Μέλπω Αξιώτη: Έξη φορές χτύπησαν οι καμπάνες

Η Μέλπω Αξιώτη, με τους αγώνες και το έργο της, υπήρξε πρωτοπόρα και εμβληματική μορφή της κομμουνιστικής και της ΕΑΜικής διανόησης, καθώς και του γυναικείου λαϊκού κινήματος. Αν και το ακόλουθο κείμενο της σπουδαίας συγγραφέα και αγωνίστριας γράφτηκε πριν από 74 χρόνια (δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη της Κυριακής 21 του Απρίλη 1946), το επαναφέρουμε διότι θεωρούμε ότι τα μηνύματά του παραμένουν ζωντανά και επίκαιρα, διδακτικά και χρήσιμα για τον καθορισμό της στάσης του καθένα από μας στη σημερινή δύσκολη εποχή. Στην αντιγραφή κρατήσαμε την ορθογραφία του πρωτότυπου.

«Χριστός ανέστη εκ νεκρών!»

Έξη φορές ήρθε η Λαμπρή τα τελευταία χρόνια. Μα έξη φορές ως σήμερα οι Έλληνες δεν αναστήθηκαν. Αλλ’ ακόμα πεθαίνουν.

ΠΑΣΧΑ 1941. – Σπαράζει η Ελλάδα στ’ αλβανικά βουνά. Μες τα οχυρά του Ρούπελ, ο Κώστας, ο Γιώργης, ο Αντώνης ακόμα πολεμούν. «Εμπρός ενάντια στους φασίστες!» Πέφτουνε ακόμα οι νεκροί, κι’ αδειάζει η αραβίδα το τελευταίο της βόλι. Μα μες τα επιτελεία οι στρατηγοί υπογράφουν την παράδοση. Ο Κώστας, ο Γιώργης, ο Αντώνης γυρίζουνε χωρίς ποδάρια και χωρίς ντουφέκι, κι’ άλλοι καθόλου δε γυρίζουνε. Κι’ οι νικημένοι νικητές μπαίνουν καταχτητές στη χώρα.

ΠΑΣΧΑ 1942. – Ο θάνατος τριγυρνά αδέσποτος μες στα έρημα σοκάκια μας. Ο Κώστας, ο Γιώργης, ο Αντώνης τις νύχτες διακονεύουνε φωνάζοντας: «πεινώωωω…πεινώωωω…». Όσους άφησε το κανόνι πεθαίνουνε τώρα από την πείνα στα πεζοδρόμια. Όμως η πίστη της ζωής σημαίνει τότε προσκλητήριο. «Εμπρός ενάντια στους φασίστες ξένους και ντόπιους! Θέλουμε ψωμί!» Πρώτη γενική απεργία κηρύχνεται, πρώτη διπλή μάχη των σκλάβων της Ευρώπης ενάντια στον αήττητο πολιορκητή. Η ραγιάδικη ηγεσία μας σαπίζει. Ο λαός αρπάζει στα χέρια του την επιβίωσή του. Ο φασισμός δεν καταφέρνει να μας τσακίσει από τη στέρηση. Η εκστρατεία της πείνας δίνει τη μάχη και νικά. Κι’ οι καμπάνες του Πάσχα σημαίνανε το θάνατο, αλλά ταυτόχρονα και τη ζωή.

ΠΑΣΧΑ 1943. – Τώρα ο Κώστας, ο Γιώργος, η Ελένη οργάνωσαν το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ, την ΕΠΟΝ. Ο Ράλλης χρίζεται πρωθυπουργός για να τα εξοντώσει. Τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα συντάσσονται και εξορμούν. Από τη μια ο ελληνικός λαός, από την άλλη οι Γερμανοέλληνες. Οι μάχες δίνονται αμείλικτα μες στις Ασφάλειες και τα Χαϊδάρια. Μες τα νοσοκομεία απ’ όπου ξεριζώνονται και στήνουνται οι Ανάπηροι και ντουφεκίζονται με δεκανίκια, κι’ όμως δεν προσκυνούν. Στους δρόμους της Αθήνας, σα μια αφρισμένη θάλασσα κυλώντας ενάντια στα τανκς, και πάλι ο Κώστας, ο Γιώργης, η Ελένη, η Παναγιώτα πέφτουν νεκροί φωνάζοντας «Κανείς στη γερμανική επιστράτευση του Ράλλη!» – «θάνατος στους προδότες που μας πούλησαν στους Βουλγάρους!» – «Λευτεριά στο λαό!». Κι’ είτε απομείναν ζωντανοί όλοι αυτοί, είτε πέσανε, σώσανε την τιμή μας και την ανεξαρτησία του έθνους.

ΠΑΣΧΑ 1944. – Βουνά και κάμποι αντιλαλούν τον πανελλήνιο σηκωμό. Τον πάιρνουν κι’ οι καμπάνες και τον διαλαλούν: «Λευτεριά ή θάνατος!». Ο Απόλλωνας, ο Χάρης, ο Έκτορας, η Ηλέκτρα δίνουν τις μάχες της σκλαβιάς. Στον τοίχο της Καισαριανής υψώνουν τα κουφάρια απόρθητο οχυρό. Σφαγές στην Καλογρέζα. Κρεμάλες στα Ηλύσια. Μπούκωσαν τα στρατόπεδα. Στάλινγκραντ η Καισαριανή. Φωτιά στα Ν. Σφαγεία. Κάστρο το σπίτι του Υμηττού. Σκορπίζονται οι Εβραίοι. Σφάζουνται οι Γύφτοι ομαδικά. Η Καλλιθέα απόρθητη. Καίγεται το Δουργούτι. Τραίνα φορτώνουν για τα κάτεργα. Φλέγεται η Αθήνα. Οι συνοικίες χτυπιούνται 49 φορές με τον εχθρό. Οι Γερμανοέλληνες στριμώχνονται στο κέντρο της πρωτεύουσας. Κι’ η δόξα γύρω φτερουγά.

Η ξυλογραφία αυτή κυκλοφόρησε το Πάσχα του 1943 και συνοδευόταν από την ακόλουθη προκήρυξη: «Έλληνες πατριώτες! Η Ελλάδα μας βρισκόταν θαμμένη μα ζωντανή κι ορμητική μέσα στον τάφο που την κρατάει σκλάβα ο γερμανικός, ο ιταλικός κι ο βουλγάρικος φασισμός. Στο χέρι μας είνε να κυλίσουμε το λίθο, δηλαδή να διώξουμε το μισητό καταχτητή, να κάνουμε αφέντη το λαό της. Δώστε όλοι το χέρι στο ΕΑΜ».

Κι’ εκείνη τη χρονιά σημαίνανε οι καμπάνες: «Έλληνες σηκωθήτε! Οι πεινασμένοι! Οι αδούλωτοι! Γέροι, γυναίκες, και παιδιά! Κι’ οι οπλισμένοι κι’ οι άοπλοι! Χτυπάτε! Η λευτεριά σιμώνει!» Κι’ όλοι αυτοί σηκώθηκαν και χτύπησαν το φασισμό πέρα απ’ τα σύνορά μας, κι’ η Ελλάδα ξεσκλαβώθηκε απ’ τον καταχτητή.

ΠΑΣΧΑ 1945. – Και οι καμπάνες έμειναν εκείνη τη χρονιά βουβές…Γιατί σήμερα ο Κώστας, ο Γιώργης, η Ελένη πάνε ξανά στη φυλακή. Καινούρια τανκς πλακώσανε, καινούριοι τάφοι ανοίξανε, μα οι ίδιες μάνες κλαίνε. Τώρα κάποιοι Αγγλοέλληνες μάς βάνουν στο σημάδι. Κι’ αλλάζοντας τα ρούχα του, κι’ απ’ όποια τρύπα κι’ αν χωρεί, ξανατρυπώνει ο φασισμός μες στη ματοβρεγμένη Ελλάδα. Ξανά μια μάχη αρχίζει σ’ ετούτη τη γωνιά της γης: «Για τη Δημοκρατία!»

ΠΑΣΧΑ 1946. – «Χριστός ανέστη εκ νεκρών!» Μα στην Ελλάδα αναστηθήκανε μονάχα οι Δούλοι κι’ οι Αφέντες τους. Ένας Άγγλος – δυνάστης επέταξε τη μάσκα του μες του χορού τη ζάλη και μας καρφώνει τη σαΐτα του ολόισα στην καρδιά. Μα οι Έλληνες δεν προσκυνούν τους κάλπηδες της λευτεριάς. Η Ελλάδα δεν αφίνει να την ψήσουν στη σούβλα για να φάνε οι λόρδοι σε ματωμένα γεύματα. Πάντοτε υπάρχει ο Κώστας, ο Γιώργης, η Ελένη να ξανανέβουν στα οχυρά. Κι’ οι καμπάνες του Πάσχα, κι΄οι καρδιές των Ελλήνων, νεκροί και ζωντανοί, γυναίκες, γέροι και παιδιά, με μια φωνή αλαλάζουνε:

«Εμπρός για τη Δημοκρατία!»

Κι’ η μάχη αμείλιχτη τραβά μπροστά. Μπαίνουμε στη δωδέκατη ώρα. Δίπλα μας παραστέκουνε όλοι οι λαοί της γης. Παληές μαζί και νέες δόξες γύρω μας φτερουγάν.

Μέλπω Αξιώτη