Koje-Do – Η ξεχασμένη επανάσταση ενός ξεχασμένου στρατοπέδου συγκέντρωσης στη Ν. Κορέα

Μια από τις σκοτεινότερες σελίδες της ελληνικής συμμετοχής στον πόλεμο της Κορέας αφορά τη χρησιμοποίηση Ελλήνων στρατιωτών για την καταστολή της εξέγερσης βορειοκορεατών και κινέζων αιχμαλώτων στο νησί Κόζι Ντο, την άνοιξη του 1952.

Ουσιαστικά πρόκειται ξεκάθαρα για στρατόπεδο ναζιστικού τύπου εμπνευσμένο από τα χειρότερα σενάρια επιστημονικής φαντασίας.

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Κόζι Ντο άνοιξε το Γενάρη του 1951 για να υποδεχθεί 170.000 αιχμαλώτους πολέμου, που οι αμερικανικές αρχές ήθελαν να αποκόψουν από την ενδοχώρα για λόγους ασφαλείας. Ένα από τα πρώτα προβλήματα που προέκυψαν ήταν η απουσία νερού στο νησί, η έλλειψη ρούχων και φαγητού που κατοικούνταν επίσης από 118.000 “γηγενείς” και 100.000 νοτιοκορεάτες πρόσφυγες.

Oι αιχμάλωτοι εργάζονταν σκληρά! Πολύ σκληρά και παρήγαγαν πλούτο για τις ΗΠΑ.
Με αφθονία των πρώτων υλών δε δυσκολεύτηκαν να κατασκευάσουν και να “εισάγουν” όπλα στο νησί με σκοπό την επαναστατική δραστηριότητα.

Ο τύραννος έδενε άνδρες και γυναίκες σε δοκάρια. Έκαναν τατουάζ με αντι-κομμουνιστικούς στίχους σε όλο το κορμί των κρατουμένων.

“Είμαι βρομιάρης κομμουνιστής”
“Εγκατέλειψα το έθνος μου και πολέμησα πλάι με τους μπολσεβίκους” και άλλα πολλά.

Οι συγκρούσεις μεταξύ των ντόπιων και των κρατουμένων ήταν συχνές. Έγιναν ακόμα και “λαϊκά δικαστήρια” από Νοτιοκορεάτες που σκότωναν και έσφαζαν κρατούμενους σε πλατείες του νησιού με την κατηγορία του Κομμουνισμού.

Σοβαρότερο πρόβλημα αποδείχθηκε ο έλεγχος των φυλακισμένων.
“Το παρκάρισμα χιλιάδων ανθρώπων σε μια μικρή έκταση, με αγκαθωτό σύρμα μονάχα να χωρίζει τον ένα περίβολο από τον άλλο, επέτρεπε την ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και παρείχε τη δυνατότητα σχεδιασμού και εκτέλεσης μαζικών διαδηλώσεων και ταραχών“, εξηγεί εκ των υστέρων η επίσημη αμερικανική ιστορία του πολέμου (Hermes 1966, σ.234). Χάρη στη νωπή ακόμη πείρα τους από συνθήκες παρανομίας, οι κομμουνιστές κατόρθωσαν έτσι να οργανώσουν τη μαζική αντίσταση των κρατουμένων στους δεσμώτες τους.

Πολλές διαδηλώσεις ξέσπασαν, ενώ η οργάνωση των Κομμουνιστών δημιούργησε ένα “ΚΡΑΤΟΣ” ακόμα και με περιοχές ελέγχου. Ήταν στην κυριολεξία μια μακέτα της σημερινής Κορέας και της διχοτόμησης.

Η ίδια επίσημη ιστορία εκτιμά ότι πολλά στελέχη παραδόθηκαν εσκεμμένα στις δυνάμεις του ΟΗΕ, ακριβώς για να καθοδηγήσουν το “μέτωπο των φυλακών”, κι εκφράζει την απελπισία της για την υπερβολική δέσμευση των δεσμοφυλάκων από το διεθνές δίκαιο:

“Η Σύμβαση της Γενεύης είχε καταρτιστεί κυρίως για να προστατεύει τα δικαιώματα των φυλακισμένων. Προφανώς, δεν μπορούσε να φανταστεί μια κατάσταση στην οποία οι αιχμάλωτοι θα οργανώνονταν και θα συνιστούσαν ενεργό απειλή κατά του έθνους που τους συνέλαβε” (σ.234-5).

Στο Κόζι Ντο, αντίθετα…

“χρειαζόταν αυστηρός έλεγχος των κομμουνιστών, ώστε να μην εκμεταλλευτούν την κατάστασή τους για προπαγανδιστικούς σκοπούς. Ο θάνατος ή ο τραυματισμός ήταν εύκολα αποδεκτοί απ’ αυτούς, αν οι επιδιώξεις τους άξιζαν τον κόπο, η δε ήπια μεταχείριση τούς έκανε απλώς περισσότερο αυθάδεις κι ανυπάκουους. Τα μόνα που σέβονταν ήταν ο καταναγκασμός και η δύναμη, γιατί αυτά αναγνώριζαν και καταλάβαιναν” (ό.π., σ.261).

Η σημαντικότερη μέθοδος “καταναγκασμού και δυνάμεως” που χρησιμοποιήθηκε από τους Αμερικανούς, ήταν το “κοσκίνισμα” (screening) των κρατουμένων, με σκοπό να “διαπιστωθεί” κατά πόσον αυτοί ήθελαν να επαναπατριστούν. Στην πράξη, επρόκειτο για ένα σύστημα βασανισμού και βίαιης απόσπασης ομολογιών από τους αιχμαλώτους ότι θέλουν να παραμείνουν στον “Ελεύθερο Κόσμο”. Σύμφωνα με τον αμερικανό ναύαρχο Τζόι, κάθε ανακρινόμενος που δήλωνε το αντίθετο “είτε μαυριζόταν στο ξύλο είτε σκοτωνόταν”, η δε “πλειοψηφία των αιχμαλώτων ήταν υπερβολικά τρομοκρατημένη για να εκφράσει ειλικρινά την επιλογή της” (Halliday & Cummings 1990, σ.178).

Η απάντηση ήταν μια σειρά εξεγέρσεις, που πνίγηκαν στο αίμα. Στη σοβαρότερη απ’ όλες (7.5.1952), οι αιχμάλωτοι συνέλαβαν τον ίδιο το διοικητή του στρατοπέδου ταξίαρχο Ντοντ, και τον απελευθέρωσαν μονάχα αφού ο αντικαταστάτης του υποσχέθηκε γραπτά τον τερματισμό του “βίαιου κοσκινίσματος” και την “ανθρώπινη μεταχείριση των κρατουμένων στο μέλλον”.

Ακολούθησε η ένοπλη επέμβαση μονάδων των ΗΠΑ, της Ολλανδίας, της Βρετανίας, του Καναδά και της Ελλάδας με τανκς, πολυβόλα, πυροβόλα, αεροσκάφη και οι κρατούμενοι διασκορπίστηκαν σε μικρότερες -και πιο ελέγξιμες- εγκαταστάσεις. Ο επίσημος απολογισμός αυτής της “μετεγκατάστασης” (10-12.6.52) ήταν 32 νεκροί κι 153 τραυματίες. Στον Καναδά, η υπόθεση προκάλεσε σκάνδαλο κι οδήγησε στο ξήλωμα του υπεύθυνου αξιωματικού.

Όσον αφορά τις λεπτομέρειες της ελληνικής συμμετοχής, η επίσημη ιστορία του ΓΕΣ είναι εξαιρετικά φειδωλή. Στις 23.5.52, διαβάζουμε, ένας ελληνικός λόχος διατάχθηκε “να μεταφερθή εις την νήσον Κόζυ Ντο, προς ενίσχυσιν της εκεί Αμερικανικής φρουράς. Η κίνησις και εν συνεχεία η μεταφορά του λόχου τούτου ωλοκληρώθη την 9.30 της 25 Μαϊου” (σ.113). Από κει και πέρα, το μόνο που πληροφορούμαστε είναι ο τερματισμός της επιχείρησης: “Την 3ην Ιουλίου επιστρέφει εις την έδραν του Τάγματος ο εις νήσον Κόζυ Ντο 1ος λόχος, ληξάσης της αποστολής του αποκαταστάσεως της τάξεως εις το εκεί Στρατόπεδον Αιχμαλώτων Πολέμου” (σ.115).

Χρέος μας να μην ξεχαστεί το Koje-Do.

Ευχαριστούμε την KFA Greece για τα πολύτιμα στοιχεία.