Να μη μετατραπεί η Μακρόνησος σε χώρο εμπορικής εκμετάλλευσης

Σε ένα κράτος που σέβεται και τιμά την ιστορία του η Μακρόνησος θα αποτελούσε σήμερα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, με προσβασιμότητα για να μπορούν όλοι να το επισκέπτονται, και με τις κατάλληλες υποδομές και εγκαταστάσεις, για να βλέπουν και να μαθαίνουν οι νεότερες γενιές, και να θυμούνται με συγκίνηση όσοι άφησαν εκεί για πάντα ένα κομμάτι της ζωής τους.

Η Μακρόνησος, το Μακρονήσι ή και θανατονήσι όπως το αποκαλούν όσοι «πέρασαν» από εκεί, στιγμάτισε τον νεοελληνικό πολιτισμό με τα πιο μελανά χρώματα της απανθρωπιάς και της βαρβαρότητας των «αναμορφωτών» και τον άφταστο ηρωισμό και τη θυσία, των αγωνιστών που υπερασπίστηκαν τα πιο υπέροχα ιδανικά που γέννησε η ανθρώπινη σκέψη και ψυχή, για μια κοινωνία, χωρίς πολέμους και εκμετάλλευση. Αυτός ο μαρτυρικός τόπος που άντεξε στο πέρασμα του χρόνου τη σκληράδα των στοιχείων της φύσης και τον πόνο των βασανισμένων εξορίστων, μοιάζει σήμερα οργισμένος, μα ανήμπορος ν’ αντιδράσει μπροστά στην ανθρώπινη επέμβαση και «αξιοποίησή» του.

Έγινε λόγος στην αρχή για κράτος που σέβεται και τιμά την ιστορία του. Φυσικά δεν αναφερόμαστε σε αυτό το κράτος, όπου η λαμογιά και η αυθαιρεσία αντάμα με τα οικονομικά συμφέροντα υπερισχύουν και κάνουν κάθε φωνή που υπερασπίζεται το δίκιο να ακούγεται «εν τη ερήμω».

Ακολουθώντας μια τακτική που κρατάει χρόνια και παρά τις αντιδράσεις και την κινητοποίηση της ΠΕΚΑΜ (Πανελλήνια Ένωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου), του ΚΚΕ (συνεχείς ερωτήσεις στη Βουλή), εργατικών – λαϊκών φορέων, οι καταπατητές γεμίζουν με αυθαίρετες κατασκευές τον μαρτυρικό  τόπο, μαντριά, περιφράξεις, σύγχρονες  κατοικίες με τζάκια και πέργκολες, ενώ έχουν κάνει την εμφάνισή τους μέχρι και εγκαταστάσεις με φωτοβολταϊκά. Προηγήθηκε η μακρόχρονη λεηλασία των ιστορικών κτιρίων και η αποξήλωση των «χρήσιμων» οικοδομικών υλικών τους που, σε συνδυασμό με την πλήρη και εγκληματική αδιαφορία του κράτους (που λέγαμε πιο πάνω) τα κατάντησαν κανονικά ερείπια, θλιμμένα να ατενίζουν το Λαύριο.

Όλα τα παραπάνω βεβαιώθηκαν πρόσφατα στην έκθεση των επιθεωρητών Δόμησης και Περιβάλλοντος του σχετικού υπουργείου, που κατέγραψαν όσα μπόρεσαν να δουν, αφού υπήρξαν περιοχές στο νησί που δεν κατέστη δυνατό να έχουν πρόσβαση. Θυμίζουμε ότι από το 1989 η Μακρόνησος έχει κηρυχθεί «ιστορικός τόπος», και τα κτίρια του νησιού, τα περισσότερα από τα οποία έχτισαν οι εξόριστοι, χαρακτηρίστηκαν ιστορικά διατηρητέα μνημεία. Η σχετική απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού αναφέρει μάλιστα ότι  η Μακρόνησος «αποτελεί χώρο μνήμης-όχι μόνο γι’ αυτούς πού έζησαν όλη τη φρικαλεότητα της περιόδου 1946-1953, αλλά για όλους τους Έλληνες, και κυρίως για τις νέες γενιές, γιατί αποτελεί σύμβολο καταδίκης του εμφυλίου πολέμου, όλων των βασανιστηρίων και κάθε καταπίεσης από οπουδήποτε προερχόμενης, βωμό ελευθερίας της σκέψης και των ιδεών.»…

«Πολλοί γνωρίσανε και ζήσανε τη Μακρόνησο. Αρκετοί πέθαναν εκεί. Πάρα πολλοί δεν ακούσανε ίσως ποτέ τίποτα γι’ αυτήν. Άλλοι κάτι ακούσανε και άλλοι διαβάσανε. Και λίγοι γράψανε χωρίς να τη γνωρίζουν και δίχως να την ιδούν. Η σημερινή γενιά των 20 και 25 χρόνων σίγουρα δεν ξέρει τίποτα για τη Μακρόνησο…» έγραφε ο  Νίκος Μάργαρης το 1966 στην εισαγωγή της Ιστορίας της Μακρονήσου. Μισό αιώνα μετά ο καθένας μπορεί να φανταστεί πώς «μεταφέρεται» αυτό στη σημερινή εποχή.

Από το 1989 μέχρι σήμερα, οι υποσχέσεις  υπουργών και αρμοδίων εναλλάσσονται με την αδιαφορία, κάνοντας ουσιαστικά πλάτες στους καταπατητές και την αυθαιρεσία, που συνεχίζουν ανενόχλητοι το έργο τους. Η απομάκρυνση των καταπατητών, η κατεδάφιση όλων των αυθαίρετων κατασκευών, πρέπει να προχωρήσουν άμεσα. Η αναστήλωση των ιστορικών κτισμάτων, ο καθαρισμός και η περίφραξη των σημαντικών χώρων, και η δημιουργία Ιστορικού Μουσείου με μόνιμες εκθέσεις και φύλαξη, ώστε να δοθούν κίνητρα για οργανωμένες επισκέψεις, πρέπει να δρομολογηθούν άμεσα και γι’ αυτά την ευθύνη την έχει αποκλειστικά η κυβέρνηση, ο πρωθυπουργός και οι αρμόδιοι υπουργοί.

Σημείωση: Η φωτογραφία είναι από παλαιότερη επίσκεψή μας – προσκύνημα στη Μακρόνησο.