«Και γω, στο Ιτζεδίν, φυλακισμένος…της λευτεριάς και της ειρήνης, μάνα μου, ταμένος…»
Πολλοί ήταν εκείνοι που έζησαν σε αυτά τα κελιά τις τελευταίες ώρες της ζωής τους. Πολλοί βγήκαν από αυτά μόνο για να στηθούν στον τοίχο, απέναντι από τα εκτελεστικά αποσπάσματα. Ένα πράγμα τους κρατούσε όρθιους, η πίστη ότι πάλευαν για έναν κόσμο καλύτερο, για μια κοινωνία δίκαιη, για μια ζωή που θα τους επέτρεπε να ονειρευτούν, να προκόψουν, να χαρούν.
Ο Σύλλογος Απογόνων Πολιτικών Κρατουμένων Ιτζεδίν, καλωσορίζει τον Γ.Γ. του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, του κόμματος των προγόνων μας, στις ιστορικές φυλακές Καλαμίου. Το Ιτζεδίν δεν είναι μια κοινή φυλακή, είναι κομμάτι μιας μεγάλης Ιστορίας, ενός μεγάλου και μεγαλειώδους αγώνα, του αγώνα του Λαού μας για εθνική ανεξαρτησία και κοινωνική δικαιοσύνη. Του αγώνα του Λαού μας για μια ζωή δίκαιη και ελεύθερη.
Στους πέτρινους τοίχους του φρουρίου του Ιτζεδίν, η άρχουσα τάξη θέλησε να θάψει τους ηρωικούς μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού, εκείνους που νωρίτερα είχαν συγκροτήσει το Ε.Α.Μ. και είχαν τροφοδοτήσει την Εθνική Αντίσταση. Τα χρόνια που η ταξική πάλη ήταν ένοπλη, τούτη η φυλακή χρησιμοποιήθηκε για να ενταφιάσει μέσα στα υγρά, σκοτεινά της κελιά κάθε δημοκρατική, ανεξάρτητη φωνή. Καραβιές ολόκληρες ερχόντουσαν οι κρατούμενοι από όλες τις φυλακές-κάτεργα της πατρίδας μας, από όλους τους τόπους εξορίας, από όλα τα ελληνικά «Νταχάου»,
«Δέκα ολόκληρα χρόνια, οι πιο πολλοί βρισκόμαστε στα μουχλιασμένα κάτεργα και στα στρατόπεδα των άνυδρων ξερονησιών. Γιούρα, Μακρόνησο, Τρίκερι, Άη-Στράτη. Είμαστε όσοι απόμειναν από τις μαζικές εκτελέσεις-δολοφονίες, από τις φριχτές συνθήκες ζωής στις βαστίλλες του ελληνικού μοναρχοφασισμού. Όσους άφησαν η πείνα, η δίψα, τα φριχτά βασανιστήρια στα εξοντωτήρια της Μακρονήσου, της Γιούρας, του Άη Στράτη, της Κέρκυρας, της Κεφαλλωνιάς, του Επταπυργίου, του Ιτζεδίν, της Κηφισσιάς και τόσων άλλων σε όλες τις άλλες περιοχές της Ελλάδας»
(Υπόμνημα Πολιτικών Κρατουμένων Φυλακών Κέρκυρας προς ΟΗΕ, 3 Ιουνίου 1955)
«Και γω, στο Ιτζεδίν, φυλακισμένος…της λευτεριάς και της ειρήνης, μάνα μου, ταμένος…»
Εδώ τους έφερναν για να κλειστούν στα έγκατα τούτου του φρουρίου. Για πολλά χρόνια μετά την κατάπαυση των πολεμικών συγκρούσεων του Εμφυλίου, το Ιτζεδίν συνέχιζε να λειτουργεί ως χώρος εγκλεισμού πολιτικών κρατουμένων. Ακόμα και μετά το 1952 και τα μέτρα «ειρηνεύσεως», που απελευθέρωσαν πολλούς από τους πολιτικούς κρατούμενους της προηγούμενης περιόδου, το Ιτζεδίν συνέχισε να λειτουργεί. Όσο το αστικό κράτος θεωρούσε ότι η εξουσία του απειλούνταν από τη συγκρότηση ενός ισχυρού, λαϊκού, κομμουνιστικού κινήματος, το Ιτζεδίν δεν έκλεινε και οι κρατούμενοι που βρίσκονταν εκεί συνέχιζαν να προσθέτουν χρόνια εγκλεισμού, ψυχικής δοκιμασίας και σωματικής φθοράς.
Πολλοί ήταν εκείνοι που έζησαν σε αυτά τα κελιά τις τελευταίες ώρες της ζωής τους. Πολλοί βγήκαν από αυτά μόνο για να στηθούν στον τοίχο, απέναντι από τα εκτελεστικά αποσπάσματα. Ένα πράγμα τους κρατούσε όρθιους, τόσο εκείνους που πήγαιναν για εκτέλεση, όσο και εκείνους που περίμεναν τη δική τους σειρά μέσα στα κελιά. Ήταν η πίστη όλων ότι πάλευαν για έναν κόσμο καλύτερο, για μια κοινωνία δίκαιη, για μια ζωή που θα τους επέτρεπε να ονειρευτούν, να προκόψουν, να χαρούν.
«Ολόκληρη η Ελλάδα είναι ποτισμένη με το αίμα και τον ιδρώτα μας, αλλά και με τα όνειρα και τους πόθους μας και δεν ποθήσαμε άλλο από την Ελευθερίαν και την ευημερίαν της, από τη χαρά και την πρόοδο δι’ όλους τους Έλληνας»
(Υπόμνημα Πολιτικών Κρατουμένων εις Γιούρα προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης, 1951)
Οι απόγονοι των Πολιτικών Κρατούμενων των Φυλακών Καλαμίου αναλαμβάνουμε πρωτοβουλία για τη διάσωση και την αξιοποίηση του ιστορικού αρχείου αλλά και του ιστορικού χώρου του Ιτζεδίν. Επιδιώκουμε να συμβάλουμε στη διάδοση της ιστορικής αλήθειας του αγώνα των προγόνων μας.
Είναι αναγκαία, όσο ποτέ άλλοτε, η ευαισθητοποίηση Αρχών και φορέων προς την κατεύθυνση της αποδέσμευσης του Ιτζεδίν από την ΕΤ.Α.Δ. (Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου) και της εξασφάλισης των απαραίτητων πόρων για τη διάσωση, την ανάδειξη και τη μετατροπή του σε χώρο πολιτισμού και διδασκαλίας της σύγχρονης Ιστορίας του τόπου μας. Έναν χώρο ανοιχτό και επισκέψιμο καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ο οποίος θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μουσείο, αλλά και να φιλοξενήσει συνέδρια, εκθέσεις και ποικίλες εκδηλώσεις εκπαιδευτικές και πολιτιστικές.
Ας νοιαστούμε για να κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μνήμη στους καιρούς των μεγάλων εκπτώσεων, που η πολιτισμική και εθνική μας ταυτότητα δοκιμάζονται με κίνδυνο την παρακμή και την εξαφάνιση κάθε στοιχείου που μας χαρακτηρίζει ως λαό
Εμείς, όχι μόνο οι φυσικοί απόγονοι, αλλά και οι ιδεολογικοί συνεχιστές των κρατουμένων, τιμούμε την μνήμη τους και τους αγώνες τους. Εμπνεόμαστε από τα πάθη και τα ιδανικά τους και καλούμε όλους να προστατεύσουν το Ιτζεδίν και την Ιστορία του από τη λήθη και την απαξίωση.
Σήμερα και προς τιμή της επίσκεψης του ΓΓ στο Ιτζεδίν, ο καταξιωμένος μουσικοσυνθέτης Σπύρος Σαμοΐλης, μας έστειλε ένα τραγούδι του που ετοίμασε ειδικά για αυτή την επίσκεψη, και που ερμηνεύει ο ίδιος.
«Και γω, στο Ιτζεδίν, φυλακισμένος…της λευτεριάς και της ειρήνης, μάνα μου, ταμένος…»
Το τραγούδι που έχει τίτλο “Ο ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΙΤΖΕΔΙΝ”, σε ποίηση Μαρίας Παναγιωτίδου, είναι εμπνευσμένο από το γράμμα του πολιτικού κρατουμένου στο Ιτζεδίν σ. Κοσσυβάκη Ηρακλή του Βελισσάριου, στις 1/1/1956 (δέκατος χρόνος φυλάκισης μετά την μετατροπή της ποινής από θάνατο σε ισόβια.
“ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΙΤΖΕΔΙΝ”
Φύσηξε μάνα μου, θαρρώ, από βραδύς,
έν’ αεράκι, που ’φερνε καινούργιο χρόνο,
στοίβαξε, έξω απ’ το κελί, χιόνια νωρίς
κι εγώ, εδώ, στο Ιτζεδίν, σου χτίζω θρόνο.Μάνα… να ξέρεις, είναι λόγια όσα ακούς…
κι όταν το γράμμα μου διαβάζεις, μη δακρύσεις.
Είναι, εν τέλει, ο σπαραγμός για μερικούς,
κείνους που πλήρωσαν το φως, με αντιρρήσεις.Και γω, στο Ιτζεδίν, φυλακισμένος…
της λευτεριάς και της ειρήνης, μάνα μου, ταμένος.Μάνα… πονάει η περηφάνια, μα… γελώ,
μάλλον, στη γέννα, μου την πέρασες, μεδούλι.
Σύρε, σα φύγω, ηπειρώτικο χορό.
Κοίτα, φυλάει η ΛΕΥΤΕΡΙΑ, στο καραούλι!
