«Μην αυταπατάστε… Πρέπει να ξαναπάρει τα όπλα ο ΕΛΑΣ…»

Σαν σήμερα, στις 12 του Φλεβάρη 1945, έπειτα από τις 33 μέρες ηρωικής πάλης του λαού της Αθήνας και του Πειραιά, τον Δεκέμβρη του 1944, ενάντια στο βρετανικό ιμπεριαλισμό και στην ελληνική αστική τάξη και υπό το βάρος της στρατιωτικής ήττας, υπογράφτηκε από το ΕΑΜ και την ελληνική αστική κυβέρνηση, η απαράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Στις διαπραγματεύσεις το ΕΑΜ εκπροσώπησαν οι Γιώργης Σιάντος (Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ), Μήτσος Παρτσαλίδης (ΓΓ της ΚΕ του ΕΑΜ) και Ηλίας Τσιριμώκος (ΓΓ του κόμματος Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας. Την κυβέρνηση Πλαστήρα εκπροσώπησαν οι Ιωάννης Σοφιανόπουλος (υπουργός Εξωτερικών), Περικλής Ράλλης (υπουργός Εσωτερικών) και Ιωάννης Μακρόπουλος (υπουργός Γεωργίας).

Πριν από την υπογραφή της συμφωνίας του ΕΑΜ με την ελληνική αστική κυβέρνηση, είχε προηγηθεί η υπογραφή ανακωχής ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και τα βρετανικά στρατεύματα (11 Γενάρη 1945), η οποία καθόριζε ως ημερομηνία κατάπαυσης του πυρός την 14.1.1945.

Η Συμφωνία της Βάρκιζας προέβλεπε μεταξύ άλλων: α) τη μονομερή αποστράτευση του ΕΛΑΣ και συγκρότηση εθνικού στρατού μέσα από κανονική στρατολογία, β) την εκκαθάριση του κρατικού μηχανισμού από δωσίλογους και φασιστικά στοιχεία και γ) τη διενέργεια δημοψηφίσματος και στη συνέχεια εκλογών μέσα στο 1945.

Πέρα από το γενικά απαράδεκτο της συμφωνίας, απαράδεκτη ήταν ειδικότερα η υποχώρηση στο ζήτημα της αμνηστίας, το άρθρο 3, αφού με αυτό αφήνονταν ανυπεράσπιστοι στην αστική μανία χιλιάδες αγωνιστές των ΕΑΜ – ΕΛΑΣ – ΕΠΟΝ, με τη δυνατότητα μάλιστα να διωχθούν ως κοινοί εγκληματίες.

“…Σε λιγότερο από 48 ώρες μετά την υπογραφή της Συμφωνίας, οι επιθέσεις στα γραφεία της «Ελεύθερης Ελλάδας» και του «Ριζοσπάστη» (στις 13 και 14 Φλεβάρη αντίστοιχα), προμήνυαν τι θα επακολουθούσε. Ανήμερα της υπογραφής, η κυβέρνηση Πλαστήρα φρόντισε να ανασυστήσει το υφυπουργείο Ασφαλείας…

Η ηγεσία του ΚΚΕ έπρεπε να απορρίψει και την παραμικρή ιδέα για την παράδοση των όπλων και τη διάλυση του ΕΛΑΣ. Ομως, στις 28 Φλεβάρη 1945 ο ΕΛΑΣ αποστρατεύθηκε.

Στις 24 Μάρτη, ο Αρης με επιστολή του στην ΚΕ σημείωνε: «Οπως πιστεύω θα έχετε πεισθεί και σεις τώρα πως οι Ελληνες αντιδραστικοί και οι Αγγλοι κατακτητές δεν έχουν καμιά πρόθεση να εφαρμόσουν έστω κι αυτή την ετεροβαρή επιζήμια στα συμφέροντα του λαού μας και μη δίδουσα καμιά εγγύηση για το σεβασμό των ελευθεριών του λαού μας, συμφωνία της Βάρκιζας (…) πρόθεσή τους είναι (…) να οργανώσουν και να διεξάγουν με πλεονεκτικές γι’ αυτούς συνθήκες τον εμφύλιο πόλεμο μ’ όλα τα μέσα (…) δεν είναι αργά. Αργότερα σίγουρα θα είναι πολύ αργά και θα χρειαστούν τεράστιες θυσίες σε κόπους και σε αίμα για ν’ αρχίσει κάτι σοβαρό. (…) μην αυταπατάστε ότι τα όπλα που κρύψαμε θα μπορέσετε αργότερα να τα χρησιμοποιήσετε. Οχι. Θα τα βρούνε σε λίγο οι εθνοφύλακες. Χρησιμοποιήστε τα – έστω και μέρος τους – από τώρα. Πρέπει να ξαναπάρει τα όπλα ο ΕΛΑΣ (…) ενεργήστε σύντομα και δραστήρια».

Οι παράγοντες που οδήγησαν στην υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, πέρα από τη σταθερή ηττοπαθή άποψη ότι το ΚΚΕ και το ΕΑΜ δεν μπορούσαν να διεξάγουν αγώνα κατά των Αγγλων με θετικό αποτέλεσμα, ήταν πρωταρχικά: Η εμμονή στην κοινοβουλευτική στρατηγική της «ομαλής δημοκρατικής εξέλιξης», σε συνάρτηση και με την πίεση των συμμάχων του ΚΚΕ στο ΕΑΜ να υπογραφτεί συμφωνία, άρα η οπορτουνιστική άποψη ότι σε αυτήν την περίπτωση το ΕΑΜ θα διαλυθεί και το ΚΚΕ θα βρεθεί απομονωμένο.

Ακριβώς ένα χρόνο μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, συνήλθε στην Αθήνα η 2η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ που αποφάσισε τελικά την προοδευτική έναρξη του ένοπλου αγώνα…”

(Περισσότερα δείτε εδώ)

Η Συμφωνία της Βάρκιζας αποτελούσε έναν απαράδεκτο συμβιβασμό που δεν αντιστοιχούσε, ούτε στο συσχετισμό δυνάμεων, αλλά –κυρίως- ούτε στις ανάγκες της ταξικής πάλης εκείνη την περίοδο. Εντάσσονταν στην αδυναμία του ΚΚΕ να διαμορφώσει τη στρατηγική που θα οδηγούσε προς την επαναστατική επίλυση του προβλήματος της πολιτικής εξουσίας.

Πατώντας εδώ μπορείτε να περιηγηθείτε σε όλες τις πολύ ενδιαφέρουσες αναρτήσεις του περιοδικού για την Συμφωνία της Βάρκιζας.