Η Λεύτερη Χίος από τους Γερμανούς (10-9-1944) και η ανάληψη της εξουσίας από το ΕΑΜ

Γλυκοχάραξε η μέρα…

Ροβόλησε η Λευτεριά…

Οι Γερμανοί από μέρες ετοιμάζονταν…

Ο  Ιάσονας Καλαμπόκας  1(Γιώργης Σταυράκης το πραγματικό όνομα του αρχηγού της στρατιωτικής αποστολής του στρατηγείου της Μέσης Ανατολής στο νησί)  το απόγευμα της 7ης  Σεπτέμβρη  1944 έβαφε με το αίμα του, το πεζοδρόμιο του Αγίου Συμεών χτυπημένος από τους Γερμανούς. 2

10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ 1944 η Χίος  ΕΛΕΥΘΕΡΗ.

Ο εφεδρικός ΕΛΑΣ απελευθερώνει το νησί.

Η Νομαρχιακή Επιτροπή  του ΕΑΜ από μέρες έτοιμη αναλαμβάνει την εξουσία!

Η ΛΑΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ δε χάνει την πυξίδα της, δρα συλλογικά και λαμβάνει αποφάσεις, για το ψωμί και το δίκιο του λαού.

 Ακολούθησαν μέρες  δίσεκτες! 

Οι  πολιτικές εξελίξεις που ακολούθησαν ραγδαίες, με την αστική τάξη να επιτίθεται στο λαό στο Σύνταγμα, στις 4 Δεκέμβρη 1944, και το λαό να διαλέγει το δρόμο της Αντίστασης και του Αγώνα.

Η παρακρατική Εθνική Οργάνωση Χίου, που δημιουργείται από  οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες  της Χίου στις  20 Δεκέμβρη 1944, διαμορφώνει στο νησί συνθήκες βίας και τρομοκρατίας.

Τα κείμενα που ακολουθούν άκρως σημαντικά με πολιτικά μηνύματα, που δείχνουν το  δρόμο του -σήμερα- του λαού μας.

Η εφημερίδα «Πρωτοπόρος» επίσημο όργανο του Πολιτικού Συνασπισμού των κομμάτων του ΕΑΜ Χίου με υπεύθυνο ύλης το Σωτήρη Καρμοίρη  στο πρωτοσέλιδο του  ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση, γράφει: «…Η πρώτη μέρα της λευτεριάς και οι κατοπινές μέρες, που ο ίδιος ο Χιώτικος λαός, το ΕΑΜ διοίκησε τον εαυτό του, θα μείνει σαν τη λαμπρότερη σελίδα της νεότερης Χιώτικης ιστορίας. Τάξη και ασφάλεια απόλυτη, κανένα έκτροπο, καμία παραφωνία, πολιτισμός, πρόοδος και αρμονία στους πάντες και τα πάντα.

Υπερβολική μεγαλοψυχία και πίστη, υπακοή στην κυβέρνηση Ενότητας. Ας τολμήσει ένας να τα αμφισβητήσει (…)απ’ αυτούς που μηχανορραφούν και μολύνουν την Εθνική γιορτή,  στο ΕΑΜ χρωστούν την ύπαρξη τους, που πειθάρχησε και συγκράτησε τη δίκαιη λαϊκή οργή και αγανάκτηση κι όμως οι Προδότες πληρώνουν με Προδοσία. (…) Ποθούσαμε μία γιορτή αλλιώτικη!

Μ’ ένα λαό πραγματικά λεύτερο και αδελφωμένο, που θα είχε πετύχει στο χρόνο που πέρασε έργα και κατορθώματα  αντάξια των θυσιών και των δεινών του(…) Οι ροζιασμένες γροθιές, που τόσο τρόμαξαν μερικούς παχύδερμους κυρίους, αν αφήνονταν λεύτερες από τους ξένους και ντόπιους εχθρούς τους, να οργώσουν τη γη, να  χτίσουν τα σπίτια, να κινήσουν τα μηχανήματα, να εκφράσουν τη θέληση και τη σκέψη τους, να κουμαντάρουν τη ζωή, που τους ανήκει όπως αυτοί ξέρουν(…) ο λαός μας , όμως πλούσιος σε πείρα, ατσαλωμένος από τον αγώνα, θα προχωρήσει και θα κερδίσει κάτω από την καθοδήγηση των δοκιμασμένων αγωνιστών του και την τελευταία του Νίκη.

Τη Νίκη ενάντια στην Οργανωμένη σκλαβιά, στην πείνα, στην Αδικία, στην Αθλιότητα και στο ξεζούμισμα και την καταλήστευση του ιδρώτα του.»3

Και  η εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» όργανο της Περιφερειακής Επιτροπής Χίου του ΚΚΕ, με διευθυντή το Γιώργη Θεοτοκά, σε πρωτοσέλιδο άρθρο της, με τη συμπλήρωση ενός χρόνου, «από τη μέρα που η Χιτλερική μπότα έπαψε να μας πατά τα  στήθια» με  την απελευθέρωση του νησιού από το ΕΑΜ γράφει:  «Όταν τον Απρίλη του 1941, οι ορδές των Ούννων, πλημμύρισαν τη χώρα μας, μπροστά στο λαό μας έμπαινε το ιστορικό καθήκον  της Εθνικοαπελευθερωτικής πάλης(…) η λεγόμενη «ηγέτις τάξις» κυλίστηκε στο βούρκο της προδοσίας και σ’ ένα ασελγή εναγκαλισμό, με τον κατακτητή  οργίασε πάνω στο κορμί της μαρτυρικής μας πατρίδας(…)  τώρα μπροστά στο λαό ορθώνεται ένα ευρύ πεδίο αγώνων, που θα στεφανώσουν την πραγματική Λευτεριά(…) για την ολοκλήρωση της λαϊκής Νίκης.»4

Η συμμετοχή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ στην κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας (2 Σεπτέμβρη – 1 Δεκέμβρη 1944) παρότι σύντομη  βγάζει σημαντικά διδάγματα γύρω από  το κρίσιμο ζήτημα  της συμμετοχής ή μη των Κομμουνιστικών Κομμάτων σε αστικές κυβερνήσεις.

Η συμμετοχή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ  δείχνει «…πόσο ουτοπικός είναι ο ισχυρισμός  ότι χάρη στη μαχητικότητα  και τη συνέπεια του Κομμουνιστικού Κόμματος είναι δυνατό μία τέτοια  κυβέρνηση να ακολουθήσει φιλολαϊκό δρόμο  ή να πάρει τουλάχιστον  κάποια μέτρα υπέρ  του λαού και να ανοίξει το δρόμο για ένα ευνοϊκότερο συσχετισμό στην πάλη για το Σοσιαλισμό. Αντίθετα μ’ αυτήν την ανεδαφική προσμονή, η πείρα εκείνης της περιόδου διδάσκει ότι η συμμετοχή στις αστικές κυβερνήσεις- σε πείσμα των πιο καλών προθέσεων-  γίνεται φραγμός στη λαϊκή πάλη και οδηγεί σε πισωγύρισμα  με αρνητικές επιπτώσεις  και για πολλά χρόνια. Στο πλαίσιο  της συμμετοχής σε αστική κυβέρνηση δεν είναι δυνατό να υπάρξουν για το λαό επωφελείς συμβιβασμοί, από τη στιγμή που το ΚΚ έχει κάνει ήδη την πρώτη και θεμελιώδη υποχώρηση, προκειμένου να συμμετέχει σ’ αυτήν την κυβέρνηση: Έχει παραιτηθεί από την πάλη για την εργατική εξουσία και συνεπώς από το στόχο  της κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής και έτσι έχει προσχωρήσει εξ αντικειμένου στη διαχείριση του καπιταλιστικού συστήματος προβαίνοντας σε υποχωρήσεις ασυμβίβαστες –αντίθετες προς  τα εργατικά συμφέροντα.»5

Σήμερα  που είναι πολλά τα ανοικτά μέτωπα «Μόνο ο ΛΑΟΣ μπορεί να σώσει το ΛΑΟ!»

Η στρατηγική σύμπλευση της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ και των άλλων αστικών κομμάτων  το «φωνάζει» από παντού, παρ’ όλο που αναπτύσσονται νέα πεδία «αντιπαράθεσης» ανάμεσα στην κυβέρνηση και το Σύριζα όπου  το κεφάλαιο πάνω  στα λαϊκά αποκαΐδια  ανοίγει τις ευκαιρίες  για την «ανάπτυξη» που θρέφεται από την ένταση της εκμετάλλευσης και τη φτώχεια, από την πανδημία που αξιοποιείται για τη βαθύτερη εμπορευματοποίηση της υγείας, από τα «νέα σχολεία» της αμάθειας για τα παιδιά του λαού, από  την προώθηση των «πράσινων» αστικών σχεδιασμών  και ο λαός  βρίσκεται παντού απέναντι στον ίδιο αντίπαλο, τη στρατηγική του και τη συναίνεση των αστικών κομμάτων. 

Ο εργαζόμενος λαός πρέπει να δει ότι δεν υπάρχει καμία συνταγή διαχείρισης, που να μπορεί να «γιατρέψει» τις πληγές που ανοίγει ο καπιταλιστικός δρόμος ανάπτυξης.

Ο Λαός μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του μόνο μέσα από τη δρόμο της Οργάνωσης και της Σύγκρουσης με τη στρατηγική του κεφαλαίου, βάζοντας εκείνος σχεδιασμένα  τις βάσεις του ελέγχου  της οικονομίας και της παραγωγής.

1.Εφημερίδα Πρωτοπόρος, α. φ. 14,9 -9-1944, σελ. 1 στο Παναγιώτη  Δ. Καρασούλη, « Χίος 1943-1944 ΣΥΜΜΑΧΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ και ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ», Β’ Έκδοση, εκδ. Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Χίου -άλφα πι, Χίος 2006,σελ.192.

2.Ο.π. σελ.191 Φωτογραφία Ι.Κ.

3.Εφημερίδα «Πρωτοπόρος» α. φ. 112,9/9/1945,σελ.1

4.Εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» α.φ.88,7/9/1945, σελ. 1.

5.ΔΟΚΙΜΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ του ΚΚΕ, 1939-1949, Β1 ΤΟΜΟΣ, έκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2018,σελ. 378-383.

Γιώργης Η. Αμπαζής
Δάσκαλος