Όταν ο Χρουτσόφ διέταζε την απομάκρυνση της σωρού του Στάλιν από το Μαυσωλείο του Λένιν
Η πολιτική αμαύρωσης του πρώην ηγέτη της ΕΣΣΔ συνδυαζόταν και με ένα είδος damnatio memoriae, που ναι μεν δεν έφτανε σε πλήρη απάλειψη της μνήμης του Στάλιν από το δημόσιο χώρο, αλλά σε σαφή υποβάθμισή της.
Όταν ο Ιωσήφ Στάλιν έφευγε από τη ζωή στις 6 Μάρτη 1953, ήταν αυτονόητο ότι το σώμα του θα αντιμετωπιζόταν όπως εκείνο του προκατόχου του, Λένιν, δηλαδή με ταρίχευση και τοποθέτηση σε μαυσωλείο. Αμέσως μετά το θάνατό του, το σώμα του καθαρίστηκε και μεταφέρθηκε οδικώς στο νεκροτομείο του Κρεμλίνου για την αυτοψία. Ανεξάρτητα από τα αίτια του θανάτου του, που μέχρι σήμερα δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως, το άψυχο σώμα παραδόθηκε στους ταριχευτές ώστε να προετοιμαστεί για το τριήμερο λαϊκό προσκύνημα που θα ακολουθούσε.
Τα πλήθη που συνέρρευσαν ήταν τέτοια, που εκτιμάται πως 500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους επειδή ποδοπατήθηκαν ή έπαθαν ασφυξία προσπαθώντας να πλησιάσουν τη σωρό. Στη συνέχεια, τη σωρό ανέλαβε ο καθηγητής Ζάρσκι, βοηθός του αποθανόντα καθηγητή Βορόμπιεφ, που είχε αναλάβει την ταρίχευση του Λένιν το 1924. Η διαδικασία για την μόνιμη ταρίχευση ήταν αρκετά περίπλοκη και κράτησε αρκετούς μήνες.
Το Νοέμβρη του 1953 η σωρός του Στάλιν τοποθετήθηκε κοντά σε εκείνη του Λένιν, μέσα στο μαυσωλείου του ηγέτη της Οχτωβριανής, μέσα σε ένα ανοιχτό φέρετρο, κάτω από γυαλί. Ο δημοφιλής αυτός τόπος προσκυνήματος δεν μπορεί παρά να ήταν αγκάθι στην πολιτική “αποσταλινοποίησης”, που είχε επισημοποιηθεί μετά το 20ό συνέδριο και τη διαβόητη “μυστική έκθεση” του Νικήτα Χρουτσόφ ενάντια στην “προσωπολατρεία” και τα “εγκλήματα” του Στάλιν. Η πολιτική αμαύρωσης του πρώην ηγέτη της ΕΣΣΔ συνδυαζόταν και με ένα είδος damnatio memoriae, που ναι μεν δεν έφτανε σε πλήρη απάλειψη της μνήμης του Στάλιν από το δημόσιο χώρο, αλλά σε σαφή υποβάθμισή της.
Η προετοιμασία των μελών του κόμματος έγινε στο 22ό συνέδριο του κόμματος τον Οκτώβρη με παρέμβαση του παλαίμαχου στελέχους του κόμματος, Ντόρα Αμπράμοβνα Λαζούρκινα προς τους συνέδρους:
Η καριδά μου είναι πάντα γεμάτη με το Λένιν. Σύντροφοι, κατόρθωσα να επιβιώσω στις πιο δύσκολες στιγμές μόνο και μόνο γιατί κουβαλούσα το Λένιν στην καρδιά μου και πάντα τον συμβουλευόμουν για το τι να κάνω. Χθες τον συμβουλεύτηκα. Στάθηκε μπροστά μου και σαν να ήταν ζωντανός μου είπε: “Είναι δυσάρεστο να είμαι δίπλα στο Στάλιν, που έκανε τόσο κακό στο κόμμα”.
Η ολοκλήρωση της σκηνοθεσίας ήρθε με τον Χρουτσόφ να διαβάσει την ανακοίνωση απομάκρυνσης της σωρού του Στάλιν από το μαυσωλείο του Λένιν:
“Η παραπέρα διατήρηση της σαρκοφάγου με τη σωρό του Ι.Β Στάλιν θα αναγνωριστεί ως μη αρμόζουσα καθώς οι σοβαρές παραβιάσεις των λενινιστικών αρχών από το Στάλιν, η κατάχρηση εξουσίας, η μαζική καταστολή κατά έντιμων Σοβιετικών πολιτών και άλλες δραστηριότητες της περιόδου της προσωπολατρείας καθιστούν αδύνατον να μείνει η σωρός του στο μαυσωλείο του Λένιν”.
Μετά απο λίγες μέρες έγινε η μεταφορά της σωρού, αθόρυβα και χωρίς τελετές, πιθανότατα επειδή οι αρχές φοβόταν πως η ανταπόκριση του κόσμου δε θα ήταν ιδιαίτερα ενθουσιώδης. Η σωρός τάφηκε κοντά στο τείχος του Κρεμλίνου, ενώ μερικές βδομάδες μετά τοποθετήθηκε μια απλή επιτύμβια πλάκα από μαύρο γρανίτη, με τη λιτή επιγραφή Ι.Β Στάλιν 1879-1953, ενώ το 1970, επί Μπρέζνιεφ, προστέθηκε μια μικρή προτομή στον τάφο, του γλύπτη Νικολάι Τόμσκι.
Ο τάφος του Στάλιν πλημμυρίζει λουλούδια σε κάθε επέτειο του θανάτου του στις 5η Μάρτη.
