Λειψή τιμωρία – Η τύχη των φονιάδων του Έρνστ Τέλμαν στη μεταπολεμική ΟΔΓ

Παρά τους ισχυρισμούς των ναζί πως ο θάνατος του Έρνστ Τέλμαν, γενικού γραμματέα του ΚΚΓ από το 1925 ως τη σύλληψή του το 1933, οφειλόταν σε “συμμαχικούς βομβαρδισμούς”, η φήμη για τη δολοφονία του εξαπλώθηκε γρήγορα. Ωστόσο, για σχεδόν δυο χρόνια μετά το έγκλημα, οι λεπτομέρειες της δολοφονίας του δεν ήταν γνωστές. Οι ακριβείς συνθήκες ήρθαν στο φως μόλις στις 17 Απαρίλη 1947, όταν ξεκίνησε στο αμερικανικό στρατοδικείο του Νταχάου η δίκη του Μπούχενβαλτ, ενάντια σε 31 πρώην φύλακες του στρατοπέδου συγκέντρωσης για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας με θύματα κρατούμενους από 18 ευρωπαϊκές χώρας. Καθοριστική ήταν η μαρτυρία του Πολωνού συγκρατούμενου του Τέλμαν, Μάριαν Ζγκόντα, ο οποίος τη νύχτα της 17ης προς τη 18η Αυγούστου είχε κρυφτεί κοντά στο κρεματόριο του Μπούχενβαλτ κι έτσι παρακολούθησε από κοντά την εκτέλεση του Τέλμαν, δέκα λεπτά μετά τα μεσάνυχτα στην αυλή του κρεματορίου, από άνδρες του 99ου αποσπάσματος των Ες – Ες. Στις 15 Αυγούστου, το στρατοδικείο καταδίκασε σε θάνατο το διοικητή του στρατοπέδου, Χέρμαν Πίστερ, τον υπασπιστή του Χανς Σμιτ καθώς και 20 ακόμα κατηγορούμενους σε θάνατο, ενώ οι υπόλοιποι καταδικάστηκαν σε υψηλές ποινές φυλάκισης. Ανάμεσά τους και ο Βόλφγκανγκ Όττο, μέλος των Ες – Ες, που συμμετείχε στη δολοφονία του κομμουνιστή ηγέτη και είχε επίσης λάβει μέρος σε πολλές ακόμα εκτελέσεις αλλοδαπών κρατουμένων, κάτι όμως που δεν αναδείχθηκε στη δίκη, γεγονός που οδήγησε σε καταδίκη του αποκλειστικά για τη συνέργειά του στις δολοφονίες μη Γερμανών κρατούμενων.

Μετά από σχεδόν μιάμιση δεκαετία, το 1961, ο γενικός εισαγγελέας του Μονάχου δρ. Κναπ, κάλεσε ως μάρτυρα τον πρώην κρατούμενο Λούντβιχ Λάντβερ να καταθέσει σε έρευνα κατά του Βόλφγκανγκ Όττο, που όπως είπαμε είχε ήδη καταδικαστεί ως συνεργός εκτελέσεων αλλοδαπών στο Μπούχενβαλτ, με το ερώτημα αν είχε συμμετοχή και σε φόνους Γερμανών στο ίδιο στρατόπεδο. Τότε αποκαλύφθηκε πως ο Όττο, όχι μόνο δεν εξέτιε τα 20 χρόνια κάθειρξης που του είχαν επιβληθεί, αλλά μετά την πρόωρη αποφυλάκισή του δίδασκε σε καθολικό σχολείο θηλέων κάπου στη Ρηνανία. Στοιχεία σε βάρος του προσκόμισε ο Βέρνερ Μπέργκερ, τραπεζικός υπάλληλος στο Ρότβαϊλ, που είχε κληθεί ως απλός μάρτυρας στην υπόθεση, παρότι συμμετείχε κι ο ίδιος στο εκτελεστικό απόσπασμα 99 των Ες – Ες, όπως διαπίστωσε ο Λάντβερ και παλιοί συγκρατούμενοί του. Ένα χρόνο μετά, η χήρα του Τέλμαν, Ρόζα, που ζούσε στη ΓΛΔ, κατέθεσε μέσω του δικηγόρου της, Καρλ Κάουλ, ο οποίος είχε δικαίωμα δικηγορίας και στην ΟΔΓ, μήνυση σε βάρος των Όττο και Μπέργκερ για τη συμμετοχή τους στο φόνο του άντρα της.

Στις 17 Μαρτίου 1964, έγινε γνωστό μέσω δικαστικών εντύπων της Κολωνίας, πως η δίωξη κατά των Όττο και Μπέργκερ είχε ανασταλλεί. Η εισαγγελία της Κολωνίας “δεν είχε κατορθώσει να διαπιστώσει, ποιος δολοφόνησε τον Τέλμαν τον Αύγουστο του 1944 ή είχε βοηθήσει στη δολοφονία,” Εκτός από αυτούς τους δύο, ελεύθεροι κυκλοφορούσαν κι άλλα μέλη του εκτελεστικού αποσπάσματος 99, ένας εκ των οποίων δούλευε ως δημόσιος υπάλληλος στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φορτηγών.

Η δικαστική αντιμετώπιση των δολοφόνων του Τέλμαν δε διέφερε και τόσό πολύ από εκείνη που είχε το μεγαλύτερο μέρος των εγκληματιών πολέμου στη μεταπολεμική δυτική Γερμανία, που κυμαίνονταν από την πλήρη ατιμωρησία, ως τις ποινές χάδι ή την πρόωρη αποφυλάκιση και συνήθη κατάληξη την επιτυχή και μετά τιμών επανένταξή τους στον κρατικό κορμό, συχνά και σε ιδιαίτερα νευραλγικές και υψηλόβαθμες θέσεις.

Δύσκολες Νύχτες