισθεν των Γερμανών. Η οργάνωση όλης της οικονομίας της ΕΣΣΔ σε στρατιωτική βάση. Η τεράστια αύξηση της παραγωγής όπλων στα κόκκινα εργοστάσια που είχαν μεταφερθεί πίσω από τα Ουράλια, ώστε ο κόκκινος στρατός να έχει σημαντική υπεροπλία. Η παραγωγή νέων πιο αποτελεσματικών όπλων για τον κόκκινο στρατό. Η αναβάθμιση της στρατηγικής ικανότητας των σοβιετικών επιτελείων από την απόκτηση εμπειρίας και εκπαίδευσης. Η Σοβιετική Πολεμική Αεροπορία που απέκτησε για πρώτη φορά τον πλήρη εναέριο έλεγχο πάνω από τα πεδία των μαχών. Η συνολική μεταστροφή του πολέμου υπέρ των συμμάχων και στα άλλα πολεμικά μέτωπα της Αφρικής, της Ιταλίας, του Ειρηνικού και τελικά της Δυτικής Ευρώπης.

ΟΙ ΔΥΟ ΠΑΡΕΛΑΣΕΙΣ

Σίγουρα η επιλογή της ημερομηνίας της 22 Ιούνη για την πραγματοποίηση της επιχείρησης Μπαγκρατιόν, δεν ήταν χωρίς σημειολογική σημασία. Σε τρία χρόνια ήρθαν τα πάνω κάτω στον πόλεμο. Κάποιοι μιλούν για εκδίκηση του Στάλιν για την «επιχείρηση Μπαρμπαρόσα».

Όπως και οι δυο παρελάσεις που διέταξε ο Στάλιν δεν ήταν χωρίς σημειολογική σημασία.

Στις 7 Νοεμβρίου 1941, έγινε παρέλαση προς τιμή της Οκτωβριανής επανάστασης, παρ’ όλο που ο Χίτλερ διαφήμιζε (κι όλη η ανθρωπότητα νόμιζε ή φοβόταν) ότι η Μόσχα έπεσε. Τα στρατεύματα που παρέλασαν, πήγαιναν κατ’ ευθείαν στη μάχη, που βρισκόταν μερικές δεκάδες χιλιόμετρα από την κόκκινη πλατεία, με σκοπό (και αποτέλεσμα) να τη σπρώξουν 200 – 300 χιλιόμετρα δυτικότερα. (Δείτε το). Το μήνυμα είχε δοθεί: «Μέχρι εδώ». Κι ο Στάλιν έμεινε στη Μόσχα μαζί με τον Ζούκοφ να δείξει ότι το εννοεί.

Η δεύτερη παρέλαση, πάλι με προσωπική εντολή του Στάλιν, έγινε στη Μόσχα στη διάρκεια της επιχείρησης Μπαγκρατιόν, στις 17 Ιουλίου 1944. Ήταν «η παρέλαση των ηττημένων». 57.000 αιχμάλωτοι Γερμανοί στρατιώτες και αξιωματικοί διέσχισαν μια μικρή απόσταση μέσα στο κέντρο της Μόσχας, με τα κεφάλια κατεβασμένα, με συνοδεία πεζών και έφιππων στρατιωτών του κόκκινου στρατού και κάτω από τις βλαστήμιες του πλήθους. Των ανθρώπων που έβλεπαν στο πρόσωπό τους ταπεινωμένο το βάρβαρο κατακτητή που τους βασάνισε και ταυτόχρονα έβλεπαν την νίκη των σοβιετικών όπλων. Ο κόσμος πήρε το μήνυμα. Οι Γερμανοί ένοιωσαν την ήττα πρώτη φορά τόσο ζωντανή και εμφανή. Μετά την επιχείρηση Μπαγκρατιόν, οργανώθηκε και η απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ από Γερμανούς αξιωματικούς. Οι σύμμαχοι της Γερμανίας, η Φινλανδία, η Ουγγαρία και η Ρουμανία, άρχισαν να σκέπτονται πως θα «αραιώνουν» από τον θανάσιμο εναγκαλισμό του Χίτλερ για να μη βρουν την ίδια μοίρα. (Δείτε το σχετικό βίντεο).

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο «ΜΠΑΓΚΡΑΤΙΟΝ»

Η επιχείρηση ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Ρώσου στρατηγού Πιοτρ  Μπαγκρατιόν, που τραυματίστηκε θανάσιμα στη Μάχη του Μποροντίνο τον 19ο αιώνα, όταν οι Ρώσσοι αντιμετώπισαν πάλι ένα μεγάλο και νικηφόρο (μέχρι που να φτάσει στη Μόσχα) στρατό, αυτόν του Ναπολέοντα.