Ο “Άξονας” δείχνει τα δόντια του και οι Αγγλογάλλοι κάνουν την “πάπια του κατευνασμού” – Η εισβολή της Ιταλίας στην Αβησσυνία

Η εισβολή της Ιταλίας στην Αβησσυνία (2ος Ιταλο-Αβησσυνιακός πόλεμος, 1935 – 36)

Στις 2 Οκτώβρη του 1935 άρχισε και το Μάη του 1936 τερματίσθηκε, ο 2ος Ιταλοαβυσσηνιακός πόλεμος. (Αβησσυνία = Αιθιοπία). Και τερματίστηκε με τη στρατιωτική κατάληψη της Αιθιοπίας από τα ιταλικά στρατεύματα και τη μετατροπή της χώρας σε ιταλική αποικία, που μαζί με την Ιταλική Σομαλία και την Ερυθραία αποτέλεσε την «Ιταλική Ανατολική Αφρική». Ήταν μια από τις προκαταρκτικές συγκρούσεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μια από τις πρώτες «επιθετικότητες» του άξονα.

Ο 1ος ΙΤΑΛΟΑΒΥΣΣΗΝΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, είχε γίνει 40 χρόνια νωρίτερα (1895 – 1896) κι έληξε με ταπεινωτική συντριβή των Ιταλών από τα Αβυσσηνιακά στρατεύματα, στη μάχη της Άντοβα το 1896. Η Αιθιοπία έτσι έγινε η μόνη μη ευρωπαϊκή χώρα που κατάφερε να νικήσει μια αποικιακή δύναμη κατά τον 19ο αιώνα. Με ένα στρατό που πολεμούσε κυρίως με τόξα και ακόντια, οι «άγριοι ιθαγενείς» στάθηκαν εμπόδιο στα επεκτατικά αποικιοκρατικά σχέδια των Ιταλών. Επόμενος σταθμός της αντιπαράθεσης η συνθήκη του 1928, που διευθετούσε τα σύνορα ανάμεσα στην Αιθιοπία και τις Ιταλικές αποικίες στη Σομαλία και την Ερυθραία.

ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ‘30, οι δυνάμεις του άξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) είχαν αρχίσει το διπλωματικό πόλεμο για προσαρτήσεις εδαφών και «ζωτικό χώρο», που έκανε τις άλλες χώρες να τις χαρακτηρίζουν «επιθετικές χώρες». Η Γερμανία ήθελε την Ουκρανία κι όλα τα εδάφη άλλων χωρών που ζούσαν Γερμανόφωνοι πληθυσμοί. Η Ιαπωνία από το 1931 ήταν σε διαρκή πόλεμο με την Κίνα με στόχο την κατάληψη εδαφών της. Κι η φασιστική Ιταλία ονειρευόταν και σχεδίαζε τη μετατροπή της Μεσογείου σε «Ιταλική θάλασσα», την ένταξη των Βαλκανικών χωρών στην Ιταλική σφαίρα επιρροής και την επέκταση των αποικιών που ήδη είχε στην Αφρική (Λιβύη, Σομαλία, Ερυθραία) και ενοποίησή τους σε μια εδαφική ενότητα από το κέρας της Αφρικής μέχρι την Κυρηναϊκή.

Τη σύγκρουση επεδίωκε διακαώς ο Μπενίτο Μουσολίνι, για να υψώσει το γόητρο της χώρας του το οποίο είχε τρωθεί κατά την ήττα του 1896 από την Αιθιοπία και να ενισχύσει τη δημοφιλία του τόσο απέναντι στον ιταλικό λαό, όσο και στη διεθνή σκηνή.

Οι λαοί της Ευρώπης παρακολουθούν την υποχωρητικότητα των Άγγλων και των Γάλλων απέναντι στους δύο δικτάτορες, με την περίφημη «πολιτική του κατευνασμού της επιθετικότητας των δικτατόρων». Για την Αιθιοπία, Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία και Κοινωνία των Εθνών, συζητούσαν σαν να ήταν δικαίωμά τους η αποικιοκρατία κι η απόφαση για το μέλλον της Αιθιοπίας, μιας χώρας που ήταν μέλος της Κοινωνίας των Εθνών, με όλα τα δικαιώματα που αυτό σήμαινε.

Σ’ όλο τον κόσμο και περισσότερο στις Αραβικές χώρες, στην Αίγυπτο, την Τουρκία, την Ινδία το κλίμα ήταν υπέρ της Αιθιοπίας. Πολλοί αξιωματικοί αυτών των χωρών ήταν έτοιμοι να καταταγούν εθελοντικά στο στρατό της Αβησσυνίας.

