«“Λόρδος Μπάιρον”, λόχος ΕΛΑΣ ΕΠΟΝ – ιερός λόχος των σπουδαστών…»

Ο «Λόρδος Μπάιρον» ήταν η συνέχεια του Λόχου Σπουδαστών του ΕΛΑΣ, που ιδρύθηκε για να περιφρουρεί ένοπλα τα μέλη της ΕΠΟΝ την ώρα της εξόρμησής τους ή της αναγραφής συνθημάτων σε τοίχους. Διοικητές του ήταν ο Γρηγόρης Φαράκος και ο Μάνος Ζαχαρίας. Ο κορμός του ήταν φοιτητές του Πολυτεχνείου και της Ανωτάτης Εμπορικής. Η έδρα του βρισκόταν σε ένα Δημοτικό Σχολείο στα Εξάρχεια. Η Μέλπω Αξιώτη αφηγείται: «Στις 25 του Δεκέμβρη σε γενική συνέλευση, ύστερα από πρόταση, ο Λόχος Σπουδαστών πήρε το όνομα “Λόρδος Μπάιρον”. Έτσι θα μείνει ξακουστός στην ελληνική Ιστορία.»

Στις 5 του Δεκέμβρη είχαν δώσει την πρώτη μάχη τους ενάντια στους Άγγλους ιμπεριαλιστές. Άλλες σημαντικές μάχες τους ήταν στο Χημείο και στη Νεάπολη. Εκεί που ξεχώρισαν ήταν η μάχη της οδού Διδότου στα Εξάρχεια, 2-3 Γενάρη 1945.

«Πιάσαμε μια πολυκατοικία στην πολυκατοικία της οδού Διδότου αρ. 47. Από το έξω μέρος ήταν τανκς εγγλέζικα, από πίσω εθνοφύλακες. Έχομε μείνει 21 μαχητές, 2 αυτόματα, 15 ντουφέκια και άλλες τόσες χειροβομβίδες. Είμαστε ανακατεμένοι, μερικοί παίρνουν μέρος για δεύτερη φορά σε μάχη, και μερικοί είναι άμαχοι… Στα γραφεία του λόχου μας, την άλλη μέρα στις 3 του Γενάρη, ένας-ένας μας παρουσιάζεται. Τον αγκαλιάζομε και τον φιλούμε. Περνά ένα παιδάκι απόξω και πουλά Ριζοσπάστη. Παίρνομε και διαβάζομε: “Mεγάλη μάχη μαίνεται στην οδόν Διδότου… Οι Άγγλοι χτύπησαν μ’ όλα τα φονικά τους μέσα… Στη μάχη αυτή διακρίνεται ο λόχος Λόρδος Μπάιρον”.»

Μέλπω Αξιώτη

Αριστερά: ΕΠΟΝίτισσες από τη διμοιρία της Σπουδάζουσας. Δεξιά: Ο Φοίβος Τσέκερης και Γ. Ξενάκης, μέλη του Λόχου Σπουδαστών «Λόρδος Μπάιρον»

ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΣΤΑ ΟΠΛΑ
ΗΡΩΙΚΟΙ ΜΠΟΥΡΛΟΤΙΕΡΗΔΕΣ

27.12.44. – Οι Μπουρλοτιέρηδες του Σπουδαστικού Λόχου «Λόρδος Βύρωνας» σε δράση. Μια πολυκατοικία με Εγγλέζους είν’ ο στόχος της. Ο λόχος μας κάνει τα πρώτα βήματα κι η αγωνία τρώει τους Επονίτες καθώς βαδίζουν προς τις γραμμές του εχθρού. «Θα πετύχει η επιχείρηση;»

Μα δεν περνάει λίγη ώρα και μια λάμψη φωτίζει τη νύχτα κι ένας δυνατός κρότος ακούγεται. «Πέτυχε, πέτυχε» ξεφωνίζουν και μόλις κρατούνται να μην αρχίσουν το τραγούδι μόνο που βρίσκονται δυο βήματα από τον εχθρό.

29.12.44. – Αυτή τη φορά η αποστολή μας είναι σοβαρότερη. Πάμε να καταλάβουμε την Κλινική Σμπαρούνη. Στο δρόμο χτυπιόμαστε απ’ τα πολυβόλα του εχθρού. Μα το πρώτο βάπτισμα μάς έχει κιόλας ατσαλώσει. Προχωρούμε. Πηδάμε απ’ το ένα σπίτι στοπ άλλο. Ορμάμε μέσα στο χτίριο και σε λίγα λεπτά η κλινική είναι στα χέρια μας. Γυρίζουμε στο λόχο νικητές. Το τραγούδι αρχίζει «Με το ντουφέκι μου στον ώμο, σε πόλεις…» ένας δυνατός κρότος μας σταματάει. «Πέτυχε» φωνάζει ο σκοπός. Ένα άλλο φρούριο του εχθρού γκρεμίζεται απ’ τους μπουρλοτιέρηδες του Λόχου μας. Το τραγούδι δυναμώνει.

Είμαστε περήφανοι, γιατί είμαστε ΕΠΟΝ – Ελασίτες. Όλοι οι Ελασίτες κι οι Αρχηγοί μας καμαρώνουν. «Βύρωνες» μας φωνάζουν. Δεν έχει 5 μέρες ζωή ο Λόχος μας και μια πλούσια δράση τον στεφανώνει.

Σύνθημά μας: «Κανένας ζωντανός στα χέρια του εχθρού. Λευτεριά ή θάνατος. Πόλεμος και τραγούδι».

Και τη στιγμή αυτή ο ηρωικός αυτός Λόχος δίνει σκληρές μάχες στη Νεάπολη – Εξάρχεια, γράφοντας καινούργιες σελίδες δόξας.

Είκοσι μαχητές του λόχου μας κυκλωμένοι σ’ ένα σπίτι από εγγλέζικες δυνάμεις, πολέμησαν όλη τη νύχτα και προξένησαν μεγάλες απώλειες στον εχθρό. Πάνω από 100 νεκρούς είχε ο εχθρός. Το πρωί οι κυκλωμένοι μαχητές μας έσπασαν τον κλοιό με ηρωική έξοδο κι έφτασαν στο λόχο μας.

Αχιλλέας

(Από τον Ριζοσπάστη εκείνων των ημερών)

Ύμνος Λόχου Σπουδαστών

Έχε γειά χαρά σπουδάζουσα γενιά
που βγήκες στον αγώνα για τη λευτεριά
βουνά και κάμποι και της Αθήνας όλοι οι δρόμοι αντιλαλούν
Λόρδος Μπάιρον, λόχος ΕΛΑΣ ΕΠΟΝ
ιερός λόχος των σπουδαστών.

Εμπρός νεολαία σπουδάζουσα εμπρός εμπρός.
Εμπρός στον αγώνα τα νιάτα μας εμπρός εμπρός.
Δημοκρατία, ελευθερία, καινούργια γνώση και προκοπή.
Λόρδος Μπάιρον, λόχος ΕΛΑΣ ΕΠΟΝ
ιερός λόχος των σπουδαστών.

Έχε γειά χαρά σπουδάζουσα γενιά
που βγήκες στον αγώνα για τη λευτεριά
κουράγιο και σπάζουν οι αλυσίδες και θα ‘ρθουν τα φλάμπουρα της αυγής.
Λόρδος Μπάιρον, λόχος ΕΛΑΣ ΕΠΟΝ
ιερός λόχος των σπουδαστών.

Έχε γειά χαρά σπουδάζουσα γενιά
που βγήκες στον αγώνα για τη λευτεριά
ηρώων θυσίες χαράζουν το δρόμο του χρέους, της δόξας και της τιμής.
Λόρδος Μπάιρον, λόχος ΕΛΑΣ ΕΠΟΝ
ιερός λόχος των σπουδαστών (δις).

Υλικά από το λεύκωμα της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ «1944. Η Απελευθέρωση της Αθήνας και η ταξική σύγκρουση του Δεκέμβρη. Ντοκουμέντα και διδάγματα», που θα παρουσιαστεί σε μεγάλη εκδήλωση, την Κυριακή 15 Δεκέμβρη στις 7 μ.μ. στο γήπεδο Σπόρτιγκ (Ηλία Ζερβού 89, «Άγιος Ελευθέριος»). Στην ίδια εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί συναυλία – αφιέρωμα  στο Αντάρτικο τραγούδι με τη συμμετοχή κορυφαίων καλλιτεχνών (αναλυτικά δείτε εδώ).