«Να κρατηθεί η αστυνομία στο ύψος του πατριωτικού της χρέους σαν υπηρέτης του λαού» – Απεργία και διαδήλωση κατά της φασιστικής τρομοκρατίας στην Αθήνα, τον Ιούνη του 1943

Η μεγάλη νίκη του Κόκκινου Στρατού στη μάχη του Στάλινκγραντ, που άρχισε το καλοκαίρι του 1942 και έληξε στις 2 Φλεβάρη 1943 με τη συντριβή της γερμανικής στρατιάς του στρατάρχη Φον Πάουλους και την αιχμαλωσία πάνω από 1,5 εκατομ. Γερμανών στρατιωτών, έκανε να γύρει η πλάστιγγα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου προς το μέρος των Συμμάχων. Η οριστική και ολοκληρωτική συντριβή και παράδοση «άνευ όρων» της χιτλερικής Γερμανίας και των συμμάχων της δεν ήταν πια παρά ζήτημα χρόνου. Η στρατηγική πρωτοβουλία των επιχειρήσεων στο Ανατολικό Μέτωπο πέρασε οριστικά στα χέρια του Γενικού Επιτελείου του Σοβιετικού Στρατού και για τις χιτλερικές στρατιές άρχισε η αντίστροφη μέτρηση.

Οι συνεργάτες των Γερμανών και στη χώρα μας έχουν αποθαρρυνθεί και ζητούν επαφή με τις αγγλικές μυστικές υπηρεσίες και την Ιντέλιντζες Σέρβις στην Αθήνα. Μετά την αποτυχία της κυβέρνησης δοσιλόγων του στρατηγού Γ. Τσολάκογλου, οδηγείται σε αποτυχία και παραίτησή της και αυτή του καθηγητή Λογοθετόπουλου. Σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή για τους συνεργάτες των Γερμανών, οι Άγγλοι και οι ντόπιες αντιδραστικές και αντιεαμικές δυνάμεις έδωσαν στους χιτλερικούς «χείρα βοήθειας» προσφέροντας τον I. Ράλλη, υπαρχηγό του Λαϊκού Κόμματος της Δεξιάς, ως πρωθυπουργό. Φυσικά με την εντολή να ιδρύσει τα Τάγματα Ασφάλειας στην υπηρεσία των Γερμανών αλλά και τη διατήρηση του ελέγχου τους από την «Ιερή Συμμαχία» των στρατηγών, οργάνωση που δρούσε κάτω από τις διαταγές της κυβέρνησης του Καΐρου και του Γλίξμπουργκ.

Η άτυπη και έμμεση αυτή συνεργασία Γερμανών – Άγγλων στην κυβέρνηση Ράλλη, που υπηρετούσε ταυτόχρονα τους σκοπούς τόσο των Γερμανών (βραχυπρόθεσμα) όσο και των Άγγλων (μακροπρόθεσμα) έγινε για να μεθοδεύσουν οι Άγγλοι την ομαλή διαδοχή της γερμανικής με την αγγλική κατοχή, όταν ο Χίτλερ θα έχανε τον πόλεμο.

Η σατανική αυτή αντιεαμική αγγλική, πολιτική, που στρέφονταν και κατά της εθνικής ανεξαρτησίας της πατρίδας μας και των ομαλών δημοκρατικών μεταπολεμικών εξελίξεων στον τόπο μας βρίσκονταν μέσα στα πλαίσια της στρατηγικής των Αγγλοαμερικάνων για κηδεμόνευση και διατήρηση του ιμπεριαλιστικού ελέγχου των μικρών χωρών και ιδιαίτερα εκείνων που κατείχαν στρατηγικές θέσεις, όπως η Ελλάδα.

Οι χιτλερικοί πανικόβλητοι από τις δυσμενείς γι’ αυτούς εξελίξεις των πολεμικών επιχειρήσεων στο Ανατολικό Μέτωπο, όπου άλλωστε κρίνονταν και οι τύχες γενικότερα του πολέμου, εντείνουν την τρομοκρατία σ’ όλη την κατεχόμενη Ευρώπη και φυσικά και στην Ελλάδα. Ο λαός μας απειλείται με εξόντωση. Το ΕΑΜ αποφασίζει να κινητοποιήσει το λαό κατά της φασιστικής τρομοκρατίας.