Αρνητική στάση στην επέκταση των Ιταλών στην Ανατολική Αφρική είχε στην αρχή η άλλη αποικιοκρατική δύναμη, η Αγγλία, που είχε δικά της συμφέροντα και βλέψεις στην ευρύτερη περιοχή. Η Γαλλία, αποικιακή δύναμη κι αυτή, κρατούσε στάση «φλου», προκειμένου να μην αποκτήσει υπερβολική δύναμη ούτε η Ιταλία, ούτε η Αγγλία.

ΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΤΟΥ ΟΥΟΛΓΟΥΟΛ

Η αντιπαράθεση, οι διαπραγματεύσεις, οι μεσολαβήσεις κι η όξυνση κράτησε μέχρι το Δεκέμβριο του 34, οπότε «συνέβη το επεισόδιο του Ουόλγουολ». Η Ιταλία ξεκίνησε την πολεμική πίεση χτίζοντας ένα φρούριο σε βάθος 130 km μέσα στο έδαφος της Αιθιοπίας με  φρουρά 60 Σουδανούς. Μετά τα σκληρά ανακοινωθέντα, στις 22/11/34 μια δύναμη 1.000 στρατιωτών της Αιθιοπίας, μαζί με Άγγλους, έφθασε στην περιοχή και ζήτησε από τη Σομαλική φρουρά που στάθμευε εκεί, να αποχωρήσει. Οι Σομαλοί αρνήθηκαν και ειδοποίησαν τους Ιταλούς. Οι Άγγλοι προτίμησαν να μείνουν αμέτοχοι. Οι Ιταλοί όμως έστειλαν ενισχύσεις.  Μεταξύ 5 και 7 Δεκεμβρίου, υπήρξε ανταλλαγή πυρών μεταξύ των δύο πλευρών, που η κάθε μια έριχνε την ευθύνη στην άλλη για την έναρξη.

Το Μάιο 1935 ο Μουσολίνι κατήγγειλε στη βουλή του ότι η Αβησσυνία είχε προκαλέσει την Ιταλία, όχι μόνο με αυτό το επεισόδιο, αλλά ότι έκανε στρατιωτικές προετοιμασίες με επιθετικούς σκοπούς από το 1929. Κι ότι σ’ αυτή την προσπάθεια χρησιμοποιούσε «Ευρωπαίους» αξιωματικούς σε ρόλο εκπαιδευτών και προμηθευόταν σύγχρονο πολεμικό υλικό, από «βιομηχανίες ευρωπαϊκών κρατών».

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ

Η Κοινωνία των Εθνών δεν πέτυχε να αποτρέψει τις εχθροπραξίες. Σ’ όλες τις προτάσεις που έκαναν στο Μουσολίνι, αυτός αντιδρούσε απαιτώντας τα καλύτερα εδάφη αυτής της χώρας. Ουσιαστικά ήθελε τα εδάφη εκείνα της Αιθιοπίας που θα ένωναν σε μια ενιαία αποικία τα εδάφη που είχε στη Σομαλία και την Ερυθραία. Αλλά απαιτούσε και τον αφοπλισμό του Αιθιοπικού στρατού.

Η αντίδραση της ΚτΕ αλλά και των άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων της εποχής (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία) όπως και των ΗΠΑ υπήρξε χαλαρή, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της κρίσης. Τον Αύγουστο του 1935, ο Μουσολίνι, δήλωνε αποφασισμένος να κατακτήσει αμέσως την Αιθιοπία με κάθε κόστος. Κι απειλούσε όποιον προσπαθούσε να διεθνοποιήσει τη διαφοράς του με την Αιθιοπία.

Στην κρίσιμη στιγμή πριν την Ιταλική επίθεση, οι Γάλλοι πήραν σαφέστατη θέση υπέρ των Ιταλικών απαιτήσεων και σχεδιασμών. Κι οι Άγγλοι, πρώτα κατέβασαν μερικά πολεμικά πλοία στο Γιβραλτάρ όταν οι Ιταλοί περνούσαν στρατό στην Αφρική, αλλά τελικά … τα άφησαν εκεί κι ακολούθησαν τους Γάλλους στη συνενοχή. Μια συνενοχή που την κατήγγειλε ακόμα κι ο Τσώρτσιλ.

Ο αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ της Αιθιοπίας, προσέφευγε συνεχώς στην κοινωνία των εθνών, διαμαρτυρόταν που η ΚτΕ δεν μπορούσε να επιβάλει κάποια διπλωματική λύση, αφού «προσπαθούσε να σώσει την Αιθιοπία, χωρίς όμως να κάνει τίποτα για να εμποδίσει τα Ιταλικά στρατεύματα εισβολής» (Τσώρτσιλ όταν ήταν στην αντιπολίτευση). Εξέφραζε δε ο Αιθίοπας αυτοκράτορας την απογοήτευσή του για την απαγόρευση προμήθειας πολεμοφοδίων από τρίτες χώρες, κάτι που όπως έλεγε, σήμαινε ότι η χώρα του εγκαταλειπόταν αβοήθητη, ενώ δεχόταν άδικη επίθεση. Όπως έγινε αργότερα με την Ισπανία, την Τσεχοσλοβακία κλπ. Οι Αγγλογάλλοι άφηναν το δικτάτορα να κατασπαράξει το θύμα του, αφού πρώτα εκείνοι του το προσέφεραν πλήρως αβοήθητο και άοπλο.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ

Στις 2 Οκτωβρίου και χωρίς προηγούμενη κήρυξη πολέμου, ο Ιταλικός στρατός εισέβαλε στην Αιθιοπία, προκαλώντας έκκληση του Αιθίοπα αυτοκράτορα προς την ΚτΕ για την αποστολή διεθνών παρατηρητών.

Οι στρατιωτικές δυνάμεις των δύο εμπόλεμων χωρών ήταν: Η Αιθιοπία είχε 800,000 άνδρες, 4 (!!!) τανκς, 7 (!!!) θωρακισμένα αυτοκίνητα και 13 (!!!) αεροπλάνα. Απέναντί τους είχαν 500.000 Ιταλούς, με 795 τανκς, 2000 πυροβόλα και 595 αεροπλάνα. Ο Μουσολίνι έλεγε ότι σε περίπτωση εμπλοκής των Άγγλων θα παρέτασσε 7-8 εκατομμύρια έμπειρων στρατιωτών (έχοντας κι άλλες εφεδρείες στη Λιβύη), για να απειλήσουν έτσι την Αίγυπτο, το Σουδάν και την Παλαιστίνη και εντέλει τη διώρυγα του Σουέζ, ώστε να εξουδετερώσουν την όποια διάθεση της Αγγλίας για εμπλοκή.

Ο στρατός της Αβησσυνίας είχε συμμάχους το λαό, την εδαφική διαμόρφωση της χώρας, τη συμπαράσταση των λαών του κόσμου. Η τακτική τους θα στηριζόταν, κυρίως, στον ανταρτοπόλεμο, για να φθείρουν τις ιταλικές δυνάμεις. Πίστευαν ότι θα μπορούσαν να προβάλουν επιτυχημένη αντίσταση έως και για δυο χρόνια, χωρίς τη βοήθεια άλλης χώρας. Πραγματοποίησαν αρκετές και σημαντικές αντεπιθέσεις και τοπικές νίκες. Όμως ήταν συντριπτική η στρατιωτική υπεροχή Ιταλών σε υλικό και μέσα.

Μετά από 8 μήνες πολέμου, τελικά οι Ιταλοί κέρδισαν τον πόλεμο και την χώρα, χάρις στη χρήση αερίου μουστάρδας και εκρηκτικών σφαιρών, τα οποίο χρησιμοποίησε παρ’ όλο που ήταν απαγορευμένα από τη διεθνή κοινότητα, για να αποδεκατίσει τα υπολείμματα του Αιθιοπικού στρατού που είχαν καταφύγει μετά την ήττα του Μέι-Τσου, στη Λίμνη Ασάγκι (4 Απριλίου 1936).

Η κατάληψη της Αιθιοπίας και μετατροπή της σε Ιταλική επαρχία ανακοινώθηκε στις 5 Μαΐου 1936. Έτσι κατέλαβαν την Αιθιοπία και την συγχώνευσαν με την Ερυθραία και Ιταλική Σομαλία σε μια ενιαία αποικία, που ονομαζόταν τότε «Ιταλική Ανατολική Αφρική» (Africa Orientale Italiana). Η Αιθιοπία παρέμεινε ιταλική μέχρι το 1941. Πολλαπλές άτακτες ομάδες Αιθιόπων, εξακολουθούσαν σε όλη τη διάρκεια της Ιταλικής κατοχής της χώρας του να αντιστέκονται με ένοπλο αγώνα που διεξήγαγαν από τα ορεινά, κυρίως, ορμητήριά τους. Ειδικά μετά την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και τις Ιταλικές ήττες στη Βόρεια Αφρική, οπότε ενισχύθηκαν κι από τους Άγγλους.

Πηγές:

«Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος». Ζίλιν, Ζούκοφ, Σίρκοφ, Λιπτάι, Σούμαν κλπ. Διεθνής Συντακτική Επιτροπή.

«Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος». Ουίνστων Τσώρτσιλ.