“Φως εξηντλημένης στήλης” – Η απόφαση του κακουργιοδικείου για την υπόθεση Γρ. Λαμπράκη

Αυτές τις μέρες είναι η επέτειος της απόφασης του κακουργιοδικείου για την υπόθεση της δολοφονίας του Γρ. Λαμπράκη και τον τραυματισμό του Γ. Τσαρουχά. Αντιγράφουμε και δημοσιεύουμε ένα σχετικό απόσπασμα από το βιβλίο του Σπ. Λιναρδάτου “από τον Εμφύλιο στη Χούντα”.

Θα κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο με την επίσημη δικαστική κατάληξη των αιματηρών γεγονότων της Θεσσαλονίκης της 22ας Μαΐου 1963. Στις πρώτες πρωινές ώρες της 27ης Δεκεμβρίου 1966, ύστερα από τριών μηνών διαδικασία, λήγει η δίκη για τη δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη και το σοβαρό τραυματισμό του Γ. Τσαρουχά, με την ετυμηγορία των ενόρκων και την απόφαση του κακουργιοδικείου Θεσσαλονίκης. Με την ετυμηγορία τους, οι ένορκοι αποφαίνονται ότι ο Σπ. Γκοτζαμάνης και ο Ε. Εμμανουηλίδης δεν είναι ένοχοι για “ανθρωποκτονία εκ προθέσεως” σε βάρος του Γρ. Λαμπράκη (παμψηφεί). Δεν είναι ένοχοι οι Ε. Καπελώνης και Ξ. Γιοσμάς ηθικής αυτουργίας για “ανθρωποκτονία εκ προθέσεως” σε βάρος του Γρ. Λαμπράκη. Ο Γκοτζαμάνης είναι ένοχος ότι προξένησε “εκ προθέσεως” με το τρίκυκλο “θανατηφόρο σωματική κάκωση” στο Γρ. Λαμπράκη. Ο Εμμανουηλίδης είναι ένοχος απλής συνέργειας. Για τον Γκοτζαμάνη συντρέχει το ελαφρυντικό του “προτέρου εντίμου βίου” και για τους δύο, το ελαφρυντικό ότι… δεν κινήθηκαν από ταπεινά ελατήρια. Για το βαρύ τραυματισμό του Γ. Τσαρουχά κρίνεται ένοχος μόνο ο Χρ. Φωκάς. Δεν είναι ένοχοι “παραβάσεως καθήκοντος εκ προθέσεως” οι αξιωματικοί της χωροφυλακής: Κ. Μήτσου, σρατηγός Ε. Καμουτσής, συνταγματάρχης Μ. Διαμαντόπουλος, αντισυνταγματάρχης Κ. Δόλκας και Δ. Σέττας, ταγματάρχες Τρ. Παπατριανταφύλλου, μοίραρχος.

Με βάση αυτήν την ετυμηγορία των ενόρκων, για την οποία ο εισαγγελέας της έδρας Παύλος Δελλαπόρτας θα πει στην αγόρευσή του ότι σε ορισμένα σημεία της θυμίζει “φως εξηντλημένης ηλεκτρικής στήλης”, το δικαστήριο επιβάλλει τις ακόλουθες ποινές: στο Σπ. Γκοτζαμάνη κάθειρξη 11 ετών, στον Εμ. Εμμανουηλίδη κάθειρξη 8 1/2 ετών, στο Χρ. Φωκά φυλάκιση 15 μηνών, στον Ξ. Γιοσμά, φυλάκιση ενός έτους. Και μικρότερες ποινές (για “διατάραξιν οικιακής ειρήνης”) στους Γ. Λεονάρδο, Γ. Ντόγκα, Ξ. Παραπάρα, Ο. Κοντουλέα και Ν. Παπαδόπουλο.

Ασφαλώς, στην ετυμηγορία των ενόρκων, καθώς και στο γεγονός ότι κανένας από τους κύριους κατηγορουμένους δεν άνοιξε το στόμα του και δεν έδωσε κάποιο νήμα για να αποκαλυφθούν οι πραγματικοί εμπνευστές του Γρ. Λαμπράκη, επέδρασε και το νέο πολιτικό κλίμα που έχει δημιουργήσει η βασιλική εκτροπή και η κυβέρνηση των αποστατών. Η ΕΡΕ πανηγυρίζει για την απόφαση, γιατί ασφαλώς δεν αντιλαμβάνεται ότι η ετυμηγορία των ενόρκων είναι περισσότερο νίκη του παρακράτους παρά δική της, ο Π. Κανελλόπουλος, σε μακρές δηλώσεις του, στις 30 Δεκεμβρίου 1966, ανάμεσα σε άλλα, αναφέρει: “επί τρία έτη και επτά μήνας διεσύρθη το όνομα της Ελλάδος (…) Και τώρα έρχεται, μάλιστα, η ελληνική δικαιοσύνη και αποκρούει, εις την περίπτωσιν του Λαμπράκη, τον εκ προθέσεως φόνον; Τι να είπω δια τας συκοφαντίας εις βάρος του ιδρυτού της ΕΡΕ; (…) Τι να είπω δια την ανίερον εκμετάλλευσιν του τραγικού τέλους ενός ατυχούς συναδέλφου (…) προς τον εθνικώς και ηθικώς απαράδεκτον σκοπόν της ενσταλάξεως εις τας αθώας ψυχάς ανίδεων ελληνοπαίδων του δηλητηρίου του μίσους κατά του κράτους κατά των Σωμάτων Ασφαλείας και κατά παντός θεσμού”.

Στις 3 Ιανουαρίου ο Κ. Παπακωνσταντίνου και Γ. Ράλλης υπουργοί Δικαιοσύνης και Εσωτερικών στην κυβέρνηση Καραμανλή όταν έγιναν τα αιματηρά γεγονότα της Θεσσαλονίκης, δίνουν συνέντευξη τύπου σε ξενοδοχείο της Αθήνας, για να κατηγορήσουν την Ε.Κ. και την ΕΔΑ ότι συκοφαντούσαν για τρία χρόνια την παράταξη και τα Σώματα Ασφαλείας…