“Στις 21 Ιούνη 1943 κατέβηκαν σε απεργία διαρκείας οι κατώτεροι αστυνομικοί της Αθήνας, με αιτήματα την οργάνωση συσσιτίων, παροχή ιματισμού, βελτίωση των συνθηκών δουλειάς, καθώς και «να κρατηθεί η αστυνομία στο ύψος του πατριωτικού της χρέους σαν υπηρέτης του λαού». Η απεργία υποστηρίχτηκε και από τους ΕΑΜίτες αξιωματικούς της Αστυνομίας Πόλεων,1 σημείωσε καθολική επιτυχία και κράτησε 8 μέρες. Ωστόσο, οι υποσχέσεις που δόθηκαν στους απεργούς δεν τηρήθηκαν. Οι Ιταλοί συνέλαβαν 40 απεργούς και τους παρέπεμψαν σε ιταλικό στρατοδικείο, που τους καταδίκασε σε φυλάκιση 20-50 χρόνια, ενώ απολύθηκαν 450 κατώτεροι αστυνομικοί.2

Ήταν «από τις σπανιότερες εκδηλώσεις στην ιστορία του συνδικαλιστικού κινήματος για τις Αστυνομίες σ’ όλο τον κόσμο», όπως έγραψε ο κομμουνιστής αστυνομικός Χρήστος Παπαναστασίου, ένας από εκείνους που πρωτοστάτησαν στην οργάνωση της απεργίας.3

1.Στο ΕΑΜ Αστυνομίας Πόλεων ανήκαν, ανάμεσα σε πολλούς άλλους, οι υπαστυνόμοι Γιάννης Παλαβός, Βασίλης Τσαρούχης, Γεράσιμος Γκαβάγιας, ΒαγγέληςΛεβάντης, Χρήστος Παπαναστασίου και ο αρχιφύλακας Δ. Κίκνας.

2.Γιάννης Παλαβός, Στο δρόμο του αγώνα, Αθήνα, 2001, σελ. 88-89.

3.Συλλογικό, Ιστορία της Αντίστασης 1940-45, τόμ. 2, εκδ. Αυλός, Αθήνα, 1979, σελ. 772.”

(Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, τόμος Β1, εκδ. Σύγχρονη Εποχή)

Σύμφωνα με εκτίμηση της «ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ» (30 Ιούνη 1943)* κεντρικού οργάνου της ΕΠΟΝ, πάνω από 200 χιλ. λαού πήραν μέρος στη μεγάλη αντιτρομοκρατική διαδήλωση κατά των μαζικών συλλήψεων, της ομηρίας και των ομαδικών εκτελέσεων που έγινε στις 25 Ιούνη 1943, όταν μαθεύτηκε η εκτέλεση των 106 αγωνιστών στο Κούρνοβο, που έκανε το ποτήρι της λαϊκής οργής και αγανάκτησης να ξεχειλίσει. Η διαδήλωση συνδυάστηκε και με γενική απεργία που νέκρωσε τα εργοστάσια και τους δρόμους της Αθήνας. Την προηγουμένη είχε γίνει απεργία και των αστυνομικών με καθολική σχεδόν συμμετοχή, αφού σ’ αυτή πήραν μέρος οι 115 αστυνομικοί από τους 126 του Μηχανοκίνητου του Μπουραντά, που θεωρούταν ένα από τα πιο πιστά ένοπλα ελληνόφωνα τμήματα των κατακτητών. Επακολούθησαν σκληρές συγκρούσεις των διαδηλωτών με τα στρατεύματα κατοχής στο κέντρο της Αθήνας κατά τις οποίες υπήρχαν 15 νεκροί διαδηλωτές και πάνω από 75 τραυματίες. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν οι:

ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ή ΕΛΛΗ, Επονίτισσσα, 16 χρόνων. Από τον Κολωνό.

Είχε ντυθεί με απρογάλαζα ρούχα και παπούτσια. Χτυπήθηκε στην οδό Πραξιτέλους. Αν και τραυματισμένη, χαστούκισε ένα Γερμανό αξιωματικό. Τότε ένας άλλος Γερμανός την αποτέλειωσε με ριπή ατομικού αυτόματου. Πρόλαβε ωστόσο, να προφέρει τις λέξεις: Ζήτω η Λευτεριά!

ΜΟΣΧΟΥΔΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, από τη Λήμνο. Ανάπηρος του ελληνοϊταλικού πολέμου, στέλεχος του ΕΣΑΠ.

Σκοτώθηκαν άλλοι 13 πατριώτες που δεν έγινε δυνατό να βρεθούν τα ονοματεπώνυμά τους.

Αθάνατοι!

* Έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ “Έπεσαν για τη ζωή”