Η μέρα του δασκάλου στη ΓΛΔ
Στις 5 Οκτωβρίου διεθνώς εορτάζεται η μέρα του δασκάλου, που καθιερώθηκε το 1994 από την Unesco κι είναι άγνωστη σε πολλούς στη Γερμανία. Εντελώς διαφορετικά ήταν τα πράγματα στη ΓΛΔ, όπου η μέρα του δασκάλου στις 12 Ιουνίου αποτελούσε μεγάλη γιορτή.
To ακόλουθο άρθρο προέρχεται από ιστοσελίδα σχετιζόμενη με τηλεοπτική εκπομπή ιστορικών θεμάτων του MDR (κοντά ως κόνσεπτ κι ως τίτλος στη “δική μας” Μηχανή του χρόνου), δηλαδή του τοπικού παραρτήματος της κρατικής γερμανικής ραδιοτηλεόρασης (ARD) στα τέως ανατολικογερμανικά κρατίδια της Σαξονίας-Άνχαλτ, Θουριγγίας και Σαξονίας. Ως εκ τούτου, δύσκολα μπορεί κανείς να το κατηγορήσει για φιλοκομμουνιστικές τάσεις, εξάλλου η κριτική του ματιά διαφαίνεται έμμεσα, αλλά με σαφήνεια σε διάφορα σημεία. Ένας λόγος παραπάνω για να ληφθούν σοβαρά υπόψη όσα γράφει για την εκτίμηση που έχαιρε το διδασκαλικό λειτούργημα στην επικράτεια της ΓΛΔ, σε αντιδιαστολή με την απαξίωση που συναντά ο εκπαιδευτικός, τόσο σε επίπεδο θεσμικό, όσο και κοινωνικό επίπεδο, όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε σειρά άλλων ανεπτυγμένων και μη καπιταλιστικών κρατών.
Η μέρα του δασκάλου στη ΓΛΔ
Στις 5 Οκτωβρίου διεθνώς εορτάζεται η μέρα του δασκάλου, που καθιερώθηκε το 1994 από την Unesco κι είναι άγνωστη σε πολλούς στη Γερμανία. Εντελώς διαφορετικά ήταν τα πράγματα στη ΓΛΔ, όπου η μέρα του δασκάλου στις 12 Ιουνίου αποτελούσε μεγάλη γιορτή.
Λουλούδια, σοκολατάκια, καφές, σαπούνι, χαρτομάντηλα, έτσι έρχονταν στο σχολείο οι μαθητές στις 12 Ιούνη, λίγο πριν την έναρξη των καλοκαιρινών διακοπών, για να τα χαρίσουν στους δασκάλους τους. Φορούσαν μπλουζάκια των Πιονέρων και της Ελεύθερης Γερμανικής Νεολαίας (παιδική και νεανική οργάνωση του κυβερνώντος Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος, Σ.τ.Μ) και δεν έλειπε το τραγούδι. Τα μαθήματα διαρκούσαν λιγότερο. Η 12η του Ιούνη ήταν η μέρα του δασκάλου στη ΓΛΔ και εορταζόταν με λαμπρότητα σε πόλεις και χωριά.
Η Μαργκώ Χόνεκερ παραδίδει σε έναν παιδαγωγό τη βράβευση “‘Αξιος δάσκαλος του Λαού” κατά τη μέρα του δασκάλου το 1974
“Άξιος δάσκαλος του λαού”
Όχι μόνο οι μαθητές έκαναν δώρα κι έδιναν ευχές εκείνη τη μέρα, αλλά και άνωθεν επιδαψιλεύονταν τιμές στους δασκάλους προς αναγνώριση της δουλειάς τους. Δάσκαλοι από όλη τη χώρα προσκαλούνταν στο κτήριο της βουλής στο Βερολίνο και βραβεύονταν ως “άξιοι δασκαλοι του λαού” ή “άξιοι δάσκαλοι του αθλητισμού”. Η υπουργός λαϊκής παιδείας Μαργκώ Χόνεκερ (σύζυγος του ηγέτη της ΓΛΔ, Σ.τ.Μ) απένειμε προσωπικά τα βραβεία. Στη συνέχεια το κράτος ευχαριστούσε τους δασκάλους με δεξίωση, όπου ήταν παρόντα και πολλά μέλη του Πολιτικού Γραφείου, για τη συμβολή τους στη συνδιαμόρφωση του σοσιαλιστικού κράτους. Στα ΜΜΕ της χώρας υπήρχαν εκτενείς αναφορές στον εορτασμό.
Μαθητές του σχολείου Karl-Friedrich-Schinkel στο Βερολίνο
Το κράτος αναλαμβάνει την εκπαίδευση
Μια συμμετέχουσα στη δεξίωση του 1984 περιγράφει το ρόλο του δασκάλου στη ΓΛΔ ως εξής: ” Ήταν η καθημερινή, απαιτητική, συχνά δύσκολη, αλλά πάντα όμορφη αποστολή μας-η κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση της νεολαίας.” Πράγματι οι δάσκαλοι της ΓΛΔ και των άλλων χωρών του ανατολικού μπλοκ είχαν ένα ρόλο πολύ διαφορετικό απ’ ό,τι τον γνωρίζουμε σήμερα: Ήδη με την είσοδο των παιδιών στον παιδικό σταθμό, το αργότερο με την εγγραφή στο σχολείο, μετατίθετο ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης για την ανατροφή των παιδιών από τους γονείς στους δασκάλους και τους υπόλοιπους παιδαγωγούς. Το κράτος αναλάμβανε την αποστολή να αναθρέψει την επόμενη γενιά. Έτσι οι δάσκαλοι επιτελούσαν μια σημαντική λειτουργία, η γνώμη των γονέων ζητούνταν λιγότερο.
12 όροφοι, 54 μ. ύψος, το “Σπίτι του Δασκάλου” στην Αλεξαντερπλατς του Βερολίνου
Σχεδόν όλοι απολύθηκαν
Ο σημαντικός ρόλος που αναλάμβαναν οι δάσκαλοι στη σοσιαλιστική οικοδόμηση, ήταν ήδη ορατή στις αρχές της κρατικής συγκρότητησης: Ενώ στην ΟΔΓ πολλοί δάσκαλοι έμειναν μεταπολεμικά στις θέσεις τους, στη σοβιετική ζώνη κατοχής οι περισσότεροι απολύθηκαν, γιατί ήταν μέλη ή οπαδοί του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος. Λύση έδιναν οι λεγόμενοι “Νέοι Δάσκαλοι” (Neulehrer) . Περίπου 40000 εξ αυτών ξεκίνησαν να διδάσκουν μετά από εκπαίδευση λίγων μηνών μόνο.
Μαθητές συγχαίρουν δασκάλα την ημέρα του δασκάλου το 1986
Αρχιτεκτονικό μνημείο για το δάσκαλο
Αλλά και αρχιτεκτονικά αφιερώθηκε στο επάγγελμα του δασκάλου ένα μνημείο στην πρωτεύουσα της ΓΛΔ. Ήδη το 1964 ιδρύθηκε στο Αλεξάντερπλατς (κεντρική πλατεία του Βερολίνου, Σ.τ.Μ) το “Σπίτι του Δασκάλου”, μαζί με αίθουσα συνεδρίων. Προοριζόταν για σημείο συνάντησης παιδαγωγών και φιλοξενούσε μεταξύ άλλων μια από τις σημαντικότερες παιδαγωγικές βιβλιοθήκες της χώρας. Σήμερα το “Σπίτι του Δασκάλου”, με την τεράστια ζωοφόρο από μωσαϊκό, αποτελεί προστατευόμενο μνημείο.
Μετάφραση – Επιμέλεια: Δύσκολες νύχτες
