«Και στην Καντόνα σφάζουν ακόμα προλεταρίους ηρωικούς…»

Στις 11 του Δεκέμβρη 1927, χιλιάδες εργάτες στην Καντόνα (Κίνα) εξεγείρονται υπό την καθοδήγηση του ΚΚ Κίνας εναντίων των δυνάμεων του αντιδραστικού Κουομιντάνγκ, που υποστηρίζονταν από στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ιαπωνίας. Στην «Κομμούνα της Καντόνας», όπως αποκαλείται η εξέγερση, μαζί με τους εργάτες συμμετείχε και ένα τμήμα στρατιωτών. Έπειτα από τρεις μέρες ηρωικής αντίστασης η εξέγερση καταπνίγεται στο αίμα.

Από την εξέγερση στην Καντόνα

Ένα σπουδαίο γεγονός της παγκόσμιας ιστορίας που βοήθησε στην υπονόμευση της μερικής σταθεροποίησης του καπιταλισμού ήταν η κινέζικη επανάσταση. Στην επανάσταση αυτή πήραν μέρος οι πιο πλατιές λαϊκές μάζες. Αποφασιστικό ρόλο έπαιξε το προλεταριάτο. Από το 1924 η επανάσταση πήρε τη μορφή εμφυλίων επαναστατικών πολέμων, που στην πορεία τους η εργατική τάξη της Κίνας έλυνε με την καθοδήγηση του κομμουνιστικού κόμματος προβλήματα αστικοδημοκρατικής επανάστασης.

Καντόνα, Δεκέμβρης 1927: Μετά την εξέγερση

Ο πρώτος επαναστατικός πόλεμος έδωσε ένα συντριπτικό χτύπημα στους μιλιταριστές του Βορρά. Αλλά, ύστερα από τα αντεπαναστατικά πραξικοπήματα του Απριλίου – Ιουλίου του 1927, τους μιλιταριστές αντικατέστησαν οι αντιδραστικές δυνάμεις του Κουόμινταγκ, που επέβαλαν με τη βοήθεια του διεθνούς ιμπεριαλισμού στρατιωτική δικτατορία των μεγαλοαστών και των τσιφλικάδων.

Πτώματα παντού στους δρόμους της Καντόνας – Δεξιά, φωτογραφία από τον σοβιετικό τύπο με την είδηση της σφαγής των κομμουνιστών

Η εργατική τάξη και η αγροτιά που νικήθηκαν ύστερα από την προδοσία των ηγετών του Κουομιντάγκ δεν καταθέσανε τα όπλα. Ένας νέος γύρος εξεγέρσεων άρχισε τον Αύγουστο του 1927. Μεγάλο επαναστατικό γεγονός ήταν η εξέγερση, τη νύχτα της 11ης του Δεκέμβρη 1927, ενόπλων αποσπασμάτων της Εργατικής Κόκκινης φρουράς και στρατιωτών ενός εκπαιδευτικού συντάγματος, που αφού κατέλαβαν μεγάλο τμήμα της πόλης και έγιναν κύριοι σημαντικής ποσότητας όπλων, στη συνέχεια τα μοίρασαν στους 20.000 περίπου εργάτες πού συμμετείχαν στην εξέγερση.

Οι μέρες που ακολούθησαν την εξέγερση των εργατών. Τρομοκρατία, συλλήψεις, εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες

Την ίδια μέρα δημιουργήθηκε επαναστατική κυβέρνηση – το Συμβούλιο των Λαϊκών Επιτρόπων – με  επικεφαλής τους Σου Τσζάο – Τσενγκ και Τζαν Τάι Λέι, που στο πρόγραμμά της περιλαμβανόταν η δημιουργία εξουσίας των σοβιέτ, η αποκατάσταση των δημοκρατικών ελευθεριών, η εφαρμογή του οχτάωρου, η εθνικοποίηση των μεγάλων βιομηχανικών επιχειρήσεων, των τραπεζών και των μεταφορών, η εθνικοποίηση της γης και η διανομή της στους αγρότες, η μεταστέγαση των εργατών απ’ τις λασποκαλύβες στις αστικές συνοικίες της πόλης και η κατάργηση όλων των ετεροβαρών συμφωνιών της Κίνας με τα ιμπεριαλιστικά κράτη.

Τρία χαρακτηριστικά στιγμιότυπα στην Καντόνα, μετά την εξέγερση. Πάνω δεξιά, αποκεφαλισμός επαναστάτη

Την άλλη μέρα (12 του Δεκέμβρη), αντεπαναστατικές μονάδες με την υποστήριξη πολεμικών πλοίων και πεζοναυτών των ΗΠΑ, της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ιαπωνίας άρχισαν επίθεση εναντίον της πόλης. Στις 13 του Δεκέμβρη οι ίδιες στρατιωτικές δυνάμεις κατέστειλαν την εξέγερση και δολοφόνησαν γύρω στους 6.000 επαναστάτες. Ο Τσαγκ Τάι Λέι  σκοτώθηκε. Η εξέγερση των εργατών είχε καταπνιγεί στο αίμα.

Τις πρώτες μέρες του Γενάρη του 1928, οι δημόσιες εκτελέσεις επαναστατών στην Καντόνα αποτελούσαν συνηθισμένο φαινόμενο

Η εξέγερση της Καντόνας, μαζί με άλλες εξεγέρσεις της ίδιας περιόδου, που οργανώθηκαν από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας, σήμαινε το πέρασμα του κινεζικού επαναστατικού κινήματος στο στάδιο του ένοπλου αγώνα για την ανατροπή της δικτατορίας του Κουομιντάνγκ.

Η ανακήρυξη της «Κομμούνας της Καντόνας» απεικονίζεται σε πίνακα ζωγραφικής

Το 6ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας τον Ιούλη του 1928 συνόψισε τα αποτελέσματα του πρώτου επαναστατικού εμφυλίου πολέμου. Στις αποφάσεις του το συνέδριο τόνισε πως από την άποψη του κοινωνικοοικονομικού της περιεχομένου η κινέζικη επανάσταση ήταν αστικοδημοκρατική και πως γενική γραμμή του κόμματος στην περίοδο που το πρώτο κύμα της επανάστασης τελείωσε με ήττα, ενώ το καινούριο δεν είχε φτάσει ακόμη, ήταν ο αγώνας για τις μάζες, για την ενίσχυση του κόκκινου στρατού και για την ανάπτυξη της αγροτικής επανάστασης με βάση τη δήμευση της τσιφλικάδικης γης και το μοίρασμά τους στους αγρότες.

Πηγές: Ριζοσπάστης, Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια και κινεζικές ιστοσελίδες