Κώστας Θέος-70 χρόνια από το θάνατο του μαχητικού συνδικαλιστή και στελέχους του ΚΚΕ
Ακολούθησε το κομμουνιστικό κίνημα από τα πρώτα του βήματα, γνωρίζοντας όλες τις στιγμές ηρωισμού και διώξεων που συνεπαγόταν η στράτευσή του.
Συμπληρώνονται 70 χρόνια σήμερα από το θάνατο του Κώστα Θέου, μαχητικού συνδικαλιστή και στελέχους του ΚΚΕ, που ακολούθησε το κομμουνιστικό κίνημα από τα πρώτα του βήματα, γνωρίζοντας όλες τις στιγμές ηρωισμού και διώξεων που συνεπαγόταν η στράτευσή του. Ο Κώστας Θέος γεννήθηκε το 1896 στο Κατηχώρι Μαγνησίας και ήταν καπνεργάτης στο Βόλο. Σταμάτησε να εργάζεται σε καπνομάγαζα λόγω του ότι ασθένησ από φυματίωση, χωρίς όμως να διακόψει τη συνδικαλιστική του δράση, που τον έφερε επικεφαλής του Καπνεργατικού Σωματείου της πόλης και της Καπνεργατικής Ομοσπονδίας. Υπήρξε επίσης από τα πρώτα μέλη του ΣΕΚΕ, και πρωτοστάτησε σε αντιπολεμικές διαδηλώσεις στο Βόλο. Στη διάρκεια μιας εξ αυτών, το Φλεβάρη του 1931 από εργάτες και αγρότες, υπήρξε διάλυσή της με χρήση όπλων από το στρατό και σύλληψη των Θέου, Σαρόγλου και Μπεναρόγια που μπήκαν για 2,5 χρόνια στη φυλακή. Ο παραμερισμός της ρεφορμιστικής ηγεσίας του ΣΕΚΕ υπό τους Δημητράτου και Μπεναρόγια και η αποκρυστάλλωση των επαναστατικών χαρακτηριστικών του κόμματος, που επισφραγίζεται με την προσχώρησή του στην Κομμουνιστική Διεθνή και τη μετονομασία του σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας το 1924, ο Θέος αρχίζει να καταλαμβάνει σημαντικές ηγετικές θέσεις, αρχής γενομένης από την εκλογή του στην ΚΕ στο 3ο έκτακτο συνέδριο . Την χρονιά εκείνη πηγαίνει για 2 χρόνια στην ΕΣΣΔ, τόσο για νοσηλεία σε σανατόριο του Καυκάσου όσο και για φοίτηση στις κομματικές σχολές KUTV, όπου φοίτησε μια ολόκληρη γενιά στελεχών του κόμματος, όπως κι ο μετέπειτα γραμματέας Νίκος Ζαχαριάδης, συναπαρτίζοντας την περίφημη γενιά των “κούτβηδων”.
Επιστρέφοντας στην ελλάδα εκλέγεται βουλευτής Λάρισας το 1926. Στο 3ο τακτικό συνέδριο συντάσσεται, όπως όλα τα ηγετικά συνδικαλιστικά στελέχη του κόμματος με την ομάδα των Χαϊτά -Ευτυχιάδη, την οποία θεωρούσε γνήσιο εκπρόσωπο του μπολσεβικισμού και της επαναστατικής συνέπειας στην Ελλάδα, ενάντια στους τροτσκιστές του Παντελή Πουλιόπουλου και τους “κεντριστές” του Σεραφείμ Μάξιμου, συμβάλλοντας στην διαγραφή της τροτκσιστικής ομάδας τον Σεπτέμβρη του 1927.
Τον Απρίλη του 1928 κατά το Δ’ συνέδριο της ΓΣΕΕ αποκλείονται οι κομμουνιστές αντιπρόσωποι και διαγράφονται από την ένωση τα συνδικάτα που ήλεγχαν. Τότε ο ίδιος πρωτοστατεί μαζί με άλλα στελέχη στην ίδρυση της ΕΓΣΕΕ (Ενωτική Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας), αναλαμβάνοντας γραμματέας της, το Φλεβάρη του 1929. Εκείνο το χρόνο ξεκινά η λεγόμενη φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές, κατά την οποία οι Σιάντος-Θέος-Πυλιώτης-Παπαρήγας, ως εκπρόσωποι της “αριστερής” πτέρυγας (που η ΚΔ αποκαλούσε “αναρχοσυνδικαλιστική”, αντιπαρατέθηκαν με τους πρώην συμμάχους τους Χαϊτά-Ευτυχιάδη-Κολοζώφ της “δεξιάς” πτέρυγας. Η τελευταία προέτασσε το σύνθημα “πρώτα οργάνωση και μετά επανάσταση”, ενώ εκείνη του Θέου πίστευε στον προλεταριακό χαρακτήρα της επερχόμενης επανάστασης και διακήρυττε την ανάγκη της μετατροπής των αυθόρμητων λαϊκών κινητοποιήσεων που πολλαπλασιάζονταν τότε εν μέσω οικονομικής κρίσης σε γενική πολιτική απεργία.
Κώστας Θέος
Παράλληλα, παρότι ο Θεός όπως είδαμε πρωτοστάτησε στη δημιουργία της ΕΓΣΕΕ, πρότεινε μαζί με τα άλλα μέλη της ομάδας του τη σύγκληση ενωτικού συνεδρίου με στόχο τη συγχώνευση όλων των συνομοσπονδιών και την ίδρυση Ενιαίας Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος. Η ίδια η ΕΓΣΣΕ με γραμματέα τον Θέο από καλοκαίρι του 1931 πρόβαλε ιδέα συνένωσης των οργανώσεων σε ενιαία συνομοσπονδία. Η αποκατάσταση της κομματικής ενότητας, με την επέμβαση της ΚΔ και την αποστολή του Νίκου Ζαχαριάδη στην Ελλάδα για να τεθεί γ.γ του ΚΚΕ, σήμανε για το Θέο άσκηση αυτοκριτικής για την πρότασή του περί ενιαίας εργατικής ομοσπονδίας, η οποία θεωρήθηκε ανεπαρκής από το κόμμα, που έκρινε πως είχε ακόμα κατάλοιπα μικροαστικών αντιλήψεων. Έτσι, μαζί με μια σειρά ακόμα στελεχών που είχαν πρωτοστατήσει στη φραξιονιστική πάλη, απεστάλη στη Μόσχα, απ’όπου επέστρεψε μετά από τρεις μήνες, ευθυγραμμισμένος με την ΚΔ και τη νέα ηγεσία. Άλλοι επέστρεψαν αργότερα, ενώ για κάποιους, όπως ο Ανδρόνικος Χαϊτάς, τα ίχνη χάνονται, τροφοδοτώντας φημολογίες περί εκκαθάρισής τους, που ωστόσο δεν τεκμηριώνονται από καμία γραπτή πηγή.
Στις εκλογές του 1936 ο Θέος εξελέγη βουλευτής Δράμας του ΚΚΕ με το Παλλαϊκό Μέτωπο, ενώ μετά την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά είναι από τους πρώτους ηγέτες του κόμματος που συλλαμβάνονται και εξορίζονται στην Ανάφη. Εκεί, στις 25 Απρίλη 1937 δραπέτευσε με οχτώ ακόμα συναγωνιστές του πρώτα στην Αμοργό και μετά στην Αθήνα, συνελήφθη όμως εκ νέου τον Απρίλη του 1939. Ως μέλος της καθοδήγησης των Ακροναυπλιωτών υπό τον Γιάννη Ιωαννίδη, μαζί με άλλους συγκρατούμενούς του, απέστειλε υπόμνημα στις 29 Οκτώβρη 1940, ζητώντας από την κυβέρνηση Μεταξά να ζητήσει τη στήριξη της ΕΣΣΔ και δηλώνοντας “εμείς οι κομμουνιστές ξεχνώντας το παρελθόν, παίρνουμε τη θέση μας στην πρώτη γραμμή του πυρός κάτω από τις διαταγές σας για τη συντριβή των φασιστών επιδρομέων και την υπεράσπιση της ακεραιότητας και ανεξαρτησίας της χώρας μας. ” Την επόμενη μέρα επανέλαβαν το αίτημά τους, αλλά η δικτατορία το απέρριψε. Απέδρασε με τη βοήθεια του ΕΛΑΣ το καλοκαίρι του 1942 από σανατόριο στην Πιερία όπου είχε μεταφερθεί μαζί με άλλους φυματικούς Ακροναυπλιώτες.
Πίσω στην Αθήνα λαμβάνει μέρος στο ΕΑΜ κι εκλέγεται εθνοσύμβουλος Δράμας στην ΠΕΕΑ το 1944, στη λεγόμενη κυβέρνηση του βουνού. Το κύρος του ΕΑΜ και του ΚΚΕ στην εργατική τάξη μετά τον πόλεμο είναι τεράστιο, κάτι που αποτπώνεται και στις εκλογές εργατικών κέντρων σε όλη τη χώρα. Το 1945 ως επικφαλής του ΕΡΓΑΣ, γίνεται γραμματέας της ΓΣΕΕ και στο 8ο πανελλαδικό συνέδριό της στις αρχές του ’46 γίνεται μέλος της επταμελούς διοίκησής της, γνωρίζοντας παράλληλα όλες τις απόπειρες του μεταβαρκιζιανού κράτους να τσακίσει το εργατικό κίνημα και την επιρροή των κομμουνιστών σε αυτό. Το 1947 συγγράφει τη μπροσούρα “Τα ελληνικά συνδικάτα στην πάλη ενάντια στο φασισμό και για την ανεξαρτησία τους”, όπου αναφέρεται στον αγώνα της αυτονομίας των συνδικάτων από τους μηχανισμούς του αστικού κράτους και τη συνδρομή τους στον αντιφασιστικό αγώνα στη διάρκεια της κατοχής. Στα τέλη του ίδιου χρόνου περνά στην παρανομία, όταν τίθεται εκ νόμους το ΚΚΕ και “οι παραφυάδες” του. Αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ από το 1945, συναποτελεί την ηγεσία του κόμματος από τα μέσα του 1948, όταν μεταβαίνει στο Γράμμα ως το τέρμα του εμφυλίου. Η ήττα του ΔΣΕ τον οδηγεί μαζί με τον υπόλοιπο κομματικό μηχανισμό στο Βουκουρέστι, απ’όπου και συνεχίζει τη συνδικαλιστική του δράση, καταφέρνοντας να εκλεγεί αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας (ΠΣΟ). Πέθανε στο Βουκουρέστι στις 27 Μάη 1958.